صفحه اصلي > فرهنگی > واژگان بومی کرج در آستانه فراموشی
واژگان بومی کرج در آستانه فراموشیدیروز, 17:36. نويسنده: monshi |
 گویش کرجی یا البرزی یکی از گویش‌های محلی کهن ایران است که در منطقه کرج و استان البرز رایج بوده و بازمانده‌ای از زبان‌های بومی این ناحیه محسوب می‌شود. این گویش از نظر زبان‌شناسی به مجموعه گویش‌های ایرانی شمال‌غربی نزدیک است و ویژگی‌هایی از تاتی، مازندرانی، گیلکی، کردی، ترکی و فارسی را در خود دارد. گویش کرجی دارای واج‌شناسی و ساختار دستوری خاصی است که آن را از فارسی معیار متمایز می‌کند.در کرجی، برخی آواها تفاوت‌هایی با فارسی رسمی دارند، مثلاً «چ» به «چـَ» (چَرا → چَراو) و «ق» گاهی به «غ» تبدیل می‌شود.برخی کلمات در این گویش هنوز در میان نسل‌های قدیمی‌تر رایج است، مثل: هوو = برادر - کُرُم = پسرم - دِهَر = دیشب - بِرار = برادر - مِخوای چی بَکِنی؟ = می‌خواهی چه کار کنی؟برخی جملات در کرجی ترتیب واژه‌های متفاوتی دارند، مثلاً: اَسب بَزَم یَره به جای اسب را ببر - مَنَه بَبی به جای مرا ببین منطقه کرج از دیرباز محل سکونت اقوام مختلفی از جمله تات‌ها، مازندرانی‌ها، گیلک‌ها، ترک‌ها و کردها بوده است. به همین دلیل، گویش کرجی تحت تأثیر این زبان‌ها قرار گرفته و ترکیبی از ویژگی‌های آن‌ها را در خود حفظ کرده است.در گذشته، این گویش در مناطق روستایی و بومی کرج بیشتر رواج داشت، اما با گسترش شهرنشینی و مهاجرت گسترده به کرج، بسیاری از ویژگی‌های کهن آن در حال از بین رفتن است.با توجه به رشد شهرنشینی، نفوذ زبان فارسی معیار و مهاجرت گسترده از نقاط مختلف ایران، گویش کرجی به مرور کمرنگ شده و در معرض فراموشی قرار دارد. امروزه بسیاری از جوانان کرجی دیگر این گویش را به طور کامل صحبت نمی‌کنند و تنها برخی از اصطلاحات و واژگان آن را در مکالمات روزمره به کار می‌برند. برای حفظ این میراث زبانی، لازم است که پژوهش‌های بیشتری روی این گویش انجام شود و برنامه‌هایی برای ثبت، مستندسازی و آموزش آن در نظر گرفته شود تا هویت زبانی منطقه البرز زنده بماند. بازگشت |