صفحه اصلي > گزارش > تعزیه برغان رنگ و بوی دیگری دارد
تعزیه برغان رنگ و بوی دیگری دارد14 آبان 1393. نويسنده: monshi |
 حسینیه اعظم برغان یکی از تکیه های مشهور ایران است، ماه محرم که فرا می رسد در و دیوار روستا سیاه پوش می شود، اینجا عاشورا رنگ و بوی دیگر دارد، خشت خشت این آبادی شاهد برگزاری مراسم های مختلف برای زنده نگاه داشتن واقعه عاشورا است. شمشیر بالای سر طفلان مسلم بالا می رود، لحظه ای به تصویر کشیدن شهادت این دو طفل همراه با ناله های عزاداران حسینی شوری دیگر به حسینیه برغان می دهد.لحظه ای که اشقیای سرخ پوش طفلان مسلم را کشان کشان به کنار آب می برد تا قربانی کنند صدای زجه های مردم به آسمان می رود. روز دهم ماه محرم سال یک هزار و چهارصد و سی و پنج هجری قمری است، اشک و آه مردم شور و حال عجیبی به حسینیه اعظم برغان داده است، زمان اجرای تعزیه حضرت عباس (ع) بی تابی در چهره های حضار نمایان می شود، دیگر صدا به صدا نمی رسد، اینجا اشک حرف اول و آخر را می زند. کوبیدن بر طبل و بانگ " یا حسین" مردم را برای آماده سازی حسینیه گرد هم می آورد آسمان نیز می گرید، هوا سرد است، ولی سردی هوا دلیلی برای عدم حضور عاشقان اهل بیت نیست، عشق و محبت خاندان نبوت پای مردم را برای عزاداری و دیدن تعزیه به برغان می کشاند. یکی از اعضای هیئت امنای حسینیه اعظم برغان در خصوص مراسم های ایام محرم در این روستا می گوید: ده روز پیش از فرا رسیدن ماه محرم، با کوبیدن بر طبل و بانگ " یا حسین یا حسین " مردم برای آماده سازی حسینیه گرد هم می آیند. مصطفی کرمی در باره دهه اول محرم می گوید: در 10 روز اول محرم قبل از نماز ظهر مراسم تعزیه برپا می شود و شب ها نیز مراسم روضه خوانی و سینه زنی به صورت سنتی توسط هیئت جوانان برغان در حسینیه برگزار می شود. وی با اشاره به اینکه 2 نوع تعزیه در این روزها برگزار می شود، خاطرنشان می کند: این دو نوع تعزیه بزمی و رزمی نام دارد، در تعزیه رزمی بیشتر جنگ ها به تصویر کشیده می شود و در تعزیه بزمی بیشتر وقایعی که همراه با سکوت است و آرامش خاصی دارد به تصویر کشیده می شود مانند زندانی شدن علی ابن موسی الرضا که با سوز و نوای خاصی همراه است. تعزیه "مختار" به علت کمبود امکانات دیگر اجرا نمی شود وی در ادامه اظهار می دارد: هر روز یک واقعه تاریخی به تصویر کشیده می شود برای مثال روز اول مراسم تعزیه شاه چراغ برگزار می شود که در این واقعه احمد ابن موسی یعنی برادر امام رضا(ع) با کاروانی به سمت مشهد به راه می افتد تا با امام رضا دیداری داشته باشد ولی در راه به شهادت می رسد، روز دوم در رابطه با حاجت گرفتن مردم مراسمی اجرا می شود، روز سوم شهادت مسلم ابن عقیل، روز چهارم تعزیه جوانمرد قصاب اجرا می شود که مورد توجه بسیاری از مردم قرار می گیرد. وی ادامه داد: در این روز مردم بیشتری به دیدن مراسم تعزیه می آیند این حادثه بیانگر اتفاقی است که برای کنیزی رخ می دهد، اربابش او را برای خرید گوشت به قصابی می فرستد وقتی کنیزک به خانه برمی گردد اربابش از گوشت خریداری شده راضی نیست او را می فرستد که گوشت را پس بدهد و قصابی قبول نمی کند کنیزک در گوشه ای از خیابان می نشیند و گریه می کند که با امام علی(ع) مواجه می شود وقت امام علی اقدام به حل مشکل کنیز می کند قصاب که بی خبر است که کسی که در مقابلش ایستاده کیست روی سینه علی(ع) می زند و وقتی متوجه می شود، از ناراحتی دست خود را قطع می کند کرمی همچنین گفت: این حادثه جزو تعزیه بزمی است که سوز و نوای خاصی دارد و مردمی که برای دیدن این مراسم می آیند همه با چشمی گریان محل را ترک می کنند، روز پنجم تعزیه شهادت حضرت زهرا خوانده می شود، روز ششم تعزیه دو طفلان مسلم، روز هفتم تعزیه شهادت علی اکبر و روز هشتم تعزیه ای در رسای حر ابن ریاحی و شهادت مظلومانه اش اجرا می شود. وی در رابطه با تعزیه روز تاسوعا و عاشورا اذعان می دارد: در روز تاسوعا تعزیه ابوالفضل خوانده می شود و در روز عاشورا شهادت امام حسین و یارانش برای جمع کثیری که برای دیدن تعزیه آمده اند به تصویر در خواهد آمد و در شب شام غریبان در گذشته تعزیه مختار اجرا می شد ولی به علت کمبود امکانات دیگر این تعزیه اجرا نمی شود چون برای اجرای تعزیه "مختار" احتیاج به بیش از 50 نفر و تجهیزات زیادی است و هم اکنون به علت کمبود امکانات اجرا نمی شود و در شام غریبان تعزیه شهادت نونهال حادثه کربلا رقیه به اجرا در می آید. برگزاری مراسم سیاه کوبان به قوت سالهای گذشته اجرا می شود کرمی در ادامه با اشاره به مراسم های مختلفی از قبیل چادر زنی، فرش کوبی و سیاه کوبی که در ماه محرم توسط مردم روستا برگزار می شد، بیان می کند: در گذشته، چادری به مساحت یک هزار متر مربع روی دیوار حسینه اعظم پهن می شد که عزاداران به دور از برف و باران به عزاداری بپردازند ولی با قرار گرفتن چتر بالای حسینیه دیگر مراسم چادر زنی برگزار نمی شود. وی مراسم فرش کوبی را یکی از اقدامات مردم برای استقبال از ماه محرم می خواند و می گوید: در سنوات گذشته مردم از یک ماه قبل از شروع محرم در مراسم فرش کوبی بر دیوار شرکت می کردند ولی این مراسم نیز دیگر اجرا نمی شود. کرمی با اشاره به اینکه تکنولوژی بسیاری از کارهای مردم را راحت کرده است، خاطرنشان می کند: از میان مراسم های گوناگون، در حال حاضر مراسم سیاه کوبان اجرا می شود در این مراسم خانواده ها پارچه های سیاهی را تهیه می کنند و بر در و دیوار روستا می زنند، در گذشته نوشته های روی پارچه ها را با ابریشم می بافتند و وقتی پارچه ها بر در و دیوار روستا نصب می شد خبر از فرا رسیدن ماه محرم می داد. وی یادآور می شود: به لحاظ پایداری چادر زنی در حال فراموشی است و سیاه کوبی کاملا زنده است و هر ساله مردم با شور حسینی این مراسم را برگزار می کنند. کرمی در توضیح چگونگی مراسم سیاه کوبان اضافه می کند: همه اهالی روستا مخصوصا کسانی که حاجتی دارند در مراسم سیاه کوبان شرکت می کنند و همه دیوارهای حسینیه هم از داخل هم از بیرون با پارچه های سیاه پوشانده می شوند. اهالی روستا نذورات خود را آشپزخانه بزرگ حسینیه تحویل می دهند کرمی در باره مراسم " پزندگی" که یکی از مراسمات قدیمی ماه محرم در میان اهالی روستا است، می گوید: در گذشته بسیاری از هم وطنان برای دیدن تعزیه مشهور برغان به این روستا می آمدند و اهالی روستا نیز برای اینکه از میهمانان پذیرایی کنند غذا تهیه می کردند و میهمانان را به خانه برده از آنها پذیرایی می کردند و میهمانان پس از خوردن ناهار و خواندن نماز به سوی شهر و دیار خود به راه می افتادند ولی هم اکنون به علت های مختلف دیگر این رسم نیز از بین رفته است و اهالی نذورات خود را به آشپزخانه بزرگ حسینیه تحویل می دهند و در آنجا برای میهمانان غذا پخته می شود و در همان مکان حسینیه پخش می شود. بازگشت |