صفحه اصلي > گزارش > گسترش کتابخانه ها، سرمایه گذاری برای تقویت زیرساخت های فرهنگی
گسترش کتابخانه ها، سرمایه گذاری برای تقویت زیرساخت های فرهنگی23 آبان 1394. نويسنده: monshi |
 تلاش برای گسترش کتابخانه های عمومی استاندارد در شهرهای مختلف کشور در حقیقت نوعی سرمایه گذاری برای تقویت زیرساخت های فرهنگی محسوب می شود که آثار و برکات ماندگار برای نسل کنونی و نسل های آینده دارد. کتابخانه ها از دیرباز به عنوان یکی از اماکنی بودند که مرکزی برای مراجعه و تجمع متفکران و اندیشمندان برای تحقیق و تفکر بیشتر بود بطوریکه از قدیم الایام بسیاری از متفکران و اندیشمندان در منازل و یا بیرون از منازل خود دارای کتابخانه هایی بودند. ازمهمترین شاخص های رشد و توسعه کشورها که گزارش آن هر ساله توسط سازمان ملل متحد منتشر می شود، وضعیت موجود کتابخانه های عمومی کشورهای جهان است. دقت در آمار کتابخانه های کشورهای توسعه یافته و مقایسه آن با کشورهای در حال توسعه بیانگر اختلاف شدیدی است. این واقعیت را نمی توان منکر شد که طی سال های اخیر با توجه به فعالیت های درخور وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین دیگر متولیان امور فرهنگی و پرداخت سهم نیم درصد شهرداری ها، وضعیت کتاب و کتابخوانی بهبود داشته و نسبت به قبل، از رشدی نسبتا مناسب برخوردار شده است. همچنین ورود خیرین به این بخش را نمی توان نادیده گرفت چرا که این نیک اندیشان با ورود خود در عرصه کتابخانه سازی و تجهیز کتابخانه ها بدون چشمداشت، دست مسئولین این امر را گرفته اند. اما با این اوصاف و با وجود رشد روزافزون حجم مجلات علمی، افزایش شمار دانش آموختگان و تحصیل کردگانی که روز به روز به تعدادشان افزوده می شود، کمبود کتابخانه، فقدان فضا و مکان مطالعه ونبود کتاب های مناسب ومتناسب با سن افراد از جمله مشکلاتی هستند که کتاب و کتابخوانی در ایران را تحت تاثیر خود قرار داده است. این در حالی است که کشور ایران دارای یکی از دیرینه ترین تمدن های بشری است و دین اسلام نیز بر کسب علم و دانش تاکید فراوان دارد. از طرفی هم کتابخانه های عمومی به دلیل تماس وسیع با تمامی اقشار جامعه، دانشگاه عمومی ملل محسوب می شوند و نقش آنها در رشد و توسعه جوامع انسانی بر هیچ کس پوشیده نیست حال اگر با مشکلاتی خرد و کلان در عرصه مطالعه مواجه می شویم باید این اشکال را در وضعیت نامناسب کتابخانه ها جستجو کرد. فضای محدود و پایین بودن میزان فضای اختصاص داده شده به کتابخانه های عمومی همچنین تمرکز کتابخانه ها در مراکز استانها و شهرهای مهم از یکی از معضلات بزرگ در توزیع مناسب کتابخانه های عمومی است. به گونه ای که گفته می شود در استان تهران نزدیک به نیمی از کتابخانه های عمومی استان در شهر تهران تمرکز یافته و مابقی در سایر مناطق استان پراکنده شده که معضلی است که به آسانی میزان کتابخوان ها را نه تنها در تهران بلکه در سایر استان ها با وجود وضعیت مشابه کاهش می دهد. استان البرز نیز گرچه میزبان نخبگان و چهره های فرهنگی بسیاری در کشور است، اما کمیت و کیفیت کتابخانه های عمومی این استان فاصله بسیاری با کتابخانه های استاندارد در کلان شهرهای کشور دارد. مریم جلالی یکی از جوانان عضو یکی از کتابخانه های شهر کرج که خود در یکی از شهرهای اقماری این شهرستان سکونت دارد، فقدان کتابخانه در نزدیکی محل سکونت خود را عمده ترین مشکل بر سر راه تلاش های علمی و پژوهشی عنوان می کند. وی صرف وقت و زمان طولانی برای رسیدن به کتابخانه ای که در مرکز شهر واقع است را مقوله ای آسیب زا دانسته و می گوید: شهرداری ها نقش مهمی در این رابطه دارند ولی علیرغم تاکیدات مکرر به این مقوله فرهنگی دیگر موضوعات همچون ورزش را نسبت به کتابخوانی در اولویت می دانند. تعداد کم کتاب ها و منابع، کمبود فضای سالن های مطالعه از دیگر مشکلاتی بود که این کتابخوان جوان در کتابخانه ها به آن اشاره کرد. مسئول کتابخانه عمومی دکتر معین نیز در پاسخ به خبرنگار ایرنا در خصوص مشکلات موجود در بحث کتابخانه ها، گفت: یکی از بزرگترین مشکلات در کتابخانه ها با توجه به مراجعه مکرر دانشجویان، کمبود منابع کتاب های دانشگاهی و همچنین به روز نبودن کتاب های موجود دانشگاهی است. فریبا کتابی همچنین نبود و یا کمبود منابع مورد نیاز تمامی اقشار را از دیگر مشکلات در این بخش دانست و افزود: خانم های خانه دار و یا جوانان علاقه زیادی به کتاب های رمان دارند که این کتاب ها یا قدیمی هستند و یا تعداد عناوین کمی در کتابخانه ها وجود دارد. وی یکی از راه های برون رفت از این معضلات را ورود خیرین در این عرصه دانست و اظهار داشت: سال گذشته برای تجهیز کتابخانه و خرید کتاب حدود 300 میلیون ریال از خیرین کمک گرفتیم. وی اجرای طرح کتاب من را طرحی خوبی دانست که چندی است متوقف شده که در صورت آغاز دوباره این طرح، امکان برطرف شدن معضل کمبود کتاب برطرف می شود. رییس اداره کتابخانه های عمومی شهرستان فردیس نیز کمبود منابع را یکی از بزرگترین معضلات در کتابخانه های عمومی موجود دانست و گفت: کمبود فضای کتابخانه ای و تعداد کتابخانه ها نیز از دیگر معضلات در استان البرز و شهر 500 هزار نفری فردیس است. گلشن شیرمحمدی افزود: فردیس دارای چهار کتابخانه نهادی و شش کتابخانه مشارکتی است که فقط حدود 13 هزار و 500 نفر توانسته اند به عضویت این کتابخانه ها درآیند. وی نیاز این شهر را به 14 کتابخانه دانست و اظهار داشت: بایستی در این میان از مشارکت مردم و خیرین بهره برد بطوریکه در فردیس هیات موسس مجمع خیرین کتابخانه ساز فردیس تشکیل شده است. وی خواستار حمایت فرماندار فردیس به عنوان رییس انجمن کتابخانه های عمومی این شهر از کتابخانه ها و توسعه آن ها شد و گفت: مردم و مسئولین همپای هم می توانند در توسعه کمی و کیفی کتابخانه ها مشارکت داشته باشند. مدیرکل کتابخانه های عمومی استان البرز نیز در خصوص وضعیت موجود کتابخانه های استان گفت: هم اکنون در استان 65 کتابخانه نهادی و مشارکتی و یک کتابخانه سیار با یک میلیون و 200 هزار نسخه کتاب وجود دارد. حجت الاسلام شمس الله فلاح افزود: این در حالی است که بر اساس استانداردهای موجود در کشور بایستی تعداد کتابخانه های استان به 141 باب برسد. وی کمبود کتابخانه های استاندارد در استان را یکی دیگر از معضلات در این بخش دانست و اظهار داشت: فضای کتابخانه های موجود از لحاظ کمی و کیفی بر اساس استانداردها نیست ولی سعی داریم تا کتابخانه های جدید ساخت را بر اساس این استانداردها تحویل جامعه دهیم. وی به برنامه پیش روی کتابخانه ها برای رسیدن به استانداردها اشاره کرد و گفت: تا سال 1404 بایستی برای هر 100 نفر هشت متر مربع فضای کتابخانه ای داشته باشیم که هم اکنون متوسط کشوری برای هر 100 یک متر و 80 سانتی متر مربع است و در استان البرز این عدد یک متر و 10 سانتی متر مربع یعنی 27 هزار مترمربع برای تمام جمعیت استان است. فلاح افزود: تا سال 1404 بایستی 35 درصد جمعیت کشور عضو کتابخانه ها باشند که متوسط کشوری هم اکنون 3 درصد جمعیت است در حالیکه در استان البرز 3.6 درصد مردم عضو کتابخانه های عمومی موجود هستند. وی یکی از دلایل این افزایش را درصد بالای مردم باسواد در استان دانست و بیان داشت: براساس آمار ارائه شده 98 درصد جمعیت استان باسواد هستند بطوریکه حدود 110 هزار نفر از مردم استان عضو کتابخانه های عمومی هستند. وی همچنین در بخش دیگری از سخنان خود به میزان مراجعه و علاقه مردم به کتابخوانی اشاره کرد و گفت: در شش ماهه اول سال حدود دو میلیون و 700 هزار نفر به کتابخانه های البرز مراجعه کرده اند. مدیرکل کتابخانه های عمومی استان البرز همچنین به دایر شدن 24 ایستگاه مطالعه در سطح استان که در امکانی همچون ادارات و مراکز درمانی دایر شده اند اشاره کرد و افزود: از ابتدای راه اندازی این ایستگاه ها حدود 300 هزار جلد به این مراکز از طریق نهاد کتابخانه ها تزریق شده است. وی یکی از معضلات در استان را نبود کتابخانه مرکزی در مرکز استان دانست و اضافه کرد: چندی قبل مقرر شد مسکن و شهرسازی زمینی برای این منظور تحویل دهد که با پیدا شدن معارض برای این زمین، تاکنون مقدار زیادی از مساحت این زمین کاهش یافته است. فلاح استان البرز را یک استان فرهنگی دانست که قشر باسواد آن در سطح بالایی هستند و به لحاظ زیاد شدن آپارتمان نشینی، ایجاد فضاهایی برای مطالعه در سطح شهر ضروری است که نیازمند ورود شهرداری ها در این موضوع است تا در پارک ها نسبت به ساخت کتابخانه و قرائت خانه اقدام کنند. وی در پایان اضافه کرد: همچنین اگر شهرداری 0.5 درصد سهم خود از درآمدهایشان را طبق قانون به نهاد کتابخانه ها پرداخت کنند می تواند کمک موثری در بهبود وضعیت کتابخانه های استان باشد. بازگشت |