صفحه اصلي > گزارش > خالی شدن منابع زیرزمینی از آب و نشست زمین تهدیدی برای البرز
خالی شدن منابع زیرزمینی از آب و نشست زمین تهدیدی برای البرز16 دی 1394. نويسنده: monshi |
 تشنگی، نفس دشت های استان البرز را به شماره انداخته و روزی نزدیک است که اگر این دشت ها سیراب نشوند، آنچه را که بر روی خود دارند به کام بکشند. این روزها سدهای کرج و طالقان برخلاف مدت مشابه سال های گذشته سرریز آب ندارند و دیواره پشت این سدها تا کمرخالی شده است. دیدن این وضعیت ناگوار آن هم در استانی که میانگین بارندگی سالانه اش از متوسط کشور بیشتر است، حکایت نیست، بلکه از زنگ خطر هم گذشته است. دیدن لب های ترک خورده و شوره زده سدهای البرز فقط دل کارشناسان را تهی نکرده بلکه مردم نظاره گر را هم حسابی ترسانده و شاید همین ترس موجب شود که قدر قطره قطره های آب را بدانیم. گرچه به لطف الهی امسال شاهد بارش های خوبی هستیم که می تواند بخشی از کمبودها را جبران کند اما عمق فاجعه تا حدی است که مشکل تغذیه سفره های زیرزمینی به طور کامل حل نمی شود.این یک طرف سکه است، روی دیگر سکه هم کمر شکسته دشت های البرز است که به گزارش کارشناسان مربوطه سالانه حدود یک متر ذخایرش سفره های زیرزمینی اش کاهش یافته که نتیجه آن فرونشست زمین است و این به معنای خالی شدن چاله های زیرزمینی از آب است. منابع آبی سطحی و زیرزمینی استان البرز را رودخانه های کرج، طالقان ، برغان و رودشور ، چشمه ها، چاه ها و قنات ها تشکیل می دهند. معاون اداره کل حفاظت محیط زیست استان البرز و رئیس اداره شهرستان کرج در خصوص این معضل به گفت: یکی از مهمترین مناطق در استان البرز که خطر فرونشست زمین در کمینش نشسته، شهر کرج است که دارای یکی از مهمترین منابع آب کشور است. حمیدرضا لشگری افزود: رودخانه کرج جزو 4 رودخانه حفاظت شده و یکی از مهمترین رودخانه های کشور است که زمانی تغذیه سفره های زیرزمینی دشت های پائین دست کرج بر عهده این رودخانه بود ولی از سالیان گذشته آب رودخانه کرج مقداری به تهران انتقال داده می شود. وی اظهار داشت: چند سالی است این رودخانه عادت کرده بود تا از سرشاخه ها تا آب گیر بیلقان حرکت کند و در آب گیر بیلقان جمع شود. مقدار لازم به تهران ارسال شده و مابقی عبور کرده تا برای دشت های پائین کرج به منظور مصارف کشاورزی و سیراب کردن دشت ها استفاده شود. اکوسیستم رودخانه کرج و جاده چالوس در تهدید نابودی لشگری گفت: برداشت های بی رویه و انتقال آب از این حوزه آبی همه مسئولین و نماینده ها و دیگر مسئولان را نگران کرده که با اقدامات صورت گرفته دیگر اکوسیستمی به نام رودخانه کرج نداشته باشیم که همه مردم از آن خاطره دارند. وی افزود: جاده چالوس به خاطر رودخانه است که حیات دارد و اگر نباشد دیگر جاده جذابیتی ندارد. همه نگران هستند که اگر این اتفاق بیافتد تمام این خاطره ها و زیبایی ها محو شود. رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان کرج با اشاره به اینکه در تفاهم نامه های منعقده مقداری حق آبه زیست محیطی و کشاورزی برای این منطقه دیده شده، اظهار داشت: هیچ کسی نمی تواند این اطمینان را دهد که واقعا بعد از انتقال آب به اندازه کافی آب برای حیات و زنده نگه داشتن این رودخانه موجود باشد. وی گفت: حدود دو سه سال است که به دنبال بازنگری در این خصوص و ارائه توجیه لازم به مسئولان هستیم تا رودخانه و تمام موجودات داخل آن و زیبایی های اطرافش زنده بماند. وی یکی از مهمترین مشکلات پیش روی آن را تاثیر کم آبی بر سفره های زیرزمینی دانست و تاکید کرد: بخش زیادی از آب مصرفی شهر کرج از منابع زیرزمینی تامین می شود که این منابع سالیان سال به طول می کشد تا انباشت شود که با توجه به میزان مصرف بالا برای شرب این منطقه، به سرعت منابع زیرزمینی آب در حال تخلیه شدن هستند. وی افزود: فرونشست زمین و دشت ها در گوشه گوشه استان البرز در حال اتفاق است، البته اکنون مساحت این نشست ها کم است ولی با روندی که در پیش گرفته ایم اگر جلوتر رویم نشست هایی در حد و اندازه یک روستا و شهرهم در آینده ممکن است ببینیم. رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان کرج اضافه کرد: این حفره های درون زمین وقتی تخلیه می شوند، با نشست آنها زمین هم نشست می کند، که جای نگرانی دارد. وی بیان داشت: آب وقتی از حوزه آبریز کرج خارج می شود، تعادل میان آب های زیرزمینی و سطحی را به هم زده است. وی گفت: سالیان سال بارندگی و بارش برف انجام می شده و از سرچشمه ارتفاعات چالوس سرشاخه ها به هم پیوسته می شد و این رودخانه تشکیل می شد و در دشت کرج داخل زمین می رفت. لشگری ادامه داد: ولی اکنون بخش مهمی از این تعادل به هم خورده در حالیکه این آب بایست به داخل زمین می رفت و ما از آن برداشت می کردیم و بعد از مصرف تبخیر می شد که یک نظمی را در حوزه آبریز ایجاد می کرد. وقتی نظم از این حوزه خارج می شود این تعادل و نظم را به هم می زنیم. وی یادآور شد: دلیل اصلی کاهش سالانه یک متری عمق آب های زیرزمینی رشد جمعیت و مصرف بیش از حد از منابعی است که آن را تغذیه هم نکرده ایم در حالیکه بایست آب را به داخل سفره ها می ریختیم ولی آب از حوزه خارج شده است. وی گفت: سال گذشته وزارت نیرو مصوبه ای داشت مبنی بر اینکه بخشی از پساب شهر تهران به دشت کرج هدایت شود، زیرا آب خارج شده از حوزه را حداقل به صورت فاضلاب و پس از تصفیه به سفره های زیرزمینی از طریق کشاورزی برگردانیم تا حداقل تعادل سفره های زیرزمینی و دشت زیردستش را بر هم نریزیم. لشگری در خصوص جمع آوری فاضلاب در استان البرز، اظهارداشت: به غیر از شهرجدید هشتگرد که به سیستم جمع آوری فاضلاب مجهز شده، به دلیل به کار نیافتدن تصفیه خانه اش هنوز تصفیه فاضلاب انجام نمی شود، دیگر شهرستان ها به جز بخشی از کرج سیستم جمع آوری فاضلاب ندارند. وی ادامه داد: فقط حدود 15 درصد شهرستان کرج به سیستم جمع آوری فاضلاب مجهز شده است که فقط هفت درصد آن به تصفیه خانه ماهدشت فرستاده می شود. این مسئول گفت: تکمیل نبودن تصفیه خانه فاضلاب و راه اندازی فقط یک فاز آن و همچنین قدیمی بودن سیستم این تصفیه خانه، از جمله دلایل فعالیت ناقص این تصفیه خانه است زیرا تصفیه فاضلاب در این مرکز فقط به صورت برکه تثبیت انجام می شود و سپس بعد از کلرزنی به مصارف کشاورزی می رسد. این مقام مسئول افزود: استفاده کشاورزی از این آب به دو دلیل برای کشاورزان یکی به دلیل آلودگی این پساب و همچنین تجمع فاضلاب در کنار منازل مردم در ماهدشت و احمد آباد، باعث تجمع پشه و انواع بیماری ها شده است. نجات استان با تخصیص اعتبار ویژه برای تصفیه فاضلاب لشگری اظهار داشت: تنها راه نجات شهرستان کرج و استان البرز تخصیص اعتبار ویژه برای تکمیل تصفیه خانه ماهدشت و راه اندازی تصفیه خانه های دیگر برای تصفیه فاضلاب است تا جایگزینی برای مصارف آب پاک در اماکنی مثل فضای سبز شهری و آبیاری باغات، پارکها و.. شود تا به جای اینکه آب از دل زمین برای این مصارف بیرون بکشیم از این پساب ها استفاده کنیم تا این فشار را از روی سفره های زیرزمینی برداریم. وی گفت: وقتی این فاضلاب ها را تصفیه نمی کنیم چند مشکل داریم که یکی باید آب تمیز را از دل زمین بیرون بکشیم و دوم اینکه آلودگی را به دل منابع زیرزمینی می فرستیم. وی در خصوص دلیل فرستادن آلودگی به دل زمین، اظهار داشت: در گذشته همه ی مردم در خانه هایشان چاه داشتند و فاضلاب را داخل چاه می فرستادند ولی نگرانی از آلودگی آب های زیرزمینی نداشتند زیرا میزان برداشت خیلی کم بود و جمعیت کم، فاضلاب هم کم بود و آرام آرام فرصت تصفیه در زیر زمین برای این فاضلاب وجود داشت. لشگری ادامه داد: ولی اکنون ما به فاضلاب ها در زیرزمین فرصت تصفیه نمی دهیم زیرا استان پر از چاه های عمیق و نیمه عمیق مجاز و غیرمجاز است و به شدت آب را از دل زمین بیرون می کشیم و حتی اجازه تصفیه طبیعی در لایه های زمین را به آن نمی دهیم. وی گفت: چرا می گویند نیترات آب های زیرزمینی بالا است زیرا همان نیترات فاضلاب دستشوئی ها است، ما این فاضلاب را به داخل زمین داده ایم فرصت تصفیه نمی دهیم و مکش زیاد می کنیم و این نیترات مجدد وارد منابع و مخازن آب شرب مان می شود. رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان کرج افزود: این فاضلاب تصفیه شده را غیر از اینکه بخشی از آن را برای مصارف غیرشرب کنار می گذاریم بایستی حدود دو سوم آن را برای تغذیه سفره های زیرزمینی داشته باشیم زیرا اگر با همین روند کاهش آب های زیرزمینی دست به گریبان باشیم امکان اینکه یک شهر داخل زمین برود وجود دارد. بازگشت |