صفحه اصلي > گزارش > سایه تغییر کاربری روی باغ سیب کرج
سایه تغییر کاربری روی باغ سیب کرج15 آبان 1396. نويسنده: monshi |
 کمتر از یکسال از ثبت ملی باغ سیب کرج می گذرد، بنیاد مستضعفان به عنوان مالک قانونی کمر به لغو ثبت ملی این باغ بسته است، اقدامی که واکنش های زیادی را به دنبال داشته است. باغ سیب مهرشهر که از آن به‌عنوان ریه تنفسی کرج یاد می‌شود، سال‌هاست زیر بار سنگین حاشیه و نگرانی روزگار می‌گذارند، نوروز ۹۳ بود که صاحبان باغ بیش از دو هزار اصله درخت را قطع و زمین باغ را شخم زدند، اقدامی که خشم شهروندان کرجی را برانگیخت و قلب دوستداران محیط‌زیست را به درد آورد. باغ سیب مهرشهر از گنجینه‌های ژنتیکی گیاهی و یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌های زیست‌محیطی و از جاذبه‌های گردشگری کلان‌شهر کرج است. این باغ که قدمت آن به دوره پهلوی بازمی‌گردد و جزئی از محوطه تاریخی کاخ مروارید به شمار می‌آید، زمانی دارای ۷۰ هزار اصله درخت شامل گلابی، سیب، هلو، گردو و آلو بود اما از دهه‌های گذشته و به‌طور خاص‌تر در چند سال اخیر تعداد زیادی از درختان باغ توسط مالکان قطع شد. این باغ در کنار باغ فاتح جهانشهر در اصلاح طرح تفصیلی شهر کرج شناسایی و مشخص شد آنجایی که باغ است باید باغ بماند؛ گرچه تغییر کاربری این سرمایه زیست‌محیطی از سال‌های گذشته به بهانه‌های مختلف آغاز شد. در حال حاضر ۲۷۲ هکتار از این باغ ۳۵۰ هکتاری در تملک بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی و مابقی در اختیار دانشگاه علامه طباطبایی است. بیست و دوم اسفندماه سال گذشته دقیقاً چند روز مانده به سال نو خبر ملی شدن باغ سیب مانند عیدانه ای بود که به شهروندان کرجی داده شد، اما هنوز یک سال از ثبت ملی این باغ نمی‌گذشت که خبری کام دوستداران محیط‌زیست را تلخ کرد، بنیاد مستضعفان که مالک قانونی این باغ محسوب می‌شود در اقدامی عجیب و قابل‌تأمل کمر به لغو ثبت ملی باغ بست به‌طوری‌که با واکنش مسئولان استان به‌ویژه دستگاه قضا همراه شد و کار تا جایی پیش رفت که حاجی رضا شاکرمی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: دستگاه قضا بر اینکه باغ سیب کرج به‌عنوان اثری ملی حفظ شود، تأکید دارد و دولت باید حق مالک را جبران کند. اما حضور محمد سعیدی کیا رئیس بنیاد مستضعفان در کرج آن‌ها چهاردهم آبان ماه جاری باعث شد تا موضوع لغو ثبت ملی باغ سیب را پیگیری کنیم، وی به دلیل ضیق وقت به خبرنگار مهر قول داد که هماهنگی‌های لازم را انجام داده تا ضمن بازدید از باغ اطلاعات موردنظر در اختیارمان قرار گیرد. سعیدی کیا روز بعد به وعده خود عمل کرد و از بنیاد تماسی برقرار شد تا پس از بازدید از باغ اطلاعات موردنظر در اختیارمان قرار گیرد. روز گذشته پس از بازدید از باغ فضل‌الله خدایی مدیرعامل شرکتی که مسئولیت احیای باغ سیب را از سوی بنیاد مستضعفان بر عهده دارد، به خبرنگار مهر گفت: ملک تحت مالکیت بنیاد مستضعفان به مساحت ۳۵۰ هکتار با قدمت ۵۰ ساله است که حدود ۲۰۰ هکتار آن به‌صورت باغ میوه و درختان سیاه ریشه بوده و مساحت ۱۵۲ هکتار آن تحت کشت و کار محصولات کشاورزی قرار داشته است. خدایی اضافه کرد: در سال‌های پس از انقلاب و اجرای طرح‌های احیا و توسعه مساحت باغ به ۲۷۰ هکتار افزایش‌یافته و زمین کشاورزی آن از ۱۵۲ هکتار به حدود ۸۰ هکتار کاهش‌یافته است. وی با بیان اینکه عمر طبیعی درختان این باغ به سر آمده بود از طرفی باید به این نکته نیز اشاره کرد باغات با طول عمر ۱۷ تا ۲۵ سال نیاز به بازسازی دارند، ادامه داد: در سال‌های گذشته در حالی اجازه قطع درختان این باغ داده نشد که بایستی هر چه زودتر این مهم اجرایی می‌شد. خدایی افزود: بعدازاینکه قطع درختان پیر این باغ مورد تائید واقع شد به سبب برخی اطلاع‌رسانی‌های نادرست با حرکت اعتراض‌آمیز اهالی کرج برخورد کردیم و بنده به سبب این اقدام مدتی را در زندان سپری کردم. وی با بیان اینکه در حال حاضر احیای این باغ به ما سپرده‌شده و خوشبختانه رئیس سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری کرج نهایت همکاری را دارد، گفت: سال ۹۲ طرح جامع احیای باغ سیب مهرشهر کرج در کمیسیونی متشکل از جهاد کشاورزی، دانشگاه پردیس کشاورزی، فضای سبز، استانداری، محیط‌زیست و مرکز تحقیقات اصلاح و بذر به تصویب رسید. این مسئول تصریح کرد: وجود پنج حلقه چاه عمیق با دِبی کل ۱۸۰ لیتر در ثانیه مجهز به برق و ماشین‌آلات و ادوات کشاورزی به میزان سه اسب بخار در هکتار ازجمله امکانات موجود در این مجموعه محسوب می‌شود. خدایی خاطرنشان کرد: طرح جامع مذکور با رعایت کامل شرایط زیست‌محیطی توسط یک شرکت از سوی بنیاد به‌منظور احیا مجدد باغ تدوین و به تصویب رسیده است. وی با اعلام اینکه طی چهار فاز مجموعاً ۲۳۵ هکتار باغ جدید احداث خواهد شد، تصریح کرد: پروژه احداث باغ و اجرای سیستم آبیاری در ۱۹ دی‌ماه سال ۹۴ آغاز و اهم اقدامات نظیر اجرای سیستم آبیاری تحت‌فشار، احداث استخر ذخیره و خرید و کاشت ۲۶ هزار و ۸۶ نهال به مساحت ۵۵ هکتار برای فاز نخست انجام‌شده است. وی با تأکید بر اینکه پیش‌بینی‌شده برای این مجموعه ۱۷۰ هزار اصله نهال کاشته شود، یادآور شد: برای این اراضی گلخانه ۹ هکتاری پیش‌بینی‌شده تا تولید سبزی و صیفی و گل‌های گلخانه‌ای در آن انجام گیرد. این مسئول بیان کرد: برای این مجموعه ۱۵ میلیارد تومان اعتبار پیش‌بینی‌شده که از این میزان سه میلیارد تومان برای آبیاری تحت‌فشار بوده است. تشخیص قطع درخت و تغییر کاربری اراضی باغی و کشاورزی بر عهده کمیسیون ماده هفت است و ارگان دیگری حق دخالت در این بخش را نداردخدایی با بیان اینکه منبع تأمین آب این مجموعه از طریق پنج حلقه چاه تأمین می‌شود که دِبی هر یک از چاه‌ها حدود ۳۰ تا ۴۰ لیتر بر ثانیه است، اضافه کرد: مجموع آب این پنج حلقه چاه توسط چهار هزار و ۲۰۰ متر لوله‌های انتقال آب به استخر ذخیره رسیده که پس از عبور از ایستگاه فیلتراسیون به‌کل مجموعه تزریق می‌شود. وی در بخش دیگری در پاسخ به این سؤال که هدف بنیاد مستضعفان برای لغو ثبت ملی باغ سیب مهرشهر کرج چیست، گفت: در هیچ جای دنیا باغی به ثبت ملی نرسیده است، در اصل مواردی نظیر تغییر کاربری اراضی ملی به ارگانی نظیر سازمان میراث فرهنگی بازنمی‌گردد. این مسئول ثبت ملی باغ سیب کرج را اقدامی غیراصولی از سوی سازمان میراث فرهنگی برشمرد چراکه این باغ بنا و یا سازه‌ای تاریخی نیست، ادامه داد: اقداماتی نظیر تشخیص قطع درخت و تغییر کاربری اراضی باغی و کشاورزی بر عهده کمیسیون ماده هفت است و ارگان دیگری حق دخالت در این بخش را ندارد. وی با بیان اینکه بنیاد مستضعفان در راستای ثبت ملی باغ سیب مهرشهر شکایت کرده است، افزود: درحالی‌که بنیاد درصدد احیای باغ سیب مهرشهر است بایستی از دانشگاه علامه پرسید که چرا در خصوص احیای ۸۰ هکتار اراضی خود در این باغ اقدامی را انجام نداده است. دانشگاه علامه طباطبایی در خصوص احیای ۸۰ هکتار اراضی باغ سیب کرج اقدامی انجام نداده است‌خدایی با اشاره به اینکه ۱۰۰ هکتار از اراضی باغ سیب مهرشهر کرج به‌منظور احیای بافت خاکی برای کاشت درختانی جوان زیر کشت رفته است، گفت: برای احیای خاک این اراضی و از بین رفتن بیماری‌های خاکی کاشت صیفی‌جات در این عرصه صورت گرفته تا پایان سال جاری اجرایی شود. برای روشن‌تر شدن ماجرای ثبت ملی باغ سیب به سراغ عبدالناصر میرچی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان البرز رفتیم، وی در خصوص اینکه ثبت آثار ملی تنها به ساختار و سازه ساختمانی و بنایی بازنمی‌گردد، گفت: هر اثر تاریخی، طبیعی و میراث ناملموسی که از ارزش تاریخی و معنوی برخوردار باشد قابلیت ثبت در فهرست آثار ملی را دارد. روند ثبت باغ سیب کرج زیر سؤال رفته است وی با بیان اینکه نباید به‌صرف اینکه باغ سیب مهرشهر کرج ساختمان و یا بنا نیست روند ثبت ملی کردن آن را زیر سؤال برد، گفت: تعزیه، آیین عروسی در روستای «نوجان»، بستنی سنتی روستای «بَرغان» و درخت «اورس» واقع در استان البرز در حالی به ثبت ملی رسیده که هیچ‌یک بنا و ساختمان نبوده‌اند. مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان البرز ادامه داد: باغ سیب مهرشهر کرج منهای اینکه باغ سیب است برای مردم خاطره تاریخ و پیشینه‌ای غنی محسوب می‌شود. وی با بیان اینکه ثبت ملی باغ سیب مهرشهر کرج افتخاری برای همگان است و نباید این مهم باعث ناراحتی بنیاد مستضعفان شود، افزود: به‌طورقطع سازمان میراث فرهنگی هیچ‌گونه حق کالبدی در باغ سیب نخواهد داشت چراکه تنها مالکیت معنوی و اثر ارزش تاریخی این باغ برای این سازمان و مردم مهم است. ثبت ملی باغ سیب مهرشهر کرج افتخاری برای همگان است و نباید این مهم باعث ناراحتی بنیاد مستضعفان شودمیرچی همچنین با تأکید بر اینکه بدون شک مالکیت باغ تنها برای صاحبان آن است، اظهار کرد: مرجع تشخیص ثبت اثر در فهرست آثار ملی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری است. اما در ادامه باید به اعتراض‌ها در خصوص کاشت صیفی‌جات در باغ سیب کرج اشاره‌کنیم، موضوعی که با توجه به کمبود منابع آبی واکنش‌های بسیاری در پی داشته است، محمدرضا زین‌العابدینی رئیس سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری کرج در خصوص این سؤال که برخی کاشت صیفی‌جات در بخشی از اراضی باغ سیب را به دلیل مصرف زیاد آب اقدامی اشتباه تلقی می‌کنند، اظهار کرد: بدون شک این اقدام برای بنیاد مستضعفان صرفه اقتصادی داشته است. ابراز نگرانی نسبت به اراضی باغ سیب تحت تملک دانشگاه علامه طباطبایی وی با بیان اینکه برای آبیاری این بخش از باغ سیب مهرشهر کرج از آب رودخانه استفاده نمی‌شود، گفت: آب موجود در چاه‌های حفرشده مهرشهر قابل شرب نبوده و از قابلیت لازم برای آبیاری اراضی کشاورزی و باغی برخوردار است. زین‌العابدینی با اشاره اینکه اجازه کاشت صیفی‌جات تنها در یک‌فصل به شرکت داده‌شده و عملیات درختکاری در این عرصه تا آخر سال جاری انجام می‌گیرد، گفت: درخت موردنظر و بر اساس طرح برای این اراضی خریداری‌شده است. رئیس سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری کرج با ابراز نگرانی نسبت به اراضی باغ سیب تحت تملک دانشگاه علامه طباطبایی، اظهار کرد: متأسفانه در راستای احیای ۸۰ هکتار از اراضی در اختیار دانشگاه علامه تاکنون برنامه‌ای ارائه نداده است. اما عباس زارع عضو شورای شهر کرج و مدیرعامل سابق سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری کرج نیز در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: به‌صورت مُصرانه به‌عنوان نماینده مردم پیگیر هستیم کاربری باغ سیب مهرشهر کرج به قوت خود باقی بماند و تمام مساحت این مجموعه مشجر و درختکاری شود. وی با بیان اینکه طبق برنامه‌های از پیش تعیین‌شده عملیات درختکاری مجموع باغ سیب تا پایان سال جاری انجام می‌شود، گفت: تا امروز اقدامات شایسته‌ای در راستای احیای باغ سیب مهرشهر کرج انجام‌گرفته و همواره درصدد خواهیم بود سیاستی به کار گرفته شود تا شاهد تغییر کاربری این اراضی نشویم. عضو شورای شهر کرج با تأکید بر اینکه این باغ باید به‌صورت کامل درختکاری شود و به‌صورت باغ باقی بماند، اظهار کرد: بدون شک به نمایندگی از مردم این سیاست را دنبال می‌کنیم. رهبر معظم انقلاب در خصوص باغ سیب کرج پاسخ داده‌اند و خطاب به آقای سعیدی کیا مرقوم فرموده‌اند که با مسئولان شهری همکاری لازم صورت گیردوی تأکید کرد: بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی نیز بایستی تا پایان سال به تمام تعهدات خود عمل کرده و نسبت به درختکاری مجموع باغ سیب وارد عمل شود. باگذشت سال‌ها و به‌رغم همه نگرانی‌های شهروندان نسبت به تخریب فضای سبز و پیگیری‌های اهالی رسانه، هنوز باغ سیب با روزهای اوج خود فاصله‌ها دارد و باید سال‌های درازی بگذرد تا نهال‌های جوان رشد کنند و نقشی در کاهش آلودگی روزافزون شهر داشته باشند. اما از هر چه بگذریم از نامه‌نگاری مسئولان البرزی به محضر رهبر معظم انقلاب اسلامی نمی‌توان گذشت، پانزدهم شهریورماه سال ۹۴ بود که سید حمید طهائی استاندار البرز وقت البرز از نتیجه‌بخش بودن و پاسخ رهبر معظم انقلاب اسلامی به نامه‌نگاری برای واگذاری باغ سیب مهرشهر به مسئولان شهر کرج خبر داد. طهائی اعلام کرده بود؛ رهبری درباره باغ سیب مهرشهر پاسخ داده‌اند و خطاب به آقای سعیدی کیا مرقوم فرموده‌اند که با مسئولان شهری همکاری لازم صورت گیرد، حالا باید دید سرنوشت این باغ چگونه رقم می‌خورد آیا در فهرست آثار ملی می‌ماند یا تن به تغییر کاربری می‌دهد. بازگشت |