صفحه اصلي > گزارش > رنگین کمان عزاداری سالار شهیدان در ایران کوچک
رنگین کمان عزاداری سالار شهیدان در ایران کوچک20 شهریور 1398. نويسنده: monshi |
 تنوع قومیت های مختلف و برپایی آیین های مرسوم در مراسم عزاداری سالار شهیدان در میان آن ها، موجب تشکیل رنگین کمانی از عزاداری در ایران کوچک شده است. این روزها به هر محله، کوی و برزن که وارد می شویم ردپایی از عشق به اباعبدلله الحسین (ع) نمایان است. هر کس به نوعی ارادت خود را به این خاندان ابراز و با هر چه در توان دارد از میهمانان حسین (ع) پذیرایی می کند.از نصب پرچم های سبز، سرخ و سیاه بر در و دیوار شهر تا راه اندازی دسته جات عزاداری، برپایی تکایا و ایستگاه های صلواتی، همه و همه خبر از یکرنگی و اتحاد در برگزاری مراسم عزاداری برای امام سوم شیعیان می دهند. محرم در البرز حال و هوای دیگری دارد زیرا رنگین کمانی از عزاداری ها و سنن مختلف مربوط به شهرهای ایران در آن مشاهده می شود. دمام نوازی هیأت خوزستانی ها و بوشهری های مقیم کرج، نخل گردانی در حسینیه یزدی ها، مرثیه خوانی و سینه زنی آذری ها، تعزیه در روستای برغان و کلاک و چاوشی مازندرانی ها از جمله آن ها هستند.تا کنون آثار ناملموس مراسم آماده سازی حسینیه اعظم برغان برای محرم، تعزیه روستای برغان، نذر ریشه در روستای برغان، عاشورای قدیم در روستای مهران طالقان، سینه زنی شیلنگه در روستای گلینک طالقان، تعزیه تاریخی کلاک و مراسم آش حلیم ۲۸ ماه صفر در کرج به ثبت ملی رسیده اند. دمام نوازی، آئین گرم جنوبی ها سنج و دمام مراسمی سنتی است که از دیرباز تاکنون در مراسم عزاداری بوشهری ها اجرا می شود. در این مراسم یک گروه سنج و دمام که متشکل از هفت، 9 یا یازده دمام هستند دمامی می کنند و تعدادی سنج و یک بوق هم در این مراسم به چشم می خورد.دمام، ساز کوبه ای دوار و از نوع دوطرفه است که در مقایسه با دهل قطر کمتری دارد و سطح دو دهانه آن به وسیله پوست حیوان پوشیده شده است. نواختن آن با دست یا با دو قطعه چوب ساخته شده از برگ درخت خرما صورت می گیرد. دمام نوازی گروهی، بخش مهمی از یک آیین مذهبی در بوشهر به شمار می رود که در البرز نیز توسط بوشهری ها و خوزستانی ها انجام می شود. نخل گردانی یزدی ها نخل گردانی مراسمی است که در برخی شهرهای ایران انجام می شود که در آن، اتاقک چوبی مشبک و حجیم به شکل مکعب مستطیل و با بامی شیروانی مانند، با پوشش سیاه و مزین با شال های رنگارنگ و آیینه، به عنوان تابوت نمادین پیکر امام حسین (ع) در مراسم عزاداری سرور و سالار شهیدان توسط عزاداران حمل می شود.اصلی‌ترین مراکز برگزاری رسم باشکوه نخل گردانی در استان یزد، متمرکز است به گونه‌ای که می‌توان گفت هیچ آبادی نیست که یک یا چند نخل امام حسین (ع) در آن یافت نشود اما یزدی های مقیم استان البرز همه ساله با همکاری و همدلی عزاداران یزدی در روز عاشورا این مراسم را با آداب خاص خود برگزار می کنند. تعزیه خوانی 600 ساله در روستای برغان دهه اول ماه محرم مراسم تعزیه درحسینیه اعظم برغان با قدمت 600 سال برگزار می شود و همه ساله تعداد زیادی از دوستداران این هنر اسلامی برای عزاداری و دیدن تعزیه به این حسینیه می آیند. طرفداران این هنر اصیل ایرانی در محرم از نقاط مختلف به البرز می آیند تا در حسینیه برغان از نزدیک شاهد برپایی تعزیه باشند.این حسینیه یکی از تکیه‌های مشهور کشور است که بسیاری از تعزیه‌خوانان معروف در این مکان به هنرنمایی می پردازند. زنان به سکوهای بالایی هدایت شده و مردان در ردیف های پایین تر شاهد مراسم نمادین واقعه عاشورا هستند و با چشمانی سرخ در سوگ جوانان رعنای بنی هاشم می گریند. طشت گذاری آذری ها طایفه ها و اقوام مختلف در این استان، با برپایی برخی مراسم مانند طشت گذاری به نوعی عشق و محبت خود را به خاندان امام حسین (ع) نشان می دهند.یکی از مراسمی که در میان ساکنان استان البرز از جمله آذری های مقیم این استان از اهمیت معنوی ویژه ای برخوردار است، طشت‌گذاری است که در روز اول محرم به عنوان نماد سقای کربلا، رود فرات و آب دریغ شده از اهل بیت و یاران امام‌حسین (ع) با اجرای مراسم عزاداری خاص و قرائت دعا اجرا و آب موجود در طشت به عنوان تبرک بین عزادارن توزیع می‌شود.این مراسم با نوحه سرایی و سینه زنی آغاز می شود؛ معمولا در این آیین بزرگترها و پیشکسوتان، مسؤول مراسم هستند. یکی از آن ها پرچمی را به دست گرفته و جلوتر از بقیه حرکت کرده و شخص دیگری طشت خالی را به دوش گرفته و به دنبال او حرکت می کند. عزاداران دیگر با مشک و کوزه های پر از آب حرکت می کنند، در این فاصله، فریاد «لبیک یا حسین»، « آه حسین» نیز به گوش می رسد، طشت را در گوشه ای از مسجد یا حسینیه بر زمین می گذارند و آب کوزه ها و مشک ها را در آن خالی می کنند. پس از این کار، روضه حضرت ابوالفضل (ع)، حضرت رقیه (س) یا علی اصغر (ع) خوانده می شود، سپس افراد به نوبت طشت را می بوسند و لیوانی از آب داخل آن را به نیت تبرک می نوشند. سینه زنی شیلنگه طالقان مهمترین شاخصه مراسم سینه زنی سنتی طالقانی ها، تشکیل حلقه ای است که در آن هر سینه زن با دست چپ، کمر سینه زن قبلی را گرفته و پس از هر ضربه به سینه یک بار به سمت جلو خم می شود. عزاداران با هر ضربه به سینه همزمان یک گام به سمت راست برمی دارند و حلقه تشکیل شده بر خلاف عقربه های ساعت می چرخد. این نوع سینه زنی به نام « شِیلَنگِه» در طالقان مرسوم است. اقوام و طوایف مختلف و گوناگونی در ایران کوچک سکونت دارند هر کدام متناسب با رسوم خاص خود به عزاداری سیدالشهدا (ع) می پردازند که تماشای همبستگی و اتحاد آن ها در ماه های محرم و صفر موجب تحکیم ماندگاری آداب و رسوم متفاوت اما جذاب و زیبا در ایران کوچک می شود. بازگشت |