Logo

صفحه اصلي > گزارش > «۲طبقه شدن اتوبان» پروژه‌ای در لبه واقعیت و رویا

«۲طبقه شدن اتوبان» پروژه‌ای در لبه واقعیت و رویا


امروز, 08:40. نويسنده: monshi


ماجرای ۲ طبقه شدن اتوبان، در نگاه اول امیدوارکننده به نظر می‌رسد. نقشه مسیر مشخص شده، الزامات فنی تدوین شده و همه پای کار آمده‌اند. اما کافی‌ست کمی دقیق‌تر نگاه کنیم تا چالش‌هایی که پیش روی این پروژه قرار دارد، خود را نشان دهد.
ظرف هفته‌ها و ماه‌های گذشته نشست‌های متعددی در خصوص اجرای پروژه دو طبقه شدن اتوبان در استانداری البرز برگزار شده است.پروژه‌ای که مورد تاکید رئیس دولت چهاردهم نیز قرار گرفته و در سفر اخیر خود به استان البرز جویای اجرای آن شده است.طرح دو طبقه‌سازی اتوبان کرج – تهران. ازجمله طرح‌هایی است که اگر به سرانجام برسند، نه‌فقط مسیر تردد هزاران خودرو را هموار می‌کنند، بلکه می‌توانند نام البرز را به عنوان یکی از پیشتازان نوسازی زیرساخت‌های بین‌شهری در نقشه ایران ثبت کنند.
اما پرسش مهم اینجاست: آیا این پروژه‌ها واقعاً اجرایی‌اند، یا هنوز در حد ایده و روی کاغذ باقی مانده‌اند؟
استاندار البرز، مجتبی عبداللهی، ضمن بررسی شرایط موجود در استان سعی دارد که پروژه وارد فاز اجرایی شود مطالعات در راستای طراحی‌های موجود را طی جلسات در دستورکار قرار می‌دهد.به گفته او، تمامی نهادهای درگیر، از وزارت راه گرفته تا شهرداری‌ها و سرمایه‌گذاران، به توافق کلی برای شروع کار رسیده‌اند. حتی قرار است شرکت مستقلی برای اجرای پروژه تشکیل شود و شهرداری‌ها، هرکدام به‌اندازه توان و وسعت‌شان، در این طرح مشارکت داشته باشند.
در نگاه اول، همه چیز امیدوارکننده به نظر می‌رسد. نقشه مسیر مشخص شده، الزامات فنی تدوین شده و همه پای کار آمده‌اند. اما کافی‌ست کمی دقیق‌تر نگاه کنیم تا چالش‌هایی که پیش روی این پروژه قرار دارد، خود را نشان دهد.
نخستین مانع، مسئله مالی است. طبق برآوردها، برای اجرای کامل این پروژه به بیش از ۱۵۲ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است؛ عددی که تأمین آن، حتی با مشارکت بخش خصوصی و شهرداری‌ها، یک چالش است. تجربه‌های گذشته نشان داده‌اند که پروژه‌هایی با این سطح بودجه، اگر فاقد مدل مالی شفاف و پایداری باشند، خیلی زود به لیست پروژه‌های نیمه‌تمام و فراموش‌شده اضافه می‌شوند.
از سوی دیگر، مسئله تملک اراضی نیز از آن مواردی است که همواره پاشنه آشیل پروژه‌های عمرانی بوده. در مسیر این طرح، تعداد زیادی پلاک قرار دارد که باید تملک شود. بخش قابل توجهی از این زمین‌ها متعلق به نهادهای دولتی است و گرفتن مجوزها و هماهنگی‌های لازم برای آزادسازی آن‌ها، به‌ندرت روندی سریع و ساده دارد. در شرایطی که حتی برای یک قطعه زمین شهرداری گاهی ماه‌ها درگیر بروکراسی می‌شود، تصور تملک ده‌ها یا صدها پلاک در یک مسیر طولانی، چندان ساده نیست.
با وجود این اما، نگاه کارشناسان نسبت به اصل طرح منفی نیست.
علی زندی‌فر، مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای البرز، معتقد است که دو طبقه کردن اتوبان کرج – تهران، به‌خصوص در برخی مقاطع پرتردد آن، هم امکان‌پذیر است و هم مؤثر.
او می‌گوید که طرح زیرگذر به‌دلیل وجود تاسیسات زیربنایی فراوان در این مسیر، از دستور کار خارج شده و مسیر دوم اتوبان، به شکل روگذر یا طبقه دوم، با طرحی مهندسی‌شده و بدون انسداد قابل‌توجه اجرا خواهد شد.
اما پرسش‌های کلیدی‌تری هم وجود دارد؛ پرسش‌هایی که فعلاً پاسخی شفاف برای آن‌ها ارائه نشده است. برای مثال، مشخص نیست سرمایه‌گذار خصوصی قرار است از چه طریق سرمایه‌اش را بازگرداند؟ آیا قرار است در مسیر دوم، عوارض دریافت شود؟ اگر بله، این عوارض چقدر خواهد بود؟ طرح‌مورد استقبال مردم خواهد بود؟
از همه این‌ها گذشته، باید پرسید اجرای این پروژه‌ها چقدر در زندگی روزمره مردم مؤثر خواهد بود؟ آیا واقعاً باعث کاهش ترافیک می‌شوند یا صرفاً بار ترافیک را از یک خیابان به خیابان دیگر منتقل می‌کنند؟ آیا ساخت یک اتوبان دوم در دل یک شهر شلوغ، مشکلات جدیدی از جنس آلودگی صوتی، آلودگی هوا و قطع ارتباطات محلی ایجاد نخواهد کرد؟
با نگاهی به سابقه پروژه‌های مشابه در کشور، می‌توان گفت که موفقیت چنین طرح‌هایی، تنها در گرو تصمیمات مهندسی نیست. آنچه یک پروژه بزرگ را به سرانجام می‌رساند، نه صرفاً طراحی و نقشه، بلکه **اراده اجرایی، انسجام نهادی و شفافیت مالی** است. وگرنه کشور، کم پروژه‌هایی با طرح‌های شکیل و ایده‌آل نداشته که سال‌هاست در پیچ‌وخم بودجه، زمین‌گیر شده‌اند.
با همه این اوصاف، باید گفت که پروژه دو طبقه شدن اتوبان کرج – تهران، در یک نقطه حساس ایستاده است. از یک‌سو، فشار ترافیکی روزافزون و نیاز جدی به توسعه زیرساخت، اجازه تعلل بیشتر را نمی‌دهد. از سوی دیگر، سنگینی مالی و اداری طرح، اجرای آن را به تصمیمی شجاعانه و منسجم نیازمند کرده است.
آیا این بار، البرز از دل این چالش بزرگ، به یک نمونه موفق ملی در توسعه زیرساخت تبدیل خواهد شد؟ یا این پروژه نیز به سرنوشت دیگر طرح‌های بزرگ و ناتمام دچار می‌شود؟
پاسخ به این سوال، در ماه‌های آینده، از دل پیشرفت پروژه، روشن خواهد شد.
بازگشت