صفحه اصلي > گزارش > تداوم امید در سرزمین خواندن
تداوم امید در سرزمین خواندنامروز, 17:19. نويسنده: monshi |
 برگزاری برنامه‌های ملی و فراملی در بیش از ۱۵ کشور از جمله ایتالیا، ترکیه، اندونزی و افغانستان، نشان می‌داد که ایران در هفته کتاب بیست‌وهفتم نه فقط میزبان کتاب، بلکه مروج گفت‌وگوی فرهنگی در سطح بین‌المللی بود. به گزارش ستاد خبری سی‌وسومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، پاییز ۱۳۹۸ در حافظه جمعی ایران، فصلی است میان آشوب و آگاهی. جامعه ایرانی درگیر زخم‌های اقتصادی، حوادث طبیعی و تنش‌های اجتماعی بود، اما در دل همین غبار، فرهنگی زنده در جست‌وجوی ترمیم خود نفس می‌کشید. کتاب، در این میان، دوباره به زبان امید بدل شد؛ زبانی آرام، مقاوم و عمیق در برابر هیاهوی رسانه و فراموشی.در روزگاری که سرعت، جای تأمل را گرفته و تصویر، بر کلمه چیره شده بود، بیست‌وهفتمین دوره «هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران» با شعار آشنا و نمادین خود، «حال خوش خواندن»، فراخوانی بود برای بازگشت به درون؛ دعوتی برای بازیابی سکوت، اندیشه و معنا از دل ازدحام روزگار. در این سالِ پرتنش، خواندن نه یک عادت فرهنگی، بلکه نوعی مقاومت مدنی بود؛ پناهی برای ذهنی خسته که هنوز می‌خواست بفهمد، بپرسد و بماند.در دورانی که رسانه‌های مجازی به مهم‌ترین منبع دریافت اطلاعات بدل شده بودند و تصویر جای کلمه را گرفته بود، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و خانه کتاب تلاش کردند تا «کتاب» را دوباره به عنوان صدای آرام و عمیق جامعه ایرانی به صحنه بازگردانند. این هفته نمادی از بازسازی فرهنگی در دل بحران بود: تلاشی جمعی برای بازگرداندن حال خوش دانایی به جامعه‌ای که درگیر اضطراب، مهاجرت ذهنی و خستگی بود.برگزاری بیش از ۵۰ هزار نمایشگاه کتاب در مدارس کشور، ۱۸۰ برنامه فرهنگی در سطح ملی، ۳۶۳ رویداد استانی و برنامه‌های فراملی در بیش از ۱۵ کشور از جمله ایتالیا، ترکیه، اندونزی و افغانستان، نشان می‌داد که ایران در این هفته نه فقط میزبان کتاب، بلکه مروج گفت‌وگوی فرهنگی در سطح بین‌المللی بود. هفته کتاب ۱۳۹۸ به‌نوعی احیای پیوند میان فرهنگ و زندگی روزمره بود؛ بازگرداندن کتاب به خانه‌ها، مساجد، مدارس، ایستگاه‌های مترو و حتی اردوگاه‌های سربازی. بازسازی آرامش جمعی «حال خوش خواندن»؛ این شعار که برای دومین سال پیاپی برگزیده شد، در این دوره معنایی عمیق‌تر یافت. اگر در سال ۱۳۹۷ «حال خوش خواندن» دعوتی به لذت بود، در ۱۳۹۸ به نوعی درمان فرهنگی تبدیل شد؛ خواندن به عنوان راهی برای حفظ امید، پایداری ذهنی و بازسازی آرامش جمعی. پرنده آبیِ دانایی؛ تحلیل پوستر پوستر بیست‌وهفتمین هفته کتاب، از زیباترین و مفهومی‌ترین پوسترهای تاریخ این رویداد است. تصویر، پرنده‌ای آبی‌فام را نشان می‌دهد که بال‌هایش از برگ‌های کتاب ساخته شده‌اند؛ ترکیبی از پرواز و مطالعه، از رهایی و آگاهی. این پرنده نماد ذهن ایرانی است که در عین گرفتار بودن در جهان واقعی، همواره آرزوی پرواز به جهان معنا دارد.رنگ فیروزه‌ای که در طراحی به کار رفته، یادآور میراث هنر ایرانی و آرامش روحی است. این پوستر کتاب را نه در قالب شئ، بلکه در قالب «حرکت» تصویر می‌کند؛ گویی دانایی خود بال می‌گشاید و انسان را از خاک به افق‌های بلندتر می‌برد. جمله خوش‌نویسی‌شده «حال خوش خواندن» در کنار بال پرنده، حس موسیقایی و لطافت کلامی خاصی به اثر می‌دهد؛ پیوندی میان خواندن و پرواز، میان اندیشه و آزادی. هفته‌ای برای بازسازی فرهنگی در طول برگزاری این دوره، بیش از ۱۸۰ برنامه، کارگاه و نشست در سطح ملی و سازمانی برگزار شد. خانه کتاب، محور فعالیت‌ها بود: از رونمایی کارنامه نشر ۹۶ در هشت جلد تا اهدای ۱۸ هزار جلد کتاب به مناطق سیل‌زده گلستان و اجرای طرح‌های مردمی مانند «کتاب برای همه» و «نذر کتاب در مساجد».همزمان با این رویدادها، چندین برنامه جدید نیز برای نخستین‌بار برگزار شد؛ که از جمله آن می‌توان به جشنواره میراث مکتوب رضوی، جایزه کتاب مدافعان حرم، هفته ملی کتاب کشاورزی و منابع طبیعی، همایش ملی ادبیات کودک و نوجوان و هفته کتاب پل‌دختر در تهران اشاره کرد که هر یک بُعدی تازه به مفهوم ترویج کتاب افزودند و مرزهای جغرافیایی و موضوعی آن را گسترش دادند. کتاب در شهر جریان داشت هر روز از بیسن‌وهفتمین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران بازتابی از نقش کتاب در زندگی اجتماعی بود. در میانه این هفته، روزهایی برگزار شد که نشان می‌داد فرهنگ کتاب تنها در کتابخانه‌ها خلاصه نمی‌شود، بلکه در خانواده، رسانه و شهر جریان دارد. هم‌صدایی نهادها؛ شبکه‌ای از دانایی در این دوره بیش از پنجاه نهاد و سازمان فرهنگی در برگزاری رویدادها سهیم بودند. از خانه کتاب و ادبیات ایران که با برگزاری جشنواره‌ها، اهدای کتاب و کارگاه‌های ترجمه نقشی محوری داشت، تا نهاد کتابخانه‌های عمومی که آیین بزرگداشت «کتاب، کتابدار و کتابخوان» را اجرا کرد. وزارت نیرو با طرح «کتاب در گردش»، وزارت کشور با بسیج استانداری‌ها، شهرداری تهران با برنامه‌های مترو و فرهنگسراها، و انجمن‌های صنفی مترجمان و ناشران کودک و نوجوان، همگی در ترویج این جریان فرهنگی مشارکت داشتند. این هم‌افزایی نهادی، هفته کتاب ۱۳۹۸ را به یک جشن ملی برای مطالعه تبدیل کرد. کتاب در متن جامعه از مدارس تا مترو، از پادگان تا زندان، کتاب به همه‌جا رفت. برگزاری هشت هفته کتاب و کتابخوانی در زندان‌های کشور، طرح «یک سرباز، ده کتاب» و کتابخانه سیار هدهد، گواهی بود بر اینکه کتاب می‌تواند در هر شرایطی امید بیاورد. در استان‌ها نیز چهره‌ای پویا از این رویداد دیده شد: در آذربایجان شرقی جشنواره‌های نقاشی و شعر با موضوع کتاب برگزار شد، در قم بازارچه‌های کتاب و زنگ کتاب مدارس طنین‌انداز شد و در سیستان و بلوچستان از فعالان روستایی کتابخوانی و نشریات فرهنگی تقدیر به عمل آمد. افتتاح ۲۴ کتابخانه جدید، از جمله کتابخانه «همسایگی» در ۲۲ منطقه شهرداری تهران و «کافه کتاب ققنوس»، نماد عینی سیاست گسترش فضاهای مطالعه بود. کتاب در خانه و جهان برای نخستین‌بار، بعد جهانی هفته کتاب پررنگ‌تر از همیشه بود. بیش از ۱۵ کشور، از ایتالیا تا نیجریه، برنامه‌های فرهنگی خود را با محوریت آثار نویسندگان ایرانی برگزار کردند. در داخل کشور نیز طرح‌های نمادینی چون «با کتاب میشه...» و «کتاب برای همه»، مرز میان کنش فرهنگی و فعالیت اجتماعی را از میان بردند. دعوت به ماندن، اندیشیدن و زیستن بیست‌وهفتمین هفته کتاب، نماد تداوم اندیشه در میان دشواری‌ها بود؛ هفته‌ای که نشان داد حتی در روزگار خستگی و فشار، خواندن می‌تواند نوعی مقاومت باشد. از پرنده آبی پوستر گرفته تا صدای زنگ کتاب در مدارس، از نمایشگاه‌های کوچک محلی تا جشنواره‌های بین‌المللی، پیام واحدی شنیده می‌شد: کتاب هنوز بال پرواز این سرزمین است.در سالی که بسیاری از امیدها کم‌رنگ شده بود، «حال خوش خواندن» نه فقط یک شعار فرهنگی، بلکه نوعی دعوت به ماندن، اندیشیدن و زیستن بود. بازگشت |