صفحه اصلي > سرمقاله > پدافند غیرعامل؛ سپر هوشمند در برابر تهدیدات نوین
پدافند غیرعامل؛ سپر هوشمند در برابر تهدیدات نوینامروز, 08:31. نويسنده: monshi |
 در جهانی که سرعت تحولات فناورانه و پیچیدگی تهدیدات روزبه‌روز افزایش می‌یابد، مفهوم امنیت دیگر صرفاً به تجهیزات نظامی و قدرت بازدارندگی سخت‌افزاری محدود نیست. مجید اسفندفر/ امروز، کشورها بیش از هر زمان دیگر به ضرورت رویکردی هوشمندانه و پیش‌دستانه در برابر تهدیدات پی برده‌اند؛ رویکردی که نام آن «پدافند غیرعامل» است.پدافند غیرعامل یعنی کاهش آسیب‌پذیری‌ها بدون استفاده از سلاح، یعنی هنر پیشگیری قبل از بحران. این مفهوم، ستون پنهان امنیت ملی است که با تدبیر، برنامه‌ریزی و عقلانیت، به‌دنبال حفظ جان انسان‌ها، تداوم خدمات حیاتی و پایداری کشور در شرایط دشوار است. در واقع، اگر پدافند عامل با قدرت بازدارندگی فیزیکی همراه است، پدافند غیرعامل با هوش، نظم و آینده‌نگری معنا پیدا می‌کند.امروزه تهدیدها دیگر تنها در میدان جنگ روی نمی‌دهند. دشمنان از مسیر فضای مجازی، اقتصاد، رسانه، زیست‌محیط و حتی فرهنگ، اهداف خود را دنبال می‌کنند. یک حمله سایبری می‌تواند زیرساخت‌های حیاتی برق یا آب را مختل کند؛ یک شایعه سازمان‌یافته می‌تواند اعتماد عمومی را هدف بگیرد؛ و یک ویروس زیستی می‌تواند مرز میان جنگ و سلامت را در هم بشکند. در چنین شرایطی، سپر دفاعی کشور باید نه فقط سخت، بلکه هوشمند باشد.پدافند غیرعامل در واقع تلاقی عقلانیت و امنیت است. هر ساختمان مقاوم، هر شبکه برق پشتیبان، هر سامانه ارتباطی امن، و هر نظام آموزشی که آگاهی و آمادگی ایجاد کند، بخشی از این پازل ملی است. کشوری که در طراحی شهری، نظام سلامت، آموزش، زیرساخت دیجیتال و حتی الگوی مصرف خود به امنیت پایدار می‌اندیشد، عملاً در حال اجرای پدافند غیرعامل است؛ حتی اگر آن را به زبان رسمی بیان نکند.یکی از شاخص‌های بلوغ مدیریتی کشورها، میزان توجه آنها به تاب‌آوری است. تاب‌آوری یعنی قدرت بازگشت و استمرار حیات در برابر بحران. در کشور ما نیز پدافند غیرعامل، با تمرکز بر تاب‌آوری ملی، در پی آن است که جامعه در مواجهه با تهدیدات — چه طبیعی و چه انسانی — غافلگیر نشود و بتواند مسیر پایداری خود را ادامه دهد. این نگاه، نه‌تنها امنیت را تقویت می‌کند، بلکه نشانه‌ای از توسعه‌یافتگی و مدیریت آینده‌نگر است.در این میان، نقش مردم بسیار تعیین‌کننده است. پدافند غیرعامل صرفاً وظیفه نهادهای حاکمیتی نیست؛ بلکه یک فرهنگ عمومی است. از رفتارهای ساده شهروندی — مانند صرفه‌جویی در انرژی، مدیریت اطلاعات شخصی در فضای مجازی، و مشارکت در آموزش‌های بحران — تا مسئولیت‌پذیری اجتماعی و همبستگی ملی، همگی از اجزای این پازل امنیتی‌اند. جامعه‌ای که خودآگاه و مسئول باشد، هیچ تهدیدی را جدی‌تر از اراده خود نخواهد یافت.هفته پدافند غیرعامل، فرصتی است برای بازخوانی این ضرورت‌ها؛ فرصتی برای آن‌که مدیران، رسانه‌ها، دانشگاه‌ها و حتی مدارس، نقش خود را در ساختن سپر هوشمند کشور بازبینی کنند. امروز، ما بیش از هر زمان به درک این حقیقت نیاز داریم که امنیت، محصول عقلانیت جمعی است. همان‌گونه که جنگ‌های آینده با فناوری و اطلاعات رقم می‌خورند، دفاع هوشمند نیز با دانش، برنامه و فرهنگ ساخته می‌شود.پدافند غیرعامل، یک واژه اداری نیست؛ یک باور ملی است. باوری که اگر در متن سیاست‌گذاری‌ها، آموزش‌ها و زندگی روزمره ما جریان یابد، هیچ تهدیدی—even مدرن‌ترین آنها—نمی‌تواند ما را غافلگیر کند. آینده از آنِ جوامعی است که به‌جای واکنش، پیش‌بینی می‌کنند؛ و پدافند غیرعامل، راه رسیدن به همین آینده است: آینده‌ای امن، پایدار و متکی بر خرد جمعی. بازگشت |