صفحه اصلي > یادداشت > شب قدر؛ شب تعیین مقدرات بندگان و نزول قرآن کریم
شب قدر؛ شب تعیین مقدرات بندگان و نزول قرآن کریم14 تیر 1394. نويسنده: monshi |
 قدر، شبی که از هزار ماه بهتر است، فرشتگان در این شب به اذن پروردگار خود، برای تقدیر هرکاری نازل می شوند به گونه ای که آن شب تا صبحدم مملو از رحمت و برکت الهی است. شب قدر شبی است که در آن تقدیر انسان رقم می خورد و آنچه را که بر ایشان خیر و صلاح است با دعا از معبود طلب می شود و ملائکه به دستور خداوند مقدرات بندگان را رقم می زنند. شبهای نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم ماه مبارک رمضان به لیالی قدر مشهور است، در تفسیر نمونه آمده است که شب قدر، به این جهت قدر نامیده شده که جمیع مقدرات بندگان در تمام سال، در آن شب تعیین می شود، ارزاق و سرآمد عمرها و امور دیگر در آن لیله مبارکه تفریق و تبیین می شود. مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر المیزان آورده است: ظاهر آن است که مراد از قدر، تقدیر و اندازه گیری است که خداوند در آن شب حوادث یک سال از قبیل حیات، مرگ، رزق، سعادت، شقاوت را مقدر می سازد. در روایات آمده است که در شب قدر آنگاه که ملائکه فرود می آیند به محضر امام و حجت آن عصر شرفیاب شده و برنامه سال آینده (تا شب قدر بعد) را خدمت ایشان تقدیم می دارند؛ در این باره امیرمومنان (ع) به ابن عبّاس فرمودند: شب قدر در هر سال هست، در آن شب، برنامه سال، فرود می آید و پس از پیامبر خدا(ص)، کسانی هستند که آن برنامه بر عهده آنهاست.ابن عبّاس گفت: آنان کیانند؟ و امیر مۆمنان (ع) فرمود: من و یازده نفر از نسل من، پیشوایانی مُحدَّث که از عالم غیب با آنان سخن گفته میشود. همچنین در این باره در کتاب بصائر الدرجات، سعید بن یسار نقل می کند: پیش معلّی بن خُنَیس بودم که فرستاده امام صادق (ع) آمدند، به او گفتم: از امام درباره شب قدر سوال کن. وقتی برگشت، به او گفتم: پرسیدی؟ گفت: آری؛ آنچه را خواستم و آنچه را نمیخواستم، به من خبر داد. فرمود: خداوند در آن شب، مقدّرات آن سال را حتمی میکند. سپس آن را [توسط ملائکه] به سوی زمین فرو می آورد. پرسیدم: نزد چه کسی؟ فرمود: به کسی که میبینی (یعنی خدمت خود حضرت به عنوان امام آن عصر)شب قدر دارای نعمات بسیاری برای مردم است در این شب خداوند قرآن برنامه جاودانه الهی برای زندگی انسان ها را نازل کرد، از امتیازات مهم شب قدر، نازل شدن قرآن به عنوان نسخه شفابخش و کامل ترین قانون برای اداره زندگی بشر است. خداوند در قرآن مجید از شب قدر به بزرگی یاد کرده و سوره ای نیز به نام سوره قدر نازل فرموده است همچنین در سوره های دیگر از جمله دخان در باره این شب سخن گفته است. خداوند در سوره مبارکه قدر می فرماید: ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم، در این باره ابن عباس می گوید: خداوند قرآن را به طور یک جا از لوح محفوظ به سوی آسمان دنیا در شب قدر نازل کرد و سپس جبرئیل آن را در طول بیست و سه سال به تدریج نازل می نمود. در روایات اهل بیت (ع) به عظمت شب قدر بسیار اشاره شده است چنان که امام صادق (ع) در این رابطه می فرمایند: گرامی ترین ماه، ماه خداست که ماه رمضان است و قلب رمضان، شب قدر است. انس بن مالک از پیامبر (ص) نقل کرده که فرمودند: ماه مبارک به شما رو آورده است و در این ماه شبی است که برتر از هزار ماه است و هر کس از فیض شب قدر محروم گردد، از تمام خیرات بی نصیب مانده است و محروم نمی ماند از برکات شب قدر، مگر کسی که خویشتن را محروم کرده است. از امام باقر (ع) نیز درباره به وجود آمدن شب قدر نقل است: اگر خداوند کارهای مومنان را چند برابر نکند به سرحد کمال نمی رسند، اما از راه لطف کارهای نیکوی آن ها را چند برابر می فرماید تا کاستی هایشان جبران شود. مچنین در جای دیگری از امام باقر (ع) در تفسیر لیله القدر خیر من الف شهر آمده است: رفتار شایسته ای مانند نماز، زکات و انواع کارهای نیک دیگر در شب قدر بهتر است از انجام این کارها، در هزار ماهی که شب قدر در آن وجود ندارد. اگر خداوند اجر و پاداش عمل بندگان خود را افزایش نمی داد، هرگز عمل یک شب به عمل هزار ماه نمی رسید. ولی خداوند نیکی های بندگان خود را چند برابر کرده است. شب قدر دارای فضیلت های بسیاری است که نباید از آن غافل شد، عبادت و احیای آن معادل بیش از هزار ماه است، خیرات و برکات الهی در آن شب نازل می شود، گناهان بخشوده می شود، رحمت خاص خدا شامل حال بندگان میگردد و فرشتگان و روح در آن شب نازل میگردند لذا باید از آن بهره مند شد. درباره بخشایش گناهان در وسایل الشیعه از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است که می فرمودند: کسی که در شب قدر به پاخیزد و آن شب را از روی ایمان و محاسبه و اخلاص بیدار باشد، گناهان گذشته اش بخشوده می شود. همچنین در کنز العمال، از پیامبر خدا (ص) نقل شده است: هرکس که از فیض شب قدر محروم گردد، از تمام خیرات محروم و بی نصیب شده است و محروم نمی ماند از برکات و خیرات شب قدر، مگر کسی که با اعمال خویش خود را محروم کرده باشد. در روایات مختلفی به اعمال شب قدر اشاره شده است در شب قدر به خواندن دعاهایی از جمله «جوش کبیر»، «دعای افتتاح» و «ابوحمزه ثمالی» سفارش شده تا انسان با قرائت این دعاها به عشق بازی با معبود خویش بپردازد و تنها از او یاری بجوید و با توکل و امید به رحمت بی کران پروردگار، دلش را از غیر او تهی سازد. در شب های قدر اعمال و عبادات بر دو نوع است: یکی اعمالی که در هر سه شب باید انجام داد و دیگر اعمالی که مخصوص به هر یک از شبهای قدر است از جمله غسل کردن، نماز خواندن، خواندن زیارتنامه حضرت سید الشهداء (ع)، قرآن و ادعیه خواندن و احیا. بازگشت |