صفحه اصلي > یادداشت > آیین نوروزخوانی در طالقان؛ بشارت بهار و گرامیداشت سنت‌های کهن
آیین نوروزخوانی در طالقان؛ بشارت بهار و گرامیداشت سنت‌های کهندیروز, 16:21. نويسنده: monshi |
 فرزان احمد نژاد کارشناس میراث فرهنگی البرز در یادداشتی خصوص آیین نوروز خوانی در طالقان نوشت: نوروزخوانی یکی از آیین‌های قدیمی و ارزشمند در فرهنگ ایرانی است که در مناطق مختلف کشور، از جمله طالقان، با شور و شوق خاصی برگزار می‌شود. این مراسم که قدمتی دیرینه دارد، معمولاً از دو هفته پیش از فرارسیدن نوروز آغاز شده و به نوعی بشارت‌دهنده آمدن بهار و آغاز سال نو است. نوروزخوانی علاوه بر جنبه‌های آیینی و مذهبی، نوعی پیام‌آور شادی و همبستگی اجتماعی نیز محسوب می‌شود.این آیین ریشه در سنت‌های کهن ایرانی دارد و برخی پژوهشگران بر این باورند که نوروزخوانی بازمانده‌ای از رسوم ایران باستان و آیین‌های زرتشتی است که به مرور زمان با فرهنگ اسلامی درآمیخته است. در دوران پس از اسلام، این مراسم با ذکر مدح امامان (ع) و اشعار مذهبی پیوند خورد و رنگ و بویی دینی پیدا کرد. در مناطق مختلف ایران، به‌ویژه نواحی شمالی و کوهستانی مانند طالقان، این آیین همچنان زنده و پابرجاست و مردم با برگزاری آن، ورود بهار را گرامی می‌دارند. نوروزخوانان افرادی هستند که غالباً از صدایی خوش و حافظه‌ای قوی برخوردارند. این افراد اشعار آیینی و مذهبی را با مهارت ویژه‌ای اجرا کرده و به خانه‌های مردم سر می‌زنند. نوروزخوانان معمولاً به صورت فردی یا گروهی در کوچه‌ها و محله‌های مختلف حرکت کرده و با خواندن اشعاری زیبا، رسیدن بهار را بشارت می‌دهند. اشعار نوروزخوانی معمولا سه بخش دارد: بخش نخست به ستایش خداوند و مدح پیامبر (ص) و امامان (ع) اختصاص دارد. در بخش دوم، به توصیف بهار، طبیعت و زیبایی‌های آن پرداخته می‌شود و در بخش پایانی، نوروزخوان برای صاحب‌خانه دعا کرده و آرزوی خیر و برکت می‌کند. مضمون این اشعار علاوه بر شادی و امید، تأکید بر ارزش‌های مذهبی و فرهنگی نیز دارد. یکی از جنبه‌های مهم نوروزخوانی، تعامل گرم و صمیمانه میان نوروزخوانان و صاحبان خانه است. پس از اجرای شعر و دعا، صاحبان خانه‌ها به رسم قدردانی، هدایایی را به نوروزخوانان تقدیم می‌کنند. این هدایا معمولاً شامل محصولات کشاورزی مانند برنج، گندم، نان محلی، تخم‌مرغ یا شیرینی‌های سنتی است. برخی از خانواده‌هایی که از وضع مالی بهتری برخوردارند، مبلغی پول به عنوان هدیه به نوروزخوانان می‌بخشند. این بخشش در باور مردم نوعی نذر محسوب شده و به افزایش برکت و روزی خانه کمک می‌کند. مردم بر این باورند که حضور نوروزخوانان و دعای خیر آن‌ها برای خانه و خانواده، سالی پربرکت و سرشار از خوشبختی را به همراه خواهد داشت. آیین نوروزخوانی تنها یک رسم آیینی نیست، بلکه نقش مهمی در تقویت پیوندهای اجتماعی ایفا می‌کند. اجرای این مراسم، فرصتی برای تعامل و همبستگی میان مردم است و سبب می‌شود افراد جامعه فارغ از جایگاه اجتماعی خود، در فضایی پر از شادی و امید به استقبال بهار بروند.این آیین همچنین موجب احیای ارزش‌های فرهنگی و مذهبی در میان نسل‌های مختلف می‌شود. اشعاری که نوروزخوانان می‌خوانند، اغلب حامل پیام‌هایی از مهربانی، همدلی، نوع‌دوستی و ارزش‌های اخلاقی است که در فرهنگ ایرانی جایگاه ویژه‌ای دارد. با وجود تغییرات اجتماعی و گذر زمان، برخی از آیین‌های سنتی مانند نوروزخوانی در خطر فراموشی قرار گرفته‌اند. با این حال، در طالقان تلاش‌هایی برای حفظ و احیای این سنت دیرینه انجام شده است. ثبت آیین نوروزخوانی در فهرست میراث ناملموس ملی کشور و تلاش مسئولان فرهنگی و علاقه‌مندان به میراث معنوی، با برگزاری مراسم‌های نمادین، مستندسازی و آموزش به نسل جوان از جمله این اقدامات برای حفظ این آیین هستند.برخی مناطق طالقان این مراسم را به عنوان یک جاذبه فرهنگی و گردشگری معرفی کرده‌اند تا هم میراث‌فرهنگی حفظ شود و هم زمینه‌ای برای جذب گردشگران و آشنایی آن‌ها با فرهنگ بومی فراهم شود.آیین نوروزخوانی در طالقان نمادی از فرهنگ غنی ایرانی و میراثی ارزشمند است که پیام‌آور شادی، همبستگی و امید به آینده‌ای روشن‌تر است. این سنت کهن با ترکیب عناصر مذهبی و فرهنگی، نشان‌دهنده هویت و پیوستگی اجتماعی مردم این منطقه است.تلاش برای حفظ و انتقال آیین نوروزخوانی به نسل‌های آینده، نه‌تنها به معنای صیانت از یک سنت دیرینه است، بلکه راهی برای زنده نگه داشتن روح همدلی، نوع‌دوستی و ارزش‌های اخلاقی در جامعه به شمار می‌رود. امید است که این آیین زیبا و خاطره‌انگیز همچنان پایدار بماند و به عنوان بخشی از هویت فرهنگی ایران، نسل به نسل منتقل شود. بازگشت |