صفحه اصلي > یادداشت > کرج، شهر فرهنگ‌های درهم‌تنیده
کرج، شهر فرهنگ‌های درهمتنیدهامروز, 08:55. نويسنده: monshi |
 بیستم مهر، روز کرج، تنها یک نام در تقویم نیست؛ فرصتی است برای بازشناسی هویتی شهری که سال‌هاست میان سنت و مدرنیته، مهاجرت و بومی‌گرایی، رشد شتاب‌زده و ریشه‌های کهن، در حرکت است. سمانه حسینی / کرج، شهری است که شاید در نگاه نخست، فقط در سایه پایتخت قرار گرفته باشد؛ اما در عمق زندگی مردمانش، فرهنگی نهفته است که از ترکیب گویش‌ها، آیین‌ها، باورها و تجربه‌های گوناگون شکل گرفته است.کرج در دهه‌های اخیر، به‌واسطه موج مهاجرت از سراسر ایران، به یکی از متنوع‌ترین شهرهای کشور بدل شده است. این تنوع، اگرچه گاه چالش‌هایی در زیست شهری پدید آورده، اما در عین حال سرمایه‌ای فرهنگی است که می‌تواند پایه‌گذار نوعی «هویت چندلایه» باشد؛ هویتی که در آن خراسانی و آذری و لر و کرد و گیلک و مازنی و بختیاری و تهرانی، هم‌زیست‌اند و در کنار هم شهری نو می‌سازند. این همان جلوه‌ای از «ایران کوچک» است که کرج را از یک شهر صرفاً صنعتی یا خوابگاهی، به شهری فرهنگی و زنده تبدیل می‌کند.از سوی دیگر، تاریخ کرج نیز نشان می‌دهد که این سرزمین، از دیرباز محل گذر فرهنگ‌ها بوده است. مسیر جاده قدیم تهران–قزوین، پل تاریخی کرج، کاروانسراها و باغ‌های کهن منطقه، همه یادگارهایی از گذشته‌اند که نشان می‌دهند کرج تنها محصول توسعه معاصر نیست، بلکه در حافظه تاریخی ایران، جایگاهی دیرینه دارد. اما متأسفانه بخش بزرگی از این میراث فرهنگی در هجوم ساخت‌وسازهای مدرن به فراموشی سپرده شده است.روز کرج باید فرصتی باشد برای بازگشت به این ریشه‌ها؛ برای احیای روایت‌هایی که در میان کوچه‌های قدیمی، در لهجه‌های فراموش‌شده، در موسیقی محلی و آیین‌های مردمی این شهر جریان دارد. اگرچه کرج امروز شهری مدرن با چهره‌ای متکثر است، اما بدون حفظ هویت فرهنگی، نمی‌تواند در برابر بحران‌های اجتماعی و هجوم بی‌هویتی دوام آورد. هویت فرهنگی، همان رشته‌ای است که میان گذشته و آینده پیوند برقرار می‌کند.کرج در سال‌های اخیر شاهد رشد چشم‌گیر فعالیت‌های فرهنگی و هنری بوده است؛ از جشنواره‌های محلی و نمایشگاه‌های هنری تا نشست‌های شعر و کتاب‌خوانی. دانشگاه‌های متعدد، کتابخانه‌های فعال و انجمن‌های مردمی، نشان از پویایی فرهنگی این شهر دارد. با این حال، هنوز راه درازی در پیش است تا فرهنگ در کرج به «سبک زندگی» بدل شود؛ سبکی که در آن احترام به قانون، رعایت حقوق شهروندی، مسئولیت اجتماعی و مشارکت داوطلبانه بخشی از رفتار روزمره مردم شود.در چنین روزی، باید از مدیران شهری انتظار داشت که فرهنگ را در متن برنامه‌ریزی‌ها قرار دهند، نه در حاشیه آن. فرهنگ، زیربنای توسعه است، نه تزیین آن. خیابان‌هایی با نام بزرگان ادب و هنر، یادبود مشاهیر کرج، بازسازی محلات قدیمی، حمایت از هنرمندان و تقویت زیرساخت‌های فرهنگی مانند سینماها، نگارخانه‌ها و مراکز فرهنگی محلی، می‌تواند هویت کرج را استوارتر کند.اما مهم‌تر از سیاست‌های کلان، حضور مردم در صحنه فرهنگ است. این شهر، با مردمی جوان، تحصیل‌کرده و خلاق، ظرفیت آن را دارد که به الگویی از «شهر فرهنگی شهروندمدار» تبدیل شود. در روز کرج، هر شهروند می‌تواند سهمی در ساختن چهره فرهنگی شهرش داشته باشد: از کتاب خواندن و شرکت در فعالیت‌های هنری گرفته تا حفظ پاکیزگی محیط و مشارکت در رویدادهای اجتماعی.کرج، شهر امید و حرکت است. در آن هم خاطره‌ی باغ‌های سیب و انگور جاری است، هم صدای قطار صنعتی شدن و دانشگاه‌های جوان. اگر امروز در میان دغدغه‌های روزمره، لحظه‌ای درنگ کنیم، درمی‌یابیم که این شهر فقط محل زندگی ما نیست، بلکه بخشی از هویت ماست. بیستم مهر یادآور این حقیقت است که کرج، صرفاً یک نقطه جغرافیایی نیست؛ کرج، تلاقی فرهنگ‌ها، اندیشه‌ها و دل‌های ایرانی است.پس بیاییم روز کرج را نه تنها با شعار، بلکه با عمل فرهنگی گرامی بداریم؛ با احیای میراث‌های محلی، با گفت‌وگو میان نسل‌ها، با احترام به تفاوت‌ها و با امید به شهری که در آن فرهنگ، همچون رود کرج، همواره جاری بماند. بازگشت |