پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

در حالیکه درمانگاههای شبانه روزی از نیازهای اساسی هر منطقه محسوب می شوند اما متاسفانه معیار جمعیت برای ایجاد درمانگاه شبانه روزی سبب شده از 84 درمانگاه شبانه روزی موجود در استان البرز تعداد 77 درمانگاه در محدوده کرج یعنی مرکز استان فعالیت کنند و ..
باقی جمعیت استان را در سایر شهرستانها و مناطق تنها 7 درمانگاه شبانه روزی پوشش دهد. مشکلی که به نظر می رسد مسئولان امر هر چه سریع تر باید چاره ای به حال این نیاز اساسی بکنند. یکی از مشکلات اساسی و مطالبات به حق مردم روستاها و شهرها برخوردار شدن از درمانگاه شبانه‌روزی است زیراکه صِرف برخورداری از خدمات درمانگاه برای ساعاتی مقرر(ساعات اداری) اقدامی حیاتی و پایه‌ای صورت نمی‌پذیرد چون در بسیاری موارد بیماری و ناراحتی در پاسی از شب به وقوع می‌پیوندد که مطمئناً نبود مرکز درمانی شبانه روزی آن بیماری و ناراحتی را تشدید خواهد کرد و چه بسا که اتفاقات ناگوارتری همچون مرگ هم هر بیماری را تهدید کند. درمانگاه را می‌توان مؤسسه‌ای تعریف کرد که بیماران سرپایی را برای درمان می پذیرد و در موارد فوری حداکثر 24 ساعت می تواند بیمار را بستری نماید و بایستی پس از انجام کمک‌های اولیه در این مدت وسیله بستری کردن بیمار را در بیمارستان مربوطه بدهد. بدون تردید با همین تعریف کوتاه متوجه نقش پیشگیرانه و نجات‌بخش بیماران توسط درمانگاه‌ها خواهیم شد، اما پرسش اصلی اینجاست که اگر این مراکز درمانی در شهرها و روستاها «ایجاد نشوند» چه مشکلاتی روی خواهد داد؟ و یا در بُعد دیگر اگر «ایجاد بشوند» و به بهانه نداشتن نیروی انسانی کافی و اعتبارات ناکافی خدمات خود را تنها به ساعاتی از روز اختصاص دهند، چه کسی مسئول اتفاقات غیرقابل جبرانی است که در نتیجه این نقصان روی خواهد داد؟ همانطور که می‌دانیم و بی‌شک سهم عمده و اصلی سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در حوزه درمان مربوط می‌شود به وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی ایران و به تبع آن دانشگاه و یا دانشکده‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی که در استانها و شهرها فعال می‌شود. در همین راستا نگرانی از آنجایی نشأت می‌گیرد که سرپرست پیشین دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی استان البرز در خصوص ایجاد مراکز درمان شبانه‌روزی در شهرها و روستاها «معیار جمعیتی» را در اولویت قرار داده بود و بواسطه همان نگرانی اینک دلسوزان حوزه بهداشت و درمان البرز منتظرند ببیند که آیا با روی کار آمدن سرپرست جدید این برنامه و سیاستی که به عقیده صاحب‌نظران ناعادلانه است تغییر می‌یابد؟ امید است که درنتیجه این تغییر رویه همگان روند مثبتی را در حوزه بهداشت و درمان استان البرز شاهد باشیم و ببینیم آن روزی را که دیگر روستاها و شهرهای استان البرز به خاطر به حد نصاب نرسیدن جمعیت و عدم تناسب آن جمعیت با «معیار جمعیتی» دانشگاه مذکور از کمبود درمانگاه یا مرکز درمانی شبانه روزی رنج نمی‌برند.
"نیازسنجی" و "پیگیری امور ساخت" مسئله کوچکی نیست
البته و به قول خود مسئولان دانشگاه علوم پزشکی « تصور اینکه دانشگاه علوم پزشکی مجری طرح‌های احداث بیمارستان، درمانگاه‌ها و مراکزبهداشتی در نقاط مختلف است صحیح نیست زیراکه در این حوزه دانشگاه تنها وظیفه «نیازسنجی» و معرفی میزان بودجه لازم برای احداث و تکمیل بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی را بر عهده دارد و وظیفه ساخت تا آنجا که مشخص است بر عهده سازمان مجری طرح‌های عمرانی در وزارت راه‌، مسکن و شهرسازی است»؛ اما همانطور که مشخص است مقوله مهم «نیازسنجی» و «پیگیری امور مربوط به ساخت» مسئله کوچک و کمی نیست چراکه اگر این مورد به درستی و جدیت صورت نپذیرد هیچگاه کار به مراحل بعدی یعنی مراحلی مانند استقرار، تجهیز، تامین نیروی انسانی و فعالیت‌‌های خودِ دانشگاه علوم پزشکی در واحدهای درمانی(درمانگاه‌های شبانه‌‌روزی) هم میسر نمی‌شود. لازم به ذکر است که منظور از «معیار جمعیتی» در اینجا این است که اگر برای مثال جمعیت شهری و یا روستایی به حد نصاب متناسب با معیار دانشگاه علوم پزشکی نرسد آن شهر از داشتن درمانگاه شبانه‌ورزی بی‌بهره می‌شود در حالی که به عقیده صاحب‌نظران دیگر این رویه نمی‌تواند درست و منطقی و انسانی باشد.
گاهی اوقات نیازهای ما متناسب با جمعیت نیست
در همین ارتباط با برخی از کارشناسان و صاحب نظران گفتگویی را انجام دادیم و نظرات آنها را نیز در این رابطه جویا شدیم. یکی از همین کارشناسان با بیان اینکه «وجود یک مرکز خدمات درمانی شبانه‌روزی در شهرهای کوچک و روستاها هرچند که جمعیتشان هم کم باشد الزامی است» معیار جمعیتی را در این رابطه منطقی ندانست. این کارشناس در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن اشاره به کاستی های متعدد خدماتی برخی از شهرهای استان البرز عنوان می کند: در خواست‌های مردمی در خصوص پایگاه خدمات درمانی شبانه روزی به حق است و مسئولان ذیربط باید به سرعت این خواسته ضروری را عملیاتی کنند زیرا که به واقع نبود درمانگاه شبانه روزی در هر منطقه‌ای مسئله بزرگی است و این یعنی اینکه ما شهری را داریم که بدون درمانگاه است و شهروندان آن شهر عملا از ساعت 8، 9 شب به بعد در معرض خطر هستند و اگر مشکلی برایشان پیش بیاید تا بخواهند مثلا به شهری مثل کرج برسند ممکن است اتفاقات ناگواری برایشان پیش بیاید. به گفته وی وجود یک پایگاه درمانی «شبانه روزی» با خدمات مربوطه اش در شهرهای کوچک و روستاها الزامی است و این موضوع هیچ ارتباطی به جمعیت ندارد واینکه بگوییم به علت جمعیت کم و برآورده نشدن هزینه های پزشکی نبایستی در این شهر یا هرشهری دیگر خدمات درمانی ارائه داد به هیچ وجه درست نیست. این کارشناس می‌افزاید: ما باید حداقل خدماتی را صرف نظر از تعداد افراد و جمعیت هر منطقه داشته باشیم و یا به عبارتی گاهی اوقات نیازهای ما متناسب با جمعیت نیست و براساس ظرفیت ها و شرایط موجود اجرا می شود. وی بر لزوم فرهنگ‌سازی جهت مشارکت خیرین در امر ساخت و ساز درمانگاه ها و مکان‌های عام المنفعه تاکید کرد و درهمین رابطه افزود: مسئولان ذیربط در این راه می توانند از خیرین هم کمک بگیرند تا هرچه سریعتر این نیاز ضروری منطقه پاسخ مثبتی را دریافت کند و خدماتی دهی درمانی به مردم به طور شبانه روزی باشد.
بسیاری از استانهای کشور در فضای بهداشت و درمان با گره مواجه اند
در خصوص مسئله کاستی‌های حوزه بهداشت و درمان استان البرز از نماینده مردم کرج، اشتهارد، فردیس و آسارا نیز پرسیدیم. وی در این خصوص عنوان می‌کند: مجلس شورای اسلامی در محورهای مختلفی مباحث عمرانی استان البرز و تهران را دنبال می کند که یکی از آنها نیز همین مسئله بهداشت و درمان است. باید توجه داشت که مطالبات در حوزه بهداشت و درمان بدین شکل نیست که به یکباره همه امکانات ایجاد شود چراکه با مهاجرتهایی که به استان انجام شده و عدم توسعه به موقع زیرساخت‌های بهداشت و درمان، و عدم راه‌اندازی بیمارستانهایی که در دستور کار دولت قرار داشتند بواسطه اینکه منابع کافی نداشته‌اند، طبیعتاً مشکلاتی وجود دارد. محمد جواد کلیوند می‌افزاید: این موضوع فقط به استان ما برنمی گردد و بسیاری از استانهای کشور متاسفانه در فضای بهداشت و درمان با گره مواجه‌اند چه در بحث تأمین نیروی انسانی و چه در مباحث تجهیزات و توسعه فضاهای فیزیکی بیمارستانها، درمانگاه‌ها و اورژانسهای بین جاده‌ای. اما به هر شکل آنچه که فراروی ماست و بایستی باشد این است که ما باید بتوانیم با تدبیر و علم و آگاهی مشکلات نقاطی را که در اولویت بهداشت و درمان قرار دارند را حل کنیم.
مجموعه دانشگاه علوم پزشکی راه سخت و دشواری را در پیش دارد
این نماینده مجلس در ادامه توضحیاتش عنوان می‌کند: به نظرم میرسد که مجموعه دانشگاه علوم پزشکی راه سخت و دشواری را دراین زمینه در پیش دارد و البته مدیرت استان هم باید در این زمینه کمک کنند، یعنی هم باید از تملک و داراییهای استان کمک بشود وهم باید کمکهای ملی را جذب کرد، و نمایندگان مجلس باید در زمینه اعتبارات ملی پیگیریهای لازم را داشته باشند که الحمدالله همینطور هم هست. وی در پاسخ به این سوال که آیا «معیار جمعیتی» می‌تواند دلیلی منطقی برای ایجاد یا عدم ایجاد درمانگاه‌های شبانه‌روزی باشد؟ نیز به خبرنگار مهر گفت: نه خیر، این استدلال منطقی نیست. ببینید ما یک استانداردهایی را در هر زمینه‌ای داریم، مثلا ما اگر بخواهیم یک مرکزی را ایجاد بکنیم، از نظر جهانی یک فرمول مشخص و تعریف شده‌ای را دارد. حالا ممکن است ما یک مرکزی را ایجاد بکنیم که این مرکز کاملا ضررده باشد، اما اشکالی بر آن مرکز وارد نیست چراکه داریم به مردم خدمات ارائه می‌دهیم و بلاشک در نتیجه همین خدمت‌رسانی این ضرر در جای دیگری جبران ‌می‌شود، یعنی با سلامتی و تندرستی مردم و نیروی کارآفرینی و توسعه آفرین آنها در حوزه های مختلف، چون عقل سالم در بدن سالم و مسلماً انسان سالم است. وی می‌افزاید: این مسئله دقیقا مثل بانکها می‌ماند، در حال حاضر مگر همه شعب بانکها سودده‌اند؟ مسلماً نه!..برخی از آنها زیان‌ده‌اند و برخی سودده‌اند؛ لذا در این موارد میانگین و جمع کارکرد محسوب می‌شود. پس بهداشت و درمان هم دقیقا باید در این مسیر حرکت بکند و این مسیر این هست که بیاید تجمع سودها را محاسبه بکند.
پیگیر تعادل در پوشش دهی خدمات هستیم
دکتر سید محمد حسین میر دهقان معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی استان البرز در خصوص وضعیت پوشش درمانی در استان البرز، گفت: معیارهای جمعیتی برای ساخت مراکز درمانی باید بومی سازی شوند و تیم جدید دانشگاه علوم پزشکی با جدیت به دنبال رفع این کمبود در استان البرز و تعادل در پوشش دهی خدمات است. وی ادامه داد: برنامه هایی با رویکرد ایجاد تعادل طرح ریزی شده است که گرچه در کوتاه مدت قابل اجرا نیست اما اجرای ان در استان یک ضرورت است. معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی استان البرز اظهار داشت: ایجاد درمانگاه شبانه روزی دارای تعریف های متفاوتی است و بر اساس نوع درخواست فعالیت درمانگاه ها در کمیته فنی معاونت درمان مطرح و سپس تصمیم گیری خواهد شد. میر دهقان به تعداد درمانگاه های شبانه روزی فعال در استان البرز اشاره و اعلام کرد: در کل استان البرز 84 درمانگاه شبانه روزی وجود دارد که 77 مرکز آن در شهر کرج فعالیت دارند. وی در پایان با بیان اینکه مجموعه علوم پزشکی بر نقیصه عدم تعادل در خدمات درمانی در سطح استان واقف است، گفت: رفع این موضوع از اولویت های دانشگاه است و امید می رود طی چند ماه آینده خبرهای خوشی در این زمینه به مردم ارائه شود.