امکانات کتابخانه‌ای البرز؛ دریایی به عمق یک بند انگشت!
سپیدار‌آنلاین: گروه گزارش
کتابخانه‌ها نقش به سزایی در توسعه فرهنگی جوامع دارند. به گفته بسیاری از مسئولان کم شدن تعداد زندان‌ها جز با تقویت زیرساخت‌های فرهنگی از جمله افزایش تعداد کتابخانه‌ها امکان‌پذیر نیست.
امروز درگوشه وکنار کشور شاهد ساخت کتابخانه‌ها به عنوان مهم‌ترین مراکز دسترسی به منابع مطالعه هستیم. بدون شک سهم همه استان‌ها از این ساخت و ساز ها یکسان نیست و دربرخی استان‌ها این روند به سرعت پیش می رود و در برخی دیگر حرکتی لاک پشتی دارد. البرز یکی از استان‌هایی که پروژه‌های کتابخانه‌سازی آن به کندی پیش می‌رود. این استان با حدود سه میلیون نفر جمعیت ازکمترین زیرساخت‌های کتابخانه‌ای برخورداراست. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در برخی از شهرستان‌های این استان مثل کرج چندین سال است که حتی یک کتابخانه ساخته نشده و هربار که از مسئولان علت این امر را جویا می‌شویم گران بودن زمین ویا کمبود اعتبارات را بهانه می‌کنند. هرچند همه مسئولان درسخنرانی‌ها و مصاحبه‌های گاه و بیگاهشان بر ضرورت کتابخوان شدن مردم تاکید دارند ولی بدیهی این است که آشتی مردم با یار مهربان بیش از آن که با شعار محقق شود نیازمند عملیاتی شدن برنامه‌هایی که به توسعه زیرساخت‌های کتابخوانی استان ختم می‌شود. برنامه‌هایی که طی سال‌های گذشته کمتر شاهد تحقق آنها بوده‌ایم.
پراکندگی کتابخانه‌های عمومی استان مناسب نیست
زهرا زمانی،یکی از کتابدوستان البرزی گفت: پراکندگی کتابخانه‌های عمومی در استان به هیچ مناسب نیست و همین موضوع علاقه‌مندان به کتابخوانی را با مشکل مواجه کرده است.
وی افزود: بیشتر کتابخانه‌های استان درکرج متمرکز شده‌اند و سایر شهرستان‌ها از امکانات کتابخانه‌ای محدودی برخودار هستند. زمانی خاطرنشان کرد: این محدودیت‌ها در شهرهای اقماری و روستاها چند برابراست به طوری که بسیاری از روستاهای استان اصلا کتابخانه ندارند. وی ادامه داد: کتابدوستان برخی روستاها باید چشم انتظار باشند تا دریکی از روزهای هفته کتابخانه سیار از راه برسد تا بتوانند چند کتاب به امانت بگیرند.
کتابخانه‌های سیار به کتاب‌های روز مجهز نیستند
این شهروند البرزی توضیح داد: اغلب کتاب‌های کتابخانه‌های سیار به کتاب‌های به روز مجهز نیستند و همین باعث شده روستائیان برای دسترسی به منابع مطالعه مدام درحال رفت و آمد به شهر باشند.
وی یادآورشد: البته این محدودیت منابع تنها به کتابخانه‌های کوچک روستایی و کتابخانه‌های سیار محدود نمی‌شود بلکه برخی از کتابخانه‌های شناخته شده استان نیز با همین مشکل مواجه هستند.
اجرای طرح «کتاب من»متوقف شده است زمانی اضافه کرد: اجرای طرح «کتاب من» توانسته بود تا حدودی مشکل کمبود منابع جدید و به روز کتابخانه‌ها را حل کند ولی متاسفانه به دلایل نه چندان روشن اجرای این طرح ازچند ماه پیش متوقف شده است. وی ادامه داد: دراین طرح اعضای کتابخانه‌ها می‌توانستند کتاب مورد نظر خود را که سفارش دهند و بعد از دو هفته منتظر دریافت آن باشند.
وی گفت: این طرح توانسته بود تا حدود زیادی نقص کتابخانه‌های عمومی در خصوص ارائه کتاب‌های جدید و پرفروش را برطرف کند. امین دوست محمدی یکی دیگر اعضای کتابخانه‌های عمومی استان به خبرنگار ایسنا گفت: ضعف کتابخانه‌های عمومی تنها به وضعیت منابع مطالعه آنها باز نمی‌گردد.
کتابخانه‌ها فضای مناسب و استاندارد ندارند
وی افزود: اغلب کتابخانه‌های استان فضای مناسب و استاندارد برای مطالعه ندارند و بیشتر به قرائت خانه‌ای برای پشت کنکوری‌ها تبدیل شده‌اند. دوست محمدی خاطرنشان کرد: جای کتابخانه استاندارد دراستانی که حدود سه میلیون نفر را درخود جای داده واقعا خالی است. وی ادامه داد: بسیاری از کتابخانه‌های استان بخش مجزای کودک و نشریات ندارندو وظیفه خود را تنها به امانت دادن و پس گرفتن کتاب‌ها محدود کرده‌اند. دوست محمدی توضیح داد: درتمامی کشورهایی که در حوزه سرانه مطالعه حرفی برای گفتن دارند کتابخانه‌ها مراکزی برای برنامه‌های متنوع فرهنگی هستند وکار خود را به امانت کتاب محدود نمی‌کنند. وی افزود: دراین کتابخانه‌ها نشست‌ها و جلسات مختلفی برای اعضا برگزار می‌شود که این نشست‌ها صرفا به مساله کتابخوانی مربوط نیست و موضوعات مختلفی را دربر می‌گیرد.
وی ادامه داد: مسئولان کلان فرهنگی باید به فکر راههای جذب هرچه بیشتر مردم به سمت کتابخانه‌ها باشند ولی واقعیت این است تا زمانی که می‌توانند جذابیت‌های لازم دراین خصوص رابه وجود بیاورند اهداف آنها محقق نخواهد شد.
معلولان هم مانند شهروندان عادی حق استفاده از منابع کتابخانه‌ای را دارند
درادامه یکی از کتابدوستان روشندل البرزی نیز گفت: معلولان نیز همانند سایر شهروندان حق استفاده از منابع کتابخانه‌ای را دارند.
تنها کتابخانه امیرکبیر به بخش نابینایان مجهز است
مریم سعیدی افزود: هم اکنون کتابخانه امیر کبیر کرج تنها کتابخانه‌ای است که به روشندلان خدمات‌رسانی می‌کند. وی توضیح داد: مراجعه به این کتابخانه حتی برای روشندلانی که درکرج ساکن هستند نیز دشوار است چه برسد به کسانی که در سایر مناطق استان سکونت دارند. وی یادآورشد: علاوه براین، منابع صوتی بخش نابینایان این کتابخانه نیز آن طور که باید و شاید غنی نیست و همین محدودیت کتابخوانی برای روشندلان را دو چندان کرده است.
110 هزار نفر درکتابخانه‌های استان عضو هستند
درادامه حجت الاسلام شمس الله فلاح، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی البرز با اشاره به زیرساخت‌های ضعیف کتابخوانی دراستان گفت: متاسفانه زیرساخت‌های کتابخوانی البرزبه هیچ وجه با جمعیت آن تناسبی ندارد. وی افزود: استان البرز در برخی از شاخصه‌های مربوط به زیرساخت‌های کتابخوانی در رتبه 26 و در برخی دیگر نیز در رتبه 28 کشوری قرار دارد. فلاح خاطرنشان کرد: این آمار نشان می‌دهد البرز در مجموع شاخص‌های مرتبط با زیرساخت‌های کتابخوانی در رتبه‌های آخر کشور قرار دارد. وی ادامه داد: متراژ کتابخانه‌های عمومی استان بیش از 28 هزار متر مربع است و سرانه زیر بنایی کتابخانه‌های عمومی نیزیک مترو 10 سانتی‌متر به ازای هر 100 نفر است. فلاح گفت: این سرانه درسایر استان‌ها یک متر و 80 سانتی متر به ازای هر 100 نفر است. این مسئول یادآورشد: هم اکنون 110 هزار نفر درکتابخانه‌های عمومی استان عضو هستند که این اعضا به بیش از یک میلیون کتاب دسترسی دارند.
به ازای هر 100 البرزی 44 جلد کتاب درکتابخانه‌ها موجود است
وی گفت: استانی که تعداد زیادی دانش‌آموز، دانشجو و افراد فرهیخته فرهنگی را درخود جای داده شایسته نیست که تنها 69 کتابخانه فعال داشته باشد. این مسئول ادامه داد: هم اکنون به ازای هر 100 نفر 44 جلد کتاب در کتابخانه‌های استان وجود دارد که این رقم بسیار پایین‌تر از متوسط کشوری است. مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان البرز گفت: هم اکنون به ازای هر 100 نفر 51 جلد کتاب درکتابخانه‌های کشور وجود دارد.
ضرورت همکاری مسئولان برای توسعه کتابخانه‌های روستایی
وی درادامه بر ضرورت افزایش تعداد کتابخانه‌های روستایی استان تاکید کرد و گفت: روستاییان نیز مانند ساکنان شهرها حق دارند به منابع به روز مطالعه دسترسی داشته باشند. وی اضافه کرد: براین اساس دهیداران و بخشداران باید برای افزایش کمی و کیفی وضعیت کتابخانه‌های روستایی با نهاد کتابخانه‌های عمومی استان همکاری کنند.
سه کتابخانه به کتابخانه‌های استان اضافه می‌شود
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان البرز همچنین با اشاره به پروژه‌های دردست ساخت این نهاد گفت: به زودی شاهد افتتاح سه کتابخانه در شهرستان‌های نظرآباد، طالقان و شهر جدید هشتگرد خواهیم بود.
شهروندان کتاب‌های خود را صوتی کنند
این مسئول درخصوص تلاش برای توسعه بخش نابینایان کتابخانه امیر کبیر اظهار کرد: هم اکنون 306 کم بینا و نابینا از خدمات این بخش استفاده می‌کنند. حجت الاسلام فلاح ادامه داد: افزایش منابع مطالعه روشندلان به زمان و تخصیص اعتبار مناسب نیاز دارد به همین دلیل از شهروندان درخواست می‌شود برای افزایش این منابع، کتاب‌های خود را به صدایی رسا صوتی کنند و به مسئول بخش نابینایان این کتابخانه تحویل دهند.
البرزکتابخانه مرکزی ندارد
وی همچنین بر ضرورت ساخت کتابخانه مرکزی در کرج تاکید کرد و گفت: نبود کتابخانه مرجع و مرکزی برای کرج و استان البرز ضعفی بزرگ محسوب می‌شود. مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان البرز ادامه داد: تا چندی پیش مشکلاتی برای واگذاری زمین این کتابخانه وجود داشت که با رایزنی‌های انجام شده بخش عمده‌ای از این مشکلات برطرف شده و پیش بینی می‌شود به زودی شاهد کلنگ زنی ساختمان این کتابخانه باشیم.
اعتبارات دولتی برای توسعه زیرساخت‌های کتابخوانی کافی نیست
این مسئول توضیح داد: هرچند توسعه کتابخانه‌ها و ارتقای زیرساخت‌های کتابخانه‌های عمومی استان وظیفه نهاد کتابخانه‌های عمومی است ولی سایر دستگاه‌ها نیز باید به فراخور توان خود دراین زمینه همکاری داشته باشند. حجت الاسلام فلاح در پایان بر ضرورت مشارکت خیرین در امر کتابخانه‌سازی تاکید کرد وگفت: بدون شک امکانات و بودجه‌های دولتی برای اتمام پروژه‌های این بخش کافی نیست به همین دلیل خیرین نیز باید وارد میدان شوند و با یاری خود زمینه دوستی بیش از پیش مردم با یار مهربان را فراهم کنند.
منبع ایسنا