پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

سد کرج، یکی از منابع حیاتی تامین آب شرب و کشاورزی برای استان البرز و به‌ویژه کلان‌شهر تهران، در سال‌های اخیر با مشکلات جدی کم‌آبی روبه‌رو بوده است.
سد کرج، یکی از منابع حیاتی تامین آب شرب و کشاورزی برای استان البرز و به‌ویژه کلان‌شهر تهران، در سال‌های اخیر با مشکلات جدی کم‌آبی روبه‌رو بوده است. این سد که بر روی رودخانه کرج ساخته شده و آب شرب میلیون‌ها نفر را تأمین می‌کند، به دلیل تغییرات اقلیمی، کاهش بارش‌ها و افزایش مصرف، به نقطه بحرانی رسیده است.در حالی که این بحران زیست‌محیطی و آبی تهدیدی برای آینده توسعه و زندگی مردم منطقه به شمار می‌رود، ناهماهنگی‌ها و بی‌تفاوتی‌های مسئولین وضعیت را پیچیده‌تر کرده است.
بحران کم‌آبی سد کرج
سد کرج از زمان احداث در دهه 40 تاکنون به عنوان یکی از منابع اصلی تأمین آب شرب و کشاورزی در استان البرز شناخته می‌شود. این سد در گذشته ظرفیت بسیار بالایی داشت و می‌توانست نیاز آبی این مناطق را در فصول مختلف سال تأمین کند. اما طی سال‌های اخیر، به ویژه با وقوع خشکسالی‌های متوالی و کاهش میزان بارش‌ها، ذخایر سد کرج به طور فزاینده‌ای کاهش یافته است.
بر اساس گزارش‌های اخیر، حجم آب ذخیره شده در سد کرج به طور قابل توجهی کاهش یافته و میزان ورودی آب به سد نیز به شدت افت کرده است. تغییرات اقلیمی و نوسانات شدید دمایی باعث شده‌اند که بارش‌ها در این منطقه کاهش یابد و در عوض، دوره‌های خشکی طولانی‌تری تجربه شود. این وضعیت نه تنها تأمین آب شرب برای میلیون‌ها نفر را تحت تأثیر قرار داده، بلکه به شدت بر کشاورزی منطقه نیز تأثیر منفی گذاشته است.تغییرات اقلیمی در سطح جهانی به وقوع افزایش دما، تغییر الگوهای بارشی و تشدید خشکسالی‌ها منجر شده است. در ایران، این تغییرات به شدت محسوس بوده و مناطق مختلف کشور با کاهش بارش‌ها و ناپایداری‌های شدید آب و هوایی مواجه هستند. در این میان، استان البرز و به‌ویژه سد کرج به عنوان یکی از نقاط آسیب‌پذیر کشور از این تغییرات به‌شدت متاثر شده است.در طول سال‌های اخیر، بارش‌های غیرمؤثر، یعنی بارش‌هایی که در نتیجه تبخیر سریع از سطح خاک به جریان‌های رودخانه و ذخیره در سدها تبدیل نمی‌شوند، در این منطقه افزایش یافته است. علاوه بر این، ذوب نشدن برف‌ها در فصول سرد به دلیل دمای بالاتر در مناطق کوهستانی باعث شده که حجم آب ورودی به سد کرج از منابع آبی طبیعی به طور چشم‌گیری کاهش یابد. در نتیجه، این تغییرات اقلیمی نه تنها ذخایر آبی سد کرج را کاهش داده، بلکه بحران کم‌آبی را به مسئله‌ای جدی برای مردم و کشاورزان منطقه تبدیل کرده است.
بی‌تفاوتی مسئولین و کمبود اقدامات اساسی
با وجود این بحران‌های زیست‌محیطی و کمبود منابع آبی، اقدامات مسئولین در راستای حل این معضل بسیار محدود و بی‌اثر بوده است. در حالی که همه‌گیری بحران آب در بسیاری از نقاط کشور به وضوح مشاهده می‌شود، بسیاری از مسئولین به جای اعمال سیاست‌های اجرایی مؤثر و مدیریت منابع آبی، تنها به نظاره‌گری پرداخته و درک و حساسیت لازم را نسبت به بحران کم‌آبی ندارند.
مسئولین کشوری و استانی باید به‌طور جدی‌تر و سریع‌تر اقداماتی همچون اصلاح الگوهای مصرف آب، مدیریت صحیح منابع آب زیرزمینی و سطحی، اجرای پروژه‌های ذخیره‌سازی و انتقال آب و استفاده بهینه از منابع آبی را در دستور کار قرار دهند.در حال حاضر، اجرای پروژه‌های بزرگ مقیاس برای بهبود وضعیت ذخایر سدها و بهبود کیفیت آب شرب برای مردم ضروری به نظر می‌رسد. اما با توجه به وضعیت موجود و بی‌تفاوتی برخی از مسئولین، این پروژه‌ها به‌طور شایسته‌ای اجرا نمی‌شوند.یکی از دلایل اصلی بحران کم‌آبی در سد کرج، عدم مدیریت مؤثر منابع آبی در این منطقه است. در سال‌های گذشته، بدون توجه به پیش‌بینی‌های بلندمدت و نیازهای آبی، مصرف بیش از حد منابع آبی و استفاده بی‌رویه از آب زیرزمینی باعث کاهش سطح ذخایر آبی سد کرج شده است. از طرف دیگر، نبود سیستم‌های نظارتی مناسب برای جلوگیری از برداشت غیرمجاز آب، این بحران را تشدید کرده است.در کنار مسئولین، مردم نیز باید نقش فعال‌تری در مدیریت منابع آبی ایفا کنند. تغییر رفتار مصرفی در استفاده از آب، اجرای برنامه‌های آموزشی در مورد اهمیت صرفه‌جویی در مصرف آب و مشارکت در پروژه‌های بهینه‌سازی مصرف، از جمله اقداماتی است که می‌تواند به کاهش اثرات بحران آب کمک کند. از این رو، نقش رسانه‌ها و سازمان‌های غیر دولتی در آگاه‌سازی و ترغیب مردم به رفتارهای مناسب مصرفی بسیار حائز اهمیت است.بحران کم‌آبی در سد کرج و سایر منابع آبی استان البرز و تهران، مسئله‌ای پیچیده است که نیازمند توجه و اقدام فوری مسئولین، به‌ویژه در زمینه مدیریت منابع آبی، اصلاح الگوهای مصرف و توجه به تغییرات اقلیمی است. از طرفی، بی‌تفاوتی مسئولین و عدم انجام اقدامات مؤثر در زمینه ذخیره‌سازی و انتقال آب، وضعیت را به خطر انداخته است.تنها با همکاری جدی بین مسئولین، کارشناسان و مردم می‌توان به راه‌حل‌های مؤثری دست یافت و از تهدید کم‌آبی جلوگیری کرد. در غیر این صورت، آینده منابع آبی کشور در معرض بحران‌های بزرگتر قرار خواهد گرفت.دیشب در نشست خبری با حضور مسئولین مربوط به حوزه آب، تنها راه‌حل بحران کم‌آبی، دعا کردن برای بارش رحمت الهی اعلام شد.مسئولین حاضر در این نشست تاکید کردند که در شرایط کنونی، بارش‌های رحمت الهی به عنوان تنها راهکار مؤثر برای برطرف کردن بحران کم‌آبی در منطقه معرفی شده است.