پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

مرکز دفن زباله حلقه‌دره، زخمی قدیمی بر پیکر محیط‌زیست البرز است، معضلی چند ده‌ساله که سال‌هاست زندگی هزاران نفر از ساکنان اطراف را تحت تأثیر قرار داده است.
سایت حلقه دره که روزانه بیش از هزار تن زباله از شهرهای مختلف استان را در خود جای می‌دهد، امروز در نقطه‌ای قرار گرفته است میان بحران و امید، میان گذشته‌ای انباشته از زباله و تلاش‌های تازه برای احیای محیط‌زیست کرج.
زباله‌های یک استان در یک دره
مرکز دفن زباله حلقه‌دره با وسعتی حدود ۱۵۰ هکتار، روزانه پذیرای ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ تن زباله از کرج و سایر شهرستان‌های استان البرز است. بر اساس آمار رسمی، بیش از ۹۰ درصد پسماند شهری و روستایی این استان در همین محل تخلیه می‌شود.انباشت این حجم عظیم زباله طی سال‌های گذشته، حلقه‌دره را به کانون مشکلات زیست‌محیطی تبدیل کرده است از انتشار بوی تعفن دائمی و افزایش سگ‌های ولگرد گرفته تا آلودگی منابع آب و خاک.با وجود پیگیری‌های مکرر و وعده‌های متعدد، بسیاری از طرح‌های زیست‌محیطی هنوز به سرانجام نرسیده‌اند. کارخانه کمپوست سال‌ها نیمه‌فعال بود و پروژه‌های تصفیه شیرابه نیز یا به کندی پیش رفتند یا متوقف شدند. تغییرات پیاپی مدیریتی در سازمان پسماند نیز بر روند اجرای طرح‌ها بی‌تأثیر نبوده است.
ساکنان مناطق اطراف حلقه‌دره سال‌هاست با پیامدهای این وضعیت دست‌وپنجه نرم می‌کنند.یکی از بانوان ساکن چهارباغ می‌گوید: بچه‌هایم دچار حساسیت تنفسی شده‌اند. دکتر می‌گوید مراقب باشیم، اما مگر چاره‌ای داریم؟ اینجا خانه و زندگی ماست.مردم منطقه خواسته‌های مشخصی دارند: انتقال تدریجی محل دفن زباله به سایتی جایگزین با رعایت اصول مهندسی، راه‌اندازی کامل کارخانه کمپوست و بازیافت برای کاهش دفن مستقیم زباله، تصفیه فوری شیرابه‌ها و جلوگیری از نفوذ آن به منابع آب، ثبات مدیریتی در سازمان پسماند و پایش مستقل وضعیت خاک، آب و هوا توسط دانشگاه‌ها و نهادهای مردمی.
کارخانه کمپوست دوباره جان گرفت
مجتبی کیانی، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج اظهار کرد: کارخانه کمپوست کرج که حدود دو سال به دلیل مشکلات حقوقی تعطیل بود، مجددا از سال گذشته فعالیت خود را از سر گرفته و اکنون به‌صورت مستمر در حال فعالیت و تولید کود کمپوست است.کیانی گفت: پس از آغاز فعالیت مجدد، تولید کود کمپوست به‌صورت رسمی آغاز شد. این کود تحت نظارت آزمایشگاه مستقر در حلقه‌دره تولید می‌شود و از لحاظ آنالیز کیفی، جزو بهترین کودهای کمپوست کشور محسوب می‌شود.وی افزود: کود کمپوست تولیدی در سه نوع کود نرم، گرانوله و مایع عرضه می‌شود.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج گفت: در زمان حاضر، کرج یکی از معدود شهرهایی است که کود کمپوست باکیفیت تولید می‌کند. در این کارخانه، دو متخصص دارای مدرک دکترای مرتبط به‌صورت مستمر بر فرآیند تولید نظارت دارند. همچنین، طبق توافق صورت‌گرفته با سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری، مقرر شده است این کود به‌صورت پایلوت در پروژه‌های فضای سبز شهرداری مورد استفاده قرار گیرد.کیانی با اشاره به برنامه توسعه کارخانه گفت: در زمان حاضر ورودی روزانه کارخانه کمپوست حدود ۲۶۰ تن از زباله‌های تر شهر کرج است و هدف‌گذاری ما افزایش این میزان به ۶۰۰ تن در روز است و در طرح توسعه نیز احداث واحد تولید سوخت از زباله (RDF) پیش‌بینی شده است.وی در پاسخ به پرسشی درباره احداث زباله‌سوز در کرج اظهار کرد: در زمان حاضر زیرساخت‌های لازم در مرکز دفن حلقه‌دره برای اجرای چنین طرحی فراهم نیست. نخستین چالش، تأمین آب است که فعلاً به‌صورت تانکری انجام می‌شود. البته اگر مجوزها و اعتبارات لازم فراهم شود، این طرح می‌تواند در آینده مورد بررسی قرار گیرد.کیانی از موفقیت این سازمان در مدیریت شیرابه‌ها خبر داد و گفت: با برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، از سال ۱۴۰۰ تاکنون علاوه بر مدیریت و امحای شیرابه تولید روز، بیش از ۷۰ درصد از شیرابه‌های ذخیره‌شده طی سه دهه گذشته نیز امحا شده است. وی ابراز امیدواری کرد تا یک سال آینده، معضل شیرابه به‌طور کامل برطرف شود.
کیانی با اشاره به اقدامات عمرانی انجام‌شده در مرکز دفن حلقه‌دره افزود: در سال‌های اخیر فعالیت‌های مهمی در این مرکز صورت گرفته است از جمله نصب باسکول رفت و برگشت، احداث سردر ورودی، ترمیم و آسفالت‌ جاده حلقه‌دره، احداث و راه‌اندازی کارگاه اتوکلاو پسماندهای عفونی (بیمارستانی) و افزایش ظرفیت خطوط پردازش.
وی افزود: علاوه بر این، چندین طرح دیگر نیز در دست اجرا و برنامه‌ریزی قرار دارد از جمله تعریض جاده دسترسی به سکوی دفن، ایزولاسیون حوضچه‌های ذخیره‌سازی شیرابه، آماده‌سازی محل جدید سکوی دفن، محصورسازی لندفیل عفونی و اخذ تسهیلات بانکی برای افزایش ظرفیت کارخانه کمپوست.کیانی اظهار کرد: مدیریت زباله فقط وظیفه شهرداری نیست و مشارکت مردم در تفکیک از مبدأ نقش کلیدی دارد. اگر شهروندان همراهی کنند، می‌توانیم مسیر مدیریت پایدار پسماند را با سرعت بیشتری طی کنیم.مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج، با تأکید بر اهمیت مشارکت شهروندان در تفکیک از مبدأ، از مردم خواست تا پسماندهای خشک خود را به ایستگاه‌های «خانه‌های بازیافت» که مجدداً در نقاط مختلف شهر فعال شده‌اند، تحویل دهند.
وی با اشاره به نقش مهم این ایستگاه‌ها در کاهش حجم زباله دفنی و توسعه اقتصاد سبز افزود: همشهریان عزیز می‌توانند برای اطلاع از نشانی دقیق و ساعات فعالیت خانه‌های بازیافت در مناطق مختلف کرج، به پورتال رسمی سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج مراجعه کنند.اکنون زمان آن رسیده است که نگاه به پسماند و محیط‌زیست از «اقدامات مقطعی» فراتر رود و در قالب برنامه‌ای پایدار، علمی و با مشارکت واقعی مردم دنبال شود.احیای حلقه‌دره تنها با مدیریتی منسجم، شفافیت در اجرا، ثبات تصمیم‌گیری و همراهی شهروندان در تفکیک از مبدأ امکان‌پذیر است. آینده محیط‌زیست البرز در گرو همین هم‌افزایی است، هم‌افزایی میان مردم، شهرداری و نهادهای مسؤول.حلقه‌دره می‌تواند از نماد بحران به الگوی بازسازی زیست‌محیطی تبدیل شود، البته اگر این بار، مسیر آغازشده با اراده ادامه یابد.