پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

نهم اردیبهشت‌ماه در تقویم رسمی ایران به عنوان «روز شوراها» نامگذاری شده است؛ روزی که یادآور اهمیت مشارکت مردم در تصمیم‌گیری‌های محلی و نقش بنیادین شوراها در اداره‌ی امور شهرها و روستاهاست.
فتانه محمودخانی/ شوراهای اسلامی شهر و روستا یکی از جلوه‌های عینی مردم‌سالاری دینی در نظام جمهوری اسلامی ایران هستند که با هدف افزایش نقش مردم در مدیریت جامعه و تحقق توسعه‌ی پایدار شهری و روستایی تأسیس شده‌اند.شوراها بازوان توانمندی برای مدیریت شهری محسوب می‌شوند. آن‌ها به عنوان نمایندگان مستقیم مردم وظیفه دارند مطالبات، نیازها و آرمان‌های جامعه‌ی محلی خود را شناسایی کرده و در مسیر برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری و نظارت بر امور اجرایی شهر و روستا به کار گیرند. از آنجا که اعضای شوراها توسط مردم انتخاب می‌شوند، پیوند عمیقی میان شوراها و خواست عمومی برقرار است. این ارتباط موجب می‌شود تصمیم‌های گرفته‌شده بیشتر مبتنی بر واقعیات اجتماعی و اقتصادی باشد و امکان بروز مشکلات ناشی از تصمیم‌گیری‌های غیرواقع‌بینانه کاهش یابد.یکی از مهم‌ترین نقش‌های شوراها در پیشرفت شهرها، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی برای بهبود زیرساخت‌های شهری است. شوراها با نیازسنجی دقیق از محله‌ها، می‌توانند پروژه‌های عمرانی، فرهنگی، بهداشتی و آموزشی را اولویت‌بندی کنند و از منابع مالی به صورت مؤثر استفاده نمایند. همچنین نظارت بر عملکرد شهرداری‌ها و ایجاد شفافیت در فرآیندهای مالی و اداری، یکی دیگر از وظایف کلیدی شوراهاست که موجب افزایش اعتماد عمومی و کارآمدتر شدن دستگاه‌های اجرایی می‌شود.از سوی دیگر، شوراها نقشی تعیین‌کننده در توسعه‌ی فرهنگی شهر دارند. آن‌ها می‌توانند با برنامه‌ریزی در حوزه‌هایی نظیر ارتقای فرهنگ شهروندی، حمایت از فعالیت‌های هنری، گسترش کتابخانه‌ها و مراکز فرهنگی، فضای زندگی را پویاتر و بانشاط‌تر سازند. افزایش سطح مشارکت فرهنگی و اجتماعی شهروندان خود موجب ارتقای حس تعلق به شهر و در نتیجه پیشرفت پایدار آن می‌شود.شوراها همچنین در مدیریت بحران‌ها، به‌ویژه در مواقعی مانند بلایای طبیعی یا مشکلات بهداشتی، نقش مؤثری دارند. آن‌ها می‌توانند با ایجاد ارتباط سریع و مستقیم با مردم، نیازهای فوری را شناسایی و به نهادهای مسئول منتقل کنند، تا اقدامات لازم در کوتاه‌ترین زمان انجام شود.علاوه بر این، شوراها می‌توانند بستر مناسبی برای گسترش اقتصاد شهری ایجاد کنند. حمایت از مشاغل کوچک، رونق‌بخشی به بازارهای محلی، جذب سرمایه‌گذاری، و فراهم‌کردن زیرساخت‌های لازم برای کارآفرینی، از جمله اقداماتی است که شوراها با توجه به نیازهای اقتصادی شهرها می‌توانند دنبال کنند. چنین فعالیت‌هایی نه تنها اشتغال‌زایی را افزایش می‌دهد بلکه در کاهش مهاجرت‌های بی‌رویه به کلان‌شهرها نیز نقش مؤثری ایفا می‌کند.با این همه، نقش‌آفرینی مؤثر شوراها نیازمند تخصص، تعهد و صداقت اعضای آن‌هاست. شوراها باید از افرادی تشکیل شوند که علاوه بر شناخت دقیق از مسائل محلی، دارای روحیه‌ی خدمتگزاری و توانایی درک درست از فرآیندهای توسعه‌ای باشند. همچنین آموزش‌های مستمر به اعضای شورا، تقویت مهارت‌های مدیریتی، و ایجاد سامانه‌های ارتباطی شفاف با مردم، می‌تواند کیفیت عملکرد شوراها را ارتقا بخشد.در نهایت، روز شوراها یادآور این نکته است که پیشرفت واقعی شهرها و روستاها بدون مشارکت فعال مردم و نمایندگان برآمده از اراده‌ی آنان ممکن نیست. شوراها پلی میان مردم و مسئولان هستند و نقش آن‌ها در تحقق مدیریت شهری کارآمد و توسعه‌ی پایدار انکارناپذیر است. امید است با افزایش آگاهی عمومی نسبت به جایگاه و اهمیت شوراها، شاهد تقویت هرچه بیشتر این نهادهای مردمی و گام‌های مؤثرتری در مسیر آبادانی کشور باشیم.