پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

در تاریخ مبارزات ملت ایران، روزهایی هستند که فراتر از یک حادثه سیاسی یا اجتماعی، به نشانه‌ای از بیداری و عزت ملی تبدیل شده‌اند. ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ یکی از آن روزهاست؛ روزی که ملت ایران، پس از سال‌ها سکوت و خفقان، در پاسخ به ندای مرجعی شجاع و مردمی، صدای اعتراض خود را به گوش جهان رساند.
سپیدار نیوز- دکتر مهدی جعفری / قیام ۱۵ خرداد را نمی‌توان صرفاً واکنشی احساسی به بازداشت امام خمینی (ره) دانست. این خیزش، حاصل دهه‌ها فشار استبداد داخلی و تحقیر خارجی بود. رژیم پهلوی، با سیاست‌های وابسته به قدرت‌های بیگانه، از جمله آمریکا و انگلیس، و با تحقیر ارزش‌های دینی و سنتی ملت، زمینه نارضایتی گسترده‌ای را فراهم کرده بود. اصلاحات اجباری و نمایشی موسوم به "انقلاب سفید"، بی‌توجهی به هویت فرهنگی ملت، و سرکوب روحانیت، جامعه را در آستانه انفجار قرار داده بود.در این میان، امام خمینی (ره) با خطابه‌های آتشین و روشنگرانه خود، توده‌های مردم را نسبت به ماهیت استبدادی و ضداسلامی حکومت آگاه ساخت. سخنرانی تاریخی ایشان در روز عاشورای سال ۱۳۴۲، پرده از چهره واقعی رژیم برداشت و باعث بازداشت و انتقال ایشان به زندان شد؛ اقدامی که جرقه قیام ۱۵ خرداد را زد.در قیام ۱۵ خرداد، برای نخستین‌بار در تاریخ معاصر، مردم در کنار علما و روحانیت، به شکل گسترده و سازمان‌یافته به خیابان‌ها آمدند. این پیوند بی‌نظیر، نقطه قوتی شد که بعدها در پیروزی انقلاب اسلامی سال ۵۷ نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا کرد. قیام از قم و تهران آغاز شد و به شهرهای مختلفی همچون مشهد، شیراز، ورامین و اصفهان گسترش یافت.رژیم پهلوی با سرکوب خونین و کشتار بی‌رحمانه مردم، چهره واقعی خود را نشان داد. صدها تن کشته و زخمی شدند، اما این فاجعه تاریخی، نقطه بازگشت ناپذیری در حرکت ملت ایران پدید آورد.اگرچه قیام ۱۵ خرداد در ظاهر سرکوب شد، اما موج بیداری و آگاهی‌ای که پدید آورد، در بطن جامعه ریشه دواند. این قیام، برای نخستین‌بار نشان داد که مردم ایران آماده‌اند برای آرمان‌های دینی و ملی خود هزینه بدهند. از دل این حرکت، هسته‌های نخستین مبارزه سیاسی-دینی شکل گرفت، شبکه‌های مردمی فعال شدند و اعتماد عمومی به رهبری دینی امام تقویت شد.همچنین ۱۵ خرداد، نقطه‌ای بود که مفهوم "مقاومت اسلامی مردمی" معنا یافت. تا پیش از آن، بیشتر حرکت‌های سیاسی در قالب جریان‌های ملی‌گرا یا وابسته به احزاب روشنفکری بود، اما ۱۵ خرداد نشان داد که قدرت بسیج مردم در حوزه دین و رهبری روحانیت بسیار بالاست.قیام ۱۵ خرداد نه‌تنها پیش‌درآمد انقلاب اسلامی بود، بلکه تغییری بنیادین در ساختار ذهنی جامعه ایران ایجاد کرد. از آن پس، مردم خود را صرفاً رعیت و تماشاگر نمی‌دیدند، بلکه به عنوان بازیگران اصلی تحولات سیاسی و اجتماعی وارد میدان شدند.امروز، پس از گذشت دهه‌ها، یاد ۱۵ خرداد همچنان در حافظه ملی ما زنده است. این قیام، با خون مردم و ندای امام آغاز شد و با ایستادگی ملت در مسیر انقلاب تداوم یافت. یادآوری این روز، نه فقط ادای احترام به گذشته، بلکه تأکیدی بر ضرورت آگاهی، وحدت و حرکت در مسیر عزت و استقلال ملی است.