پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

هوا هنوز رسماً تابستانی نشده، اما کولرها از فروردین روشن شده‌اند.
فتانه محمودخانی/گرمای بی‌سابقه در خردادماه امسال، شهرهای مختلف کشور را درگیر بحران خاموشی و اختلال در مصرف برق کرده و صدای اعتراض مردم، صنایع و حتی کادر درمان را درآورده است. سؤال مهم اینجاست که آیا ما در حال تکرار همان الگوی مدیریت بحران سال‌های قبل هستیم، یا هنوز هم وقت برای اصلاح باقی‌ست؟
طبق اعلام سازمان هواشناسی، میانگین دمای برخی استان‌ها در هفته‌های اخیر بین ۳ تا ۵ درجه بالاتر از نُرم بلندمدت بوده است. این تغییر اقلیم، فقط نشانه‌ای از گرمایش جهانی نیست؛ بلکه زنگ خطری جدی برای زیرساخت‌های انرژی ماست. سیستم تولید و توزیع برق کشور، سال‌هاست با چالش‌های ساختاری و فرسودگی روبروست و حالا کوچک‌ترین تغییر در مصرف یا افزایش دما، آن را از تعادل خارج می‌کند.
هر سال مسئولان از مردم می‌خواهند مصرف برق را کاهش دهند. توصیه‌هایی چون "در ساعات اوج، وسایل پرمصرف را روشن نکنید" یا "دمای کولر را روی ۲۴ درجه بگذارید" شاید در ظاهر مفید باشد، اما در عمل هیچ سیاست تشویقی یا حمایتی ملموسی برای مشارکت واقعی مردم در مدیریت انرژی وجود ندارد. آیا واقعاً خانواده‌ای که در گرمای ۴۵ درجه جنوب کشور زندگی می‌کند، می‌تواند با کولر خاموش روز را شب کند؟
قطع ناگهانی برق، فقط یک لامپ خاموش یا یک کولر خاموش نیست. خاموشی در بیمارستان‌ها، سلامت بیماران را به خطر می‌اندازد. صنایع تولیدی نیز با قطعی برق، دچار افت تولید و ضررهای مالی می‌شوند. عجیب‌تر آنکه در برخی نقاط، برق برای ساعات متمادی قطع می‌شود بدون اینکه اطلاع‌رسانی دقیقی انجام گیرد. این‌گونه مدیریت، نه تنها ناکارآمد، بلکه خطرناک است.
در تمام این سال‌ها، از توسعه انرژی‌های خورشیدی و بادی بسیار گفته شده، اما واقعیت این است که سهم این منابع در سبد انرژی کشور هنوز بسیار ناچیز است. با وجود تابش گسترده آفتاب در اغلب مناطق ایران، پنل‌های خورشیدی هنوز برای بسیاری از خانوارها یک "آرزو" هستند، نه یک راه‌حل. حمایت دولتی، تسهیلات بانکی و سیاست‌گذاری شفاف برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، می‌تواند بخشی از بار شبکه برق را کاهش دهد؛ به شرطی که فقط در حرف باقی نماند.
مدیریت مصرف فقط با توصیه ممکن نیست. باید ابتدا به مردم اعتماد کرد، اطلاع‌رسانی شفاف داشت، و سپس بسته‌هایی طراحی کرد که هم مردم و هم صنعت، انگیزه‌ای واقعی برای صرفه‌جویی پیدا کنند. به‌عنوان مثال:برق ارزان‌تر برای مصرف‌کنندگان- بهینه تشویق نصب پنل‌های خورشیدی خانگی - اطلاع‌رسانی دقیق و ساعتی از زمان‌های خاموشی- آموزش در مدارس و رسانه‌ها درباره مصرف مسئولانه انرژی گرمای زودهنگام امسال، فقط یک پدیده جوی نیست؛ هشداری است برای تمام ما، از مسئول تا مصرف‌کننده. اگر همین حالا فکری نکنیم، با فرارسیدن تیر و مرداد، موج جدیدی از نارضایتی و بحران در راه خواهد بود. یادمان نرود، برق فقط یک کالا نیست؛ شریان زندگی امروز ماست.


---