کرامت سالمندی؛ سرمایه‌ای که نباید فراموش شود
سپیدار‌آنلاین: گروه یادداشت
هر جامعه‌ای برای آینده خود نیازمند گذشته است.
مجید اسفندفر/ اگر امروز ما توانسته‌ایم در عرصه‌های گوناگون فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی قدمی برداریم، نتیجه تلاش نسلی است که پیش از ما کاشته و پرورانده است. سالمندان، همان نسل‌اند؛ سرمایه‌های ارزشمندی که در گذر زمان، تجربه، عشق و صبوری را با گوشت و خون خود آموخته و به ما منتقل کرده‌اند. روز سالمندان، تنها یک مناسبت تقویمی نیست، بلکه تلنگری است برای بازاندیشی در جایگاه و کرامت کسانی که ستون‌های اصلی خانواده و جامعه‌اند.در فرهنگ ایرانی ـ اسلامی، احترام به والدین و بزرگ‌ترها نه‌تنها یک توصیه اخلاقی، بلکه یک وظیفه شرعی و انسانی دانسته شده است. اما واقعیت تلخ این است که با شتاب گرفتن زندگی مدرن و پیچیدگی‌های اقتصادی و اجتماعی، گاه این جایگاه در حاشیه قرار می‌گیرد. تنهایی سالمندان، فراموشی آنان در تصمیم‌گیری‌های خانوادگی و اجتماعی، و بی‌توجهی به نیازهای جسمی و روحی‌شان، زنگ خطری برای آینده فرهنگی جامعه است. چرا که بی‌توجهی به سالمندان، در حقیقت بی‌توجهی به هویت و ریشه‌های خویش است.کرامت سالمندی فقط در احترام زبانی خلاصه نمی‌شود. نگاه به سالمندان باید همراه با سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی جدی در حوزه‌های بهداشت، درمان، رفاه اجتماعی و مشارکت فرهنگی باشد. کشوری که نتواند برای دوران سالمندی شهروندان خود چشم‌انداز امن و آرامی فراهم آورد، در واقع از آینده‌نگری بی‌بهره است. در بسیاری از کشورهای پیشرفته، «شهر دوستدار سالمند» به یک الگو تبدیل شده است؛ شهری که در طراحی فضاهای عمومی، حمل‌ونقل، خدمات درمانی و حتی فعالیت‌های فرهنگی، شرایط حضور فعال سالمندان در جامعه فراهم شده باشد. ما نیز می‌توانیم با استفاده از ظرفیت شوراهای شهر، سازمان‌های مردم‌نهاد و نهادهای دولتی، چنین رویکردی را تقویت کنیم.در کنار این سیاست‌ها، نقش خانواده همچنان حیاتی است. هیچ سیاستی نمی‌تواند جای خالی محبت فرزندان، نوه‌ها و نزدیکان را پر کند. سالمندان بیش از هر چیز نیازمند شنیده شدن و دیده شدن‌اند. تجربه‌های آن‌ها چراغی است که می‌تواند راه جوانان را روشن کند. گاهی یک ساعت هم‌صحبتی با پدربزرگ یا مادربزرگ، می‌تواند بیش از ده‌ها کتاب درسی به جوان درس زندگی بیاموزد.همچنین باید به ابعاد روانی دوران سالمندی توجه داشت. احساس بی‌نیازی خانواده به سالمند، انزوای اجتماعی و محدود شدن نقش‌ها، از مهم‌ترین عوامل افسردگی در این دوران است. اگر ما بتوانیم سالمندان را در تصمیم‌گیری‌های خانوادگی مشارکت دهیم، در فعالیت‌های اجتماعی آنان را فعال نگاه داریم و از دانش و تجربه‌شان بهره ببریم، نه تنها کرامت آنان حفظ می‌شود، بلکه جامعه نیز سود خواهد برد.فراموش نکنیم که تکریم سالمندان، در حقیقت سرمایه‌گذاری بر آینده خود ماست. هر یک از ما روزی پا به این مرحله از زندگی خواهیم گذاشت. همان‌گونه که امروز با سالمندان رفتار می‌کنیم، فردا با ما رفتار خواهد شد.روز سالمندان فرصتی است برای یادآوری این حقیقت که کرامت سالمندی تنها یک شعار نیست، بلکه مسئولیتی مشترک است؛ مسئولیتی که باید هم در دل سیاست‌گذاران و هم در رفتار روزمره خانواده‌ها نهادینه شود. بیاییم کاری کنیم که هیچ سالمندی احساس تنهایی، بی‌ارزشی یا بیهودگی نکند. چرا که جامعه‌ای که سالمندانش را عزیز می‌دارد، در واقع به ریشه‌های خود احترام گذاشته و برای آینده‌ای انسانی‌تر سرمایه‌گذاری کرده است.