پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

بسیج در فرهنگ انقلاب اسلامی، نهادی صرفاً تشکیلاتی یا امنیتی نیست؛ بلکه یک منطق اجتماعی و یک تفکر تمدنی است که بر دو ستون اصلی «مردم‌محوری» و «خدمت‌محوری» استوار است.
سید محمد حسینی ابراهیم اباد/ از روزی که امام خمینی(ره) فرمان تشکیل بسیج را صادر کردند، جوهره اصلی این نهاد، اتکا به ایمان، تخصص و اراده مردم برای حل مسائل جامعه بوده است..مردم‌محوری در بسیج، یک شعار نیست؛ واقعیتی است که در بطن حوادث و رویدادهای چهار دهه اخیر خود را نشان داده است. از حضور داوطلبانه در دفاع مقدس تا کمک‌های مومنانه در دوران کرونا، از جهادهای عمرانی در مناطق محروم تا فعالیت‌های فرهنگی، علمی و اجتماعی؛ همه و همه محصول پیوند اراده مردم با سازماندهی جهادی بسیج است. این نهاد به‌جای آنکه برای مردم تصمیم بگیرد، خود از بطن مردم برمی‌خیزد و با شناخت دقیق از نیازهای جامعه، نقش حلقه‌ واسط میان مردم و حاکمیت را ایفا می‌کند.
خدمت‌محوری دومین هویت برجسته بسیج است. بسیجی بودن به معنای عمل‌گرایی، حضور در صحنه و گره‌گشایی از مشکلات مردم است. رویکردی که در سال‌های اخیر در قالب «گروه‌های جهادی» و «نهضت خدمات اجتماعی» جلوه‌ای تازه پیدا کرده است. این گروه‌ها با کمترین هزینه و بالاترین انگیزه، خدماتی ارائه می‌دهند که در بسیاری از دولت‌ها تنها با زمان و بودجه بالا ممکن است. از ساخت خانه برای نیازمندان گرفته تا مرمت مدارس، از پزشک جهادی در دورافتاده‌ترین نقاط تا آموزش مهارت به نوجوانان؛ تمامی این خدمات نشان می‌دهد که بسیج بیش از هر چیز، یک نهاد خدمت‌رسان و مردم‌یار است.
در استان البرز نیز، بسیج طی سال‌های اخیر در حوزه‌های مختلف نقش‌آفرینی چشمگیری داشته است. از حضور گروه‌های جهادی در مناطق کم‌برخوردار استان تا مشارکت در رفع آسیب‌های اجتماعی، ساماندهی کمک‌های مردمی، فعالیت‌های فرهنگی و حتی همکاری با دستگاه‌های اجرایی برای مدیریت بحران‌ها، مجموعه اقدامات انجام‌شده نشان می‌دهد که رویکرد بسیج در البرز، نگاهی مسئله‌محور و خدمت‌گرا است. این استان با توجه به مهاجرپذیری بالا، چالش‌های اجتماعی و فشارهای اقتصادی، بیش از همیشه نیازمند ظرفیت‌های مردمی و ابتکارهای اجتماعی است؛ جایی که بسیج می‌تواند و توانسته نقش‌آفرینی مؤثری داشته باشد.
یکی از نقاط قوت بسیج، انعطاف و گستردگی اجتماعی آن است. از نوجوان بسیجی تا پیشکسوتان دفاع مقدس، از بسیج کارگری تا بسیج فرهنگیان، از بسیج دانش‌آموزی تا بسیج اصناف؛ این تنوع موجب شده که هر قشری بتواند با توجه به توانمندی خود وارد میدان خدمت شود.
با این حال، خدمت‌محوری بسیج تنها به فعالیت‌های میدانی خلاصه نمی‌شود. بخش مهمی از نقش بسیج، «امیدآفرینی اجتماعی» است؛ یعنی ایجاد روحیه مقاومت، خودباوری و حرکت جمعی. جامعه امروز بیش از هر زمان دیگر به امید، مشارکت و سرمایه اجتماعی نیاز دارد. حضور بسیجیان در صحنه‌های فرهنگی، رسانه‌ای، علمی و حتی کارآفرینی، نشان داده که این نهاد توانسته است هویتی پویا و متناسب با نیازهای روز پیدا کند. امروز بسیج تنها در میدان‌های سنتی فعال نیست، بلکه در عرصه‌های نوپدید مانند فناوری، فضای مجازی، تولید محتوا و نوآوری نیز جریان‌سازی می‌کند.
با وجود تمام تلاش‌ها، ضروری است که بسیج در کنار حفظ هویت انقلابی خود، نسبت به مطالبات و نیازهای نسل جدید نیز حساس باشد. نسل امروز با پرسش‌ها، نگاه‌ها و دغدغه‌های متفاوتی وارد عرصه اجتماعی شده است؛ بنابراین، بسیج باید با زبان این نسل سخن بگوید، در کنار آن‌ها باشد و از ظرفیت‌های جوانان برای حل مسائل جامعه بهره ببرد. تجربه‌های موفق در استان البرز نشان داده است که هرجا جوانان نقش‌آفرینی کرده‌اند، طرح‌های جهادی کیفیت و اثرگذاری بیشتری پیدا کرده‌اند.
در پایان باید گفت که مردم‌محوری و خدمت‌محوری، نه یک انتخاب، بلکه هویت ذاتی بسیج است. نگاهی که آن را از یک سازمان صرفاً نظامی یا اداری، به یک سرمایه اجتماعی تبدیل کرده است. هر جا که بسیج حضور داشته، کارها با سرعت، کم‌هزینه و با مشارکت مردم پیش رفته است. امروز نیز در شرایطی که جامعه نیازمند همدلی و امیدآفرینی است، نقش بسیج می‌تواند بیش از گذشته تعیین‌کننده باشد