پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

97 سال پس از کشف نخستین آنتی‌بیوتیک و 28 سال پس از آخرین آنتی‌بیوتیک ساخته شده، کشف تکسیوباکتین می‌تواند راه را برای یافتن نسل جدیدی از آنتی‌بیوتیک‌ها هموار کند.
کشف اولین آنتی‌بیوتیک جدید پس از گذشت 28 سال، نوید بخش "تغییر الگو" در مقابله با باکتری‌هایی است که روز به روز در برابر داروها مقاوم‌تر می‌شوند. پژوهشگران دریافته‌اند که درمان بسیاری از عفونت‌های باکتریایی مانند سل، سپتیکامیا و کلیستردیم دفیسیل را می‌توان با استفاده از تکسوباکتین انجام داد و در عرض 5 سال، می‌تواند در دسترس بیماران قرار گیرد. اما مهم‌تر از خود این یافته، این است که به دلیل نحوه کشف این آنتی‌بیوتیک می‌توان راه را برای تولید نسل جدیدی از آنتی‌بیوتیک‌ها هموار کرد. دانشمندان همیشه اعتقاد داشته‌اند که خاک سرشار از آنتی‌بیوتیک‌های جدید و بالقوه است چرا که باکتری‌ها نیز راه‌های جدیدی برای مقابله با دیگر میکروب‌ها پیدا می‌کنند. اما 99 درصد از میکروب‌ها در شرایط آزمایشگاه رشد نمی‌کنند و این موضوع پژوهشگران را از اینکه بتوانند داروهای طبیعی نجات‌بخش تولید کنند، ناامید کرده بود. حالا یک گروه از دانشگاه نورث‌استرن در بوستون ماساچوست، راهی برای استفاده از یک تراشه الکترونیک به منظور رشد میکروب‌ها در خاک و سپس ایزولاسیون ترکیبات شیمیایی آنتی‌بیوتیکی کشف کرده‌اند. آنها کشف کرده‌اند که ترکیبی به نام تکسوباکتین بازدهی بالایی در مقابله با عفونت‌های باکتریایی معمولی مانند کلستریدیوم، مایکوباکتریوم توبرکولوس و استافیلوکوکوس آئورئوس دارد. پروفسور کیم لویس مدیر مرکز کشف انتی‌بیوتیک می‌گوید: «جدای از اجرای آنی، من فکر می‌کنم که یک تغییر الگو نیز در ذهن ما شکل گرفته است، چرا که ما بر این مبنا کار می‌کردیم که مقاومت دارویی اجتناب ناپذیر است و باید روی تولید نسل جدید داروها پیش از مقاوم شدن میکروب‌ها در برابر آنها تمرکز کنیم. تکسوباکتین نشان می‌دهد که چطور ما می‌توانیم یک استراتژی جایگزین را برگزینیم و ترکیباتی را که باکتری‌ها نسبت به آنها مقاوم نیستند انتخاب کنیم». اولین آنتی‌بیوتیک، پنی سیلین بود که توسط الکساندر فلمینگ در سال 1928 / 1307 کشف شد و از آن زمان تا به حال بیشتر از 100 ترکیب دیگر کشف شده‌اند، اما از سال 1987 / 1366 به این سو، هیچ کشف جدیدی انجام نشده بود.
نبود داروهای جدید به همراه مصرف بیش از اندازه داروهای موجود، منجر به مقاومت فزاینده بدن به آنتی‌بیوتیک‌های مدرن می‌شود. برخی کارشناسان معتقدند که مقاومت به آنتی‌بیوتیک به همان خطرناکی تروریسم است و هشدار می‌دهند که جهان با بحران قرن 19 میلادی مواجه شده و در حال بازگشت به دورانی است که در آن کوچک‌ترین عفونت باکتریایی منجر به مرگ می‌شد. سازمان بهداشت جهانی نیز مقاومت به آنتی‌بیوتیک را به عنوان یک تهدید جدی برای هر ناحیه از جهان طبقه‌بندی کرده که پتانسیل اثرگذاری روی هر شخص، هر سن و در هر کشوری را دارد. اما کشف جدید این امید را به وجود آورده که که بتوان انواع متعددی از انتی‌بیوتیک‌های جدید را برای جنگ علیه عفونت‌های باکتریایی کشف کرد. البته این نبرد برای زمانی نسبتا طولانی به نفع ما ادامه خواهد یافت، چراکه دانشمندان معتقدند که به دلیل روش‌های چندگانه حمله تکسوباکتین به باکتری‌ها، دست کم 30 سال زمان لازم است تا باکتری‌ها در برابر آن مقاوم شوند. آزمایش روی موش‌ها پیش از این نشان داده بود که این آنتی‌بیوتیک عملکرد خوبی در رفع عفونت دارد، آن هم بدون اثرات جانبی. حال گروه روی این تمرکز کرده که امکان آزمایش آن را روی انسان فراهم کند. پروفسور لوئیس می‌افزاید: «در حال حاضر ما می‌توانیم دوز دارویی مورد نیاز برای درمان موش را تامین کنیم، و برای چندین مدل از بیماری‌های عفونی دوز 10 میلی گرم بر کیلوگرم مناسب است، که با مصرف انسانی نیز همبستگی دارد». این کشف به گفته پژوهشگرانی که خبر آن را اعلام کردند، می‌تواند در نبرد علیه مقاومت آنتی‌بیوتیکی "تغییر دهنده بازی" باشد. پروفسور پیدوک که استاد میکروبیولوژی دانشگاه بیرمینگهام بوده، می‌گوید: «ابزار غربال‌گری که توسط این پژوهشگران تولید شده است، می‌تواند تغییر دهنده بازی در کشف آنتی‌بیوتیک‌های جدید باشد، چرا که این به ترکیبات اجازه می‌دهد که از میکروارگانیسم‌های خاک‌زی که تحت شرایط آزمایشگاهی طبیعی رشد نمی‌کنند، جدا شوند». پروفسور ولهاوس استاد همه‌گیر شناسی بیماری‌های عفونی دانشگاه ادینبرگ می‌افزاید: «هر گزارشی از آنتی‌بیوتیک جدید، خوشحال کننده است، اما آنچه در مورد این مقاله مرا بیش از همه خوشحال کرده ، دورنمای سهل و ممتنع این کشف است که می‌توان آن را به کوه یخی تشبیه کرد که فقط نوک آن از آب پیداست. بیشتر آنتی‌بیوتیک‌ها محصولات طبیعی هستند که از میکروب‌های خاک مشتق می‌شوند. آنهایی که ما تا به حال کشف کرده‌ایم از زیرمجموعه کوچکی از تنوع گسترده میکروب‌هایی که در آنجا زندگی می‌کنند، نشات می‌گیرند. همکاران لوئیس راهی را برای جستجو کردن آنتی‌بیوتیک‌ها در انواع دیگر میکروب یافته‌اند که بخشی از به اصطلاح ماده تاریک میکروبی است که پژوهش روی آن بسیار دشوار است». دکتر آنجلیکا گروندلینگ، پژوهشگر میکروبیولوژی مولکولی امپریال کالج لندن می‌گوید که این کشف امیدهای ما را در راستای اینکه آنتی‌بیوتیک‌های جدید بتوانند در آینده‌ای نه چندان دور به کلینیک‌ها ارسال شوند، بالا برده و حال بیشترین امید بر این است که انتی‌بیوتیک‌های جدید خیلی بیشتری را بتوان به همین شیوه کشف کرد». پروفسور نیل وودفورد سرپرست بخش مقاومت آنتی‌بیوتیکی سازمان بهداشت عمومی انگلیس می گوید: «افزایش مقاومت آنتی‌بیوتیک برای سازمان‌های خدمات درمانی یک تهدید محسوب می‌شود در حالی که ما می‌دانیم که این کشف به طور بالقوه به پل زدن بین فاصله فزاینده عفونت‌ها و داروهایی که ما به درمان انها دسترسی داریم، کمک کند». این پژوهش در ژورنال نیچر به چاپ رسیده است.