پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

به همت واحد امور بانوان دانشگاه ، نشست آموزشی ویژه بانوان ستاد دانشگاه با موضوع سلامت باروری و علل ناباروی با تدریس دکتر معصومه رجبی ، رئیس گروه سلامت مادران و باروری معاونت بهداشت دانشگاه در سالن ابن سینا برگزار شد.
دکتر معصومه رجبی ، رئیس گروه سلامت مادران و باروری معاونت بهداشت دانشگاه در این نشست گفت : باروری به دو علت اولیه و ثانویه ایجاد می شود. براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی آمار ناباروری در کل دنیا 12 تا15 درصد است و در ایران براساس آخرین پیمایش سال1398 شیوع کلی ناباروری20 درصد گزارش شد. بر این اساس و از میان تعداد 16میلیون زن همسردار 15 تا 49 سال، 3268000 زوج نابارور در کشور وجود دارند که سالانه حدود 88000 زوج به این تعداد افزوده می شود.وی در خصوص علل ناباروری عنوان کرد : 40 درصد علل ناباروری مردانه و 40 درصد علل زنانه است . 10 درصد در هر دوزوج و 10 درصد با علت نامشخص می باشد.دکتر رجبی تاکید کرد : سیگار می تواند اثرات نامطلوبی بر بارداری داشت باشد. سیگار احتمال سقط خود به خودی و دیگر عوارض بارداری از جمله زایمان زودرس، تاخیر رشد داخل رحمی جنین، مشکلات سلامت شیرخواران و مرگ ناگهانی شیرخوار را افزایش می دهد. همچنین سیگار شانس موفقیت درمان های ناباروری را کاهش می دهد.وی خاطر نشان کرد: 12 درصد ناباروری ها دراثر وزن نامتناسب و نامتعادل می باشد. چربی های بدن در تولید استروژن دخیل هستند لذا کمبود یا افزایش چربی بدن در تنظیم سیکل قاعدگی و باروری در زنان موثر است .در مردان چاقی تولید اسپرم های ناسالم را افزیش می دهد. فعالیتهای بدنی متناسب با کنترل وزن می تواند در افزایش قدرت باروری اثرگذار باشد.
رئیس گروه سلامت مادران و باروری معاونت بهداشت در ادامه در خصوص تاثیر تغذیه بر بارداری عنوان کرد: یک رژیم غذایی مناسب حاوی مقادیر مناسب پروتئین، فیبر، انواع ویتامینها و املاح می تواند در بهبود باروری مؤثر باشد. این عوامل نه تنها بر باروری و تولیدمثل اثر می گذارند بلکه بر سلامتی فرد نیز مؤثر هستند.کمبود مواد مغذی اصلی و تغذیه نادرست از عوامل مهم کاهش تخمک گذاری و ناباروری در زنان جوان است.بیماری هایی مانند دیابت، پرکاری و کم کاری تیروئید که باعث اختلال در تخمک گذاری می شوند، موجب نقص در سوخت و ساز شده که با رژیم غذایی صحیح می توان تا حدی از ابتلا به آنها جلوگیری کرد.تغذیه می تواند روی کیفیت اسپرم )شکل و فعالیت( و تعداد آن تأثیر بگذارد.
وی ادامه داد: رعایت اصول صحیح غذا خوردن علاوه بر حفظ سلامتی و پیشگیری از بروز بیماری از جمله ناباروری، جهت درمان بسیاری از بیماریها (مثلا بیماری های گوارشی مانند رفلاکس و...) نیز مؤثر است.وی خاطر نشان کرد :خواب زودهنگام و کافی و سحر خیزی از اصول حفظ سلامتی است. توجه به این نکته در امر تخمک گذاری از اهمیت ویژه ای برخوردار است چرا که سیکل هورمونی بدن با نظم خواب، تنظیم می شود. زوجین باید از دیرخوابی و روزخوابی حتی الامکان پرهیز کنند.دکتر رجبی ضمن تاکید بر نقش ورزش و تناسب وزن در بارداری عنوان نمود : ورزش نقش مهمی در سلامت عمومی دارد. ورزش احساس خوبی ایجاد می کند، خواب را بهبود می بخشد، سوخت و ساز بدن را افزایش می دهد، به کنترل وزن کمک کرده و حملات قلبی، سکته های مغزی، بیماری قند و برخی سرطان ها را کاهش می دهد.چهار جلسه ورزش30-20 دقیقه ای متوسط در هفته می تواند وزن را در محدوده خاص نگه داشته و باروری را به حداکثر برساند.با توجه به این که ورزش های خیلی شدید، در فرایند تخمک گذاری در خانم ها و تولید اسپرم در مردان مداخله می کند، باید از آن پرهیز نمود.روزانه 30 دقیقه پیاده روی تند (یا ورزش هوازی) برای بهره مندی از تمام فواید ورزش کافی است.دکتر رجبی دکترای تخصص بهداشت باروری در ادامه گفت : مواد محرکی مانند ماری جوانا و کوکایین و مکمل های بدنسازی می توانند روی باروری زنان و مردان (هر دو) تاثیرگذار باشند.
همچنین این مواد روی سلامت جنین اثر می گذارند. برخی از مکمل هایی که برای بدنسازی استفاده می گردند، ممکن است حاوی مقادیر زیادی از هورمون های مردانه (تستوسترون و مشتقات آن) باشند.این ترکیبات روی تولید اسپرم سالم به طور قابل ملاحظه ای اثر گذاشته و همچنین ممکن است روی تولید هورمون زنانه نیز تاثیر داشته باشند.وی در ادامه ضمن اشاره به نقش مخرب استرس در بارداری عنوان کرد : نه تنها استرس و چالش های روحی باعث ناباروری می شود بلکه خود ناباروری هم سبب ایجاد استرس می گردد.فشار روحی ناباروری تقریباً معادل ابتلا به سرطان یا مرگ یکی از نزدیکان در نظر گرفته می شود. همسرانی که استرس و مشکلات روحی ناشی از ناباروری را تجربه می نمایند، گاهی اوقات در ارتباط با یکدیگر دچار مشکل خواهند شد.
رئیس گروه سلامت مادران و باروری معاونت بهداشت در خصوص علل ناباروری در زنان علل زیر را برشمرد:
1. اختلال عملکرد تخمدان:کاهش ذخایر تخمدانی و عامل تخمک گذاری(39 درصد)
2. آسیب لوله ای و صفاقی:انسداد،چسبندگی و آسیب لوله ها(30 درصد)
3. آندومتریوز:13 درصد
4. اختلال در گردن رحم یا رحم:5 درصد دهانه رحم و15 درصد اختلال رحمی
5. اختلالات دستگاه ایمنی بدن
وی در ادامه در خصوص عوامل موثر در ناباروری مردان نیز به موارد زیر اشاره کرد
 اختلالات مربوط به کمیت و کیفیت اسپرم: دراثر بیماریهای عفونی ،اختلالات هورمونی مسیر مغز تا غدد جنسی و مشکلات ایمنولوژی
 ناهنجاریهای ساختمانی: عفونت،جراحی یا التهاب و وریکوسل (20تا40 درصد)
 سایر عوامل: ناتوانی جنسی یا انزال زودرس(30 درصد)