پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

تصویر ساعت شنی روی پوستر روز جهانی مقابله با بیابانزایی این نکته را یادآور می شود که کره زمین به مثابه ساعتی شنی است که بشر رفته رفته با رفتارهای نادرست خود به سوی نابودی زمین و گسترش بیابانها گام برمی دارد و آنچه پس از گذر از باریکه ساعت به جا می ماند، تنها کویر است و بیابان.
مراسم روز جهانی مقابله با بیابانزایی که در سال 2014 با شعار "زمین به آیندگان تعلق دارد، بیاییم آن را در مقابل اثرات تغییر اقلیم حفظ نماییم" نامگذاری شده است، با حضور مسئولان ادارات منابع طبیعی و جهاد کشاورزی استان، شماری از همیاران طبیعت و نمایندگان تشکلهای مردمی و اصحاب رسانه عصر دوشنبه در ایستگاه تثبیت شن شهرستان اشتهارد در استان البرز برگزار شد. به رغم اینکه به نظر می رسد استان البرز استانی سبز و پوشیده از گونه های مختلف گیاهی است اما در همین استان در مجموع 12 هزار هکتار عرصه بیابانی در شهرستانهای اشتهارد و نظرآباد وجود دارد که به گفته مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز امکان افزایش آن هست؛ گرچه اقداماتی برای مقابله با این پدیده انجام شده است. حسین میررجبی در این مراسم نامگذاری روزها را تلنگری برای تغییر رفتار با طبیعت دانست و اظهار داشت: رفتار امروز ما با طبیعت به سمت نابودی زمین و کمک به گسترش بیابانزایی است و هرچه تلاش می کنیم تا از اثراث سوء تغییر اقلیم بکاهیم می بینیم که تغییر اقلیم به سرعت در حال وقوع است.
نگاه های صنفی و نبود مدیریت جامع برای مقابله با بیابانزایی در ایران
وی گفت: این تغییرات علاوه بر عوامل طبیعی تا حدی زیادی متاثر از برخورد و نگرش انسانها به طبیعت است و تنها با تغییر نگرش می توانیم آثار مخرب تغیرات اقلیمی را بکاهیم.
میررجبی با بیان اینکه تغییرات اقلیمی در ادوار مختلف اتفاق افتاده اما هیچ گاه مانند امروز نبوده است، تصریح کرد: نگاه های صنفی و تک بعدی به منابع طبیعی و محیط زیست و فقدان مدیریت جامع و نگاه ویژه و واحد سبب شده در 10 سال اخیر شاهد تغییرات اقلیمی از جمله پدیده ریزگردها باشیم و با ادامه این روند به طور قطع روز به روز اثرات تغییر اقلیم سریعتر خواهد بود.
اثرات تغییر اقلیم سالها بعد نمایان می شود
وی افزود: ادامه تغییرات اقلیمی زمین را در معرض خطر روزافزون طوفان ها، خشکسالی ها، سیلاب ها، کمبودغذا و نابودی زیستگاه ها خواهد کرد. این مسئول متذکر شد: نکته اینجاست که اثرات تغییر اقلیم به سرعت قابل مشاهده نیست و سالها طول می کشد تا آثار مخرب خود را نشان دهد. مانند بیماری دیابت که بیماری خاموش است اما تبعات و آثار زیانباری به همره دارد. مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز با ارائه تعریفی از بیابانزایی بدان معنا که هرگاه حتی یک سانتی متر از میزان حاصلخیزی خاک کم شود، به سمت گسترش بیابانها حرکت کرده ایم، افزود: تغییر کاربری زمین های کشاورزی، روشهای نادرست آبیاری، استفاده بیش از حد از کودهای نیتراته و فقدان صنایع هایتک رفتارهای یکسونگرانه به سمت توسعه بیابانهاست.
بیابانزایی مانند بیماری پوستی سرایت می کند
وی گفت: توسعه بیابان را می توان به بیماری پوستی تشبیه کرد که ابتدا در نقاطی کوچک و محدود ظاهر می شود و بیمار تصور می کند موضوع مهمی نیست اما رفته رفته به تمام نقاط بدن سرایت می کند و بدن را از بیماری می پوشاند؛ در مورد بیابانزایی نیز وضع همین گونه است و به تدریج در نقاط مختلف توسعه می یابد تا حدی که دیگر کار از کار می گذرد.
جای خالی آمایش آب در برنامه ریزی ها
وی چالشهای زیست محیطی را از چالشهای سخت دنیا نام برد و با اشاره به اینکه مشکل اصلی کشورمان در 10 سال آینده در بخش منابع تامین آب است، تاکید کرد: باید از هم اکنون نسبت به تهیه برنامه آمایش آب اقدام و برنامه های آمایش سرزمین را براساس ظرفیتهای شهری و کشوری تعریف کنیم در غیراینصورت در سالهای آتی با مشکلات جدی مواجه خواهیم شد. میررجبی گفت: نمی توانیم محلی و محدود فکر کنیم بلکه باید جهانی بیندیشیم و کشوری عمل کنیم.
طرح ترسیب کربن در البرز مانع پیشرفت بیابانزایی می شود
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز در ادامه سخنانش اقدامات انجام شده پس از انقلاب برای مهار بیابانزایی را بسیار خوب توصیف کرد و گفت: با فعالیتهای صورت گرفته بعد از انقلاب به میزان زیادی توسعه بیابانها کنترل و مهار شد اما خطر تجدید شدن آن هست. وی یادآور شد: حساسیت موضوع تغییر اقلیم و گسترش گازهای گلخانه ای باعث شد طی سالهای اخیر پروژه های بین المللی برای کاهش اثرات سوء آن تعریف شود که از جمله طرح ترسیب کربن است. این طرح در کشور ما نیز به صورت پایلوت در استان خراسان جنوبی اجرا شد که تاثیرات مثبت آن ما را بر آن داشت زمینه اجرای این طرح موثر را در استان البرز فراهم کنیم. میررجبی اجرای طرح را در 38 هزار هکتار از عرصه های در معرض بیابانی شدن استان اعلام کرد و افزود: مطالعات طرح در سال گذشته با تخصیص 12 میلیون تومان از 100 میلیون تومان اعتبار اولیه انجام شد و با این حال هم اکنون روند خوبی را طی می کند. وی با اشاره به اینکه در طرح ترسیب کربن، دی اکسید کربن در خاک یا گیاه تثبیت می شود، گفت: هم اکنون سهم گاز مخرب دی اکسید کربن در کره زمین سه صدم درصد است که اگر این میزان به چهار یا پنج درصد برسد کُشنده است از همین رو تثبیت این گاز خطرناک اقدامی ضروری است.
12 هزار هکتار عرصه بیابانی در البرز
وی راه اندازی صندوق های توسعه و تسهیلات، ایجاد مشاغل خانگی روستایی و راه اندازی کسب و کار و رفع فقر و بازگشت حیات به روستاها را از تاثیرات مثبت طرح ترسیب کربن برشمرد که نمونه آن در خراسان جنوبی قابل مشاهده است و حیات را به روستاهای خالی از سکنه بازگرداند. به گفته میررجبی در طرح اولیه در استان البرز قرار است بیابانهای شهرستان اشتهارد تحت پوشش این طرح قرار بگیرند و این مسئول نسبت به اجرای آن در شهرستان نظرآباد نیز اعلام آمادگی کرد. مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز همچنین گفت: هم اکنون 12 هزار هکتار عرصه بیابانی در البرز دیده می شود که امکان افزایش آن وجود دارد. اما با توجه به اینکه بحثهای محیط زیستی از اولویتهای دولت است امیدواریم با فعالیتهای احیایی بتوانیم این عرصه ها را کاهش دهیم. وی در پایان مشارکت گرفتن مردم در اجرای برنامه ها را از اولویت های منابع طبیعی استان اعلام کرد و از مسئولان و روحانیون خواست از طریق ابزارهای در اختیار از جمله تریبونهای نماز جمعه و مساجد در تحقق این هدف یاری رسان باشند. فرماندار شهرستان اشتهارد نیز در سخنان کوتاهی بر تلاش برای حفظ منابع طبیعی شهرستان تاکید کرد و گفت: این شهرستان دارای بیابانهای بکر و دست نخورده در البرز است و تمام تلاش ما برای حفظ منابع طبیعی شهرستات است.
کویری بودن اشتهارد دست سودجویان ساختمان را از آن کوتاه کرد
ابوالفضل اینانلو با بیان اینکه با پدیده ساخت و ساز غیرمجاز که موجب تخریب زمین های کشاورزی و منابع طبیعی است برخورد شده است، در عین حال اظهار داشت: خشک و کویری بودن اشتهارد خود زمینه ای بوده تا میزان ساخت و سازهای غیرمجاز در این شهرستان را کاهش دهد. وی با اشاره به اینکه اقدامات خوبی برای مهار بیابانزایی در اشتهارد انجام شده است، یادآور شد: میزان شن های روان در بیابانهای اشتهارد در گذشته به حدی بود که در برخی مواقع شن جلوی در خانه های روستائیان را می گرفت و مانع از باز شدن در می شد که با اجرای طرح ها بیابانزایی این اتفاق متوقف شد. در پایان این مراسم 140 هکتار از عرصه های بیابانی اطراف شهرستان که زیر پوشش چند گونه گیاهی قرار گرفته است آبیاری شد.