پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

امروز جهان شاهد موج ششم دانش بنیانی است و ما نیز باید همگام با این موج تغییر و تحولی جدید در خود به وجود بیاوریم زیرا دیگر نمی‌توان با تولید دمپایی پلاستیکی اقتصاد را نجات داد.
اقتصاد دانش بنیان به روشی از تولید گفته می‌شود که در آن از دانش برای ایجاد ارزش افزوده استفاده می‌شود. فناوری و به خصوص فناوری‌های دانش بنیان ابزاری برای تبدیل بخشی از دانش به ماشین آلات محسوب می‌شوند. در سال‌های اخیر این نوع از اقتصاد در کشور ما نیز جایگاهی برای خود کسب کرده است؛ اما با این وجود یکی از نقاط ضعف اقتصاد کشور پایین بودن میزان خلاقیت و نوآوری و ضعف فناوری بنگاه‌های اقتصادی است. این مسئله اقتصاد و صنعت کشور را مصرف کننده فناوری‌های خارجی کرده است و این خود زمینه آسیب پذیری اقتصاد کشور را در برابر تحریم بیگانگان به وجود می‌آورد.
تجربه این نوع آسیب‌ها در سال‌های اخیر و یادآوری خاطرات تلخ سال‌های آخر دولت دهم که به علت تحریم‌های مختلف، بسیاری از بخش‌های اقتصادی کشور رو به افول گذاشت؛ نقش بی‌بدیل دانش در حل معضلات کشور را هر چه بیشتر گوشزد می‌کند. دانش یکی از نیروهای بسیار موثر در تحولات اقتصادی و اجتماعی بوده و حتی می‌توان آن را یک کالای عمومی محسوب کرد؛ زیرا می‌توان دانش را بدون کاهش و استهلاک با دیگران به اشتراک گذاشت و در عین حال، علی رغم شریک شدن در دانش با دیگران، بر خلاف سایر کالاهای فیزیکی (مثل سرمایه، دارایی‌های مادی و منابع طبیعی) استفاده از آن، از کمیتش نمی‌کاهد و می‌توان از آن بارها استفاده کرد. حال با توجه به این باید دانست که امروز جهان شاهد موج ششم دانش بنیانی است و ما نیز باید همگام با این موج تغییر و تحولی جدید در خود به وجود بیاوریم زیرا دیگر نمی‌توان با تولید دمپایی پلاستیکی اقتصاد را نجات داد. البرز نیز که این مقدمه‌ای است برای اینکه بدانیم آینده البرز فقط باید با صنایع هایتک رقم بخورد نه صنایع سنتی قدیمی که با بهره وری پایین و آلودگی زیاد چیزی جز اتلاف منابع انسانی و مادی و معنوی به بار نمی‌آورد؛ صنایعی که دمپایی پلاستیکی نمادی برای آن است. اکثر صاحب نظران اقتصادی، راه توسعه کشور را مسیر اقتصاد دانش بنیان می‌دانند به همین دلیل در چند سال اخیر پارک‌های علم و فناوری در کشور شکل گرفته‌اند تا با جذب شرکت‌های دانش بنیان این مسیر به خوبی طی شود. استان البرز نیز همسو با این جریان، پارک های علم و فناوری را در خود جای داده است. اهمیت صنایع هایتک و دانش بنیان در اسناد بالادستی از جمله سند چشم انداز 20 ساله کشور نیز مورد تاکید قرار گرفته است؛ جایگاه شرکت‌های دانش بنیان در افق 1404 و سند چشم انداز 20 ساله کشور به گونه‌ای پیش بینی شده است که در سال 1404، باید60 درصد از تولید ناخالص داخلی کشور از محل اقتصاد دانش بنیان تولید شود. اگر تولید ناخالص داخلی کشور را در آن سال هزار و 200 میلیارد دلار در نظر بگیریم؛ سهم 60 درصدی صنایع هایتک در پایان برنامه بیست ساله به این معناست که در مجموع باید بیش از 600 میلیارد دلار محصولات دانش بنیان تولید کنیم.
این محاسبات نشان می‌دهد که سهم هر استان در افق 1404 برای تولید محصولات دانش بنیان 20 میلیارد دلار در نظر گرفته شده است در حالی که هم اکنون کل فروش نفت کشور 20 میلیارد دلار است.
پس کارخانه‌هایی که در آینده در استان البرز تاسیس می‌شود باید هایتک و در رده یک فناوری جهان قرار داشته باشد تا علاوه بر جلوگیری از آلودگی‌های زیست محیطی و کمک به حفظ محیط زیست، سهم البرز در برنامه‌های توسعه و سند چشم انداز 20 ساله کشور محقق شود و با تولید 20 میلیارد دلار محصولات دانش بنیان پهلو به کرانه‌ها بزنیم. چشم انداز و سهم نهایی 20 میلیارد دلاری البرز در تولید محصولات دانش بنیان در حالی است که هم اکنون 54 شرکت دانش بنیان در پارک علم و فناوری البرز جذب شده‌اند که عمدتا دارای ایده‌های نوآورانه هستند. وجود این تعداد شرکت دانش بنیان در استان باعث شده است تا البرز پس از استان های تهران و خراسان رضوی درجایگاه سوم کشور در زمینه فروش محصولات دانش بیان قرار بگیرد که حاصل آن در سال 94 صدور بیش از 22 میلیون دلار کالا و خدمات هایتک به بازارهای بین المللی بود. مقایسه میزان فروش کنونی با آن چیزی که در سال 1404 و در پایان سند چشم انداز برای هر استان در نظر گرفته شده است نشان می‌دهد که علی رغم فعالیت‌های خوبی که در این زمینه در استان انجام گرفته است همچنان از موج دانش بنیانی عقب هستیم و باید تلاش بیشتری از خود نشان دهیم. به عنوان اولین گام در جهت نیل به اهداف چشم انداز 20 ساله و تحقق نقش البرز در افق 1404، توسعه صنایع هایتک و حرکت کانون‌های استقرار از درون شهر به نقاط کمتر توسعه یافته به عنوان یک رویکرد کلی، نقشه راه در توسعه صنایع استان قرار بگیرد. پس از آن باید سرمایه‌های ملی و استانی را به سمت شرکت‌های دانش بنیان هدایت کنیم و از استعداد نخبگانی که دارای ایده‌های تجاری هستند بخوبی برخوردار شویم و با حمایت و ترغیب بخش خصوصی از ظرفیت این بخش نیز استفاده کنیم. واحدهای صنعتی نیز باید به دانشگاه ها و دانشجویان نخبه اعتماد کنند تا از ظرفیت دانشجویان و استادان نخبه برای حل مشکلات حوزه صنعت بخوبی استفاده شود. تحقق سهم یک درصدی بودجه های پژوهشی دستگاه های دولتی نیز تا حد زیادی به گسترش اقتصاد دانش بنیان در استان کمک خواهد کرد و همانگونه که دولت در قانون بودجه به این مهم نگاه ویژه‌ای داشته است اگر دستگاه‌ها تنها یک درصد از سهم بودجه های پژوهشی خود را تحقق بخشند، بخشی از موانع موجود برطرف خواهد شد. در نهایت ایجاد ساز و کاری برای شناسایی و جذب ایده‌های مطلوب و خلاق مبتنی بر اقتصاد دانش بنیان در جامعه، شناسایی سازمان‌های موثر در عملیاتی کردن ایده‌ها و شناسایی موانع و راهکارها جذب ایده های خلاق نیز در تحقق اهداف اقتصاد دانش بنیان می‌تواند تاثیر به سزایی داشته باشد.
در پایان در توصیه به مسئولان البرز باید گفت که امروز آنها باید به این بیاندیشند که با منابع اندک بتوانند بازدهی بالایی کسب کنند که این از طریق ایجاد کارخانجات رده یک جهان و صنایع هایتک شدنی است.