پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

خرداد ماه، زمان نتیجه گرفتن دانش آموزان از فعالیت یک ساله تحصیلی با آغاز امتحانات پایان سال فرا می رسد که امسال ضرورت دارد با توجه به تقارن آن با ماه مبارک رمضان، شیوه هایی برای مطالعه مورد توجه قرار گیرد.
دانش آموزان با نزدیک شدن به امتحانات آخر سال به دنبال روشی هستند که در زمان کمی که در اختیار دارند، بیشترین بهره را ببرند تا در امتحانات نمره مطلوب را کسب کرده و به کلاس بالاتر بروند.
روش درس خواندن در زمان امتحانات در بین دانش‌آموزان متفاوت است، ولی بیشتر آن‌ها در پی روشی هستند که بتوانند درست مطالعه کنند و در امتحانات موفق شوند. کارشناسان علوم تربیتی و مشاوران تحصیلی معتقدند که دانش آموزان برای موفقیت در امتحانات باید برای مطالعه کتاب های درسی برنامه مطالعه روزانه داشته و به تکنیک های مطالعه توجه کنند.به گفته آنان، توجه دانش آموزان به روش های مطالعه در کنار توجه و تمرکز کامل به مطالب درسی و در نظر گرفتن زمانی معین برای استراحت کردن و داشتن تغذیه مفید میان وعده ای می تواند در موفقیت آنان نقش موثر داشته باشد.
چهار مزیت روش مطالعه صحیح
معصومه قدیری یکی از روانشناسان استان البرز در این زمینه، گفت: روش صحیح مطالعه، چهار مزیت اساسی برای دانش‌آموزان دارد که شامل کاهش زمان مطالعه، افزایش میزان یادگیری، تثبیت مطالب آموخته‌شده و یادآوری آسان مطالب آموخته‌شده را به دنبال دارد، می شود.وی به دانش آموزان و حتی دانشجویان توصیه کرد برای داشتن مطالعه صحیح به نکات مختلفی از جمله تهیه‌ی برنامه در طول امتحانات برای خواندن درس‌ها توجه کنند، زیرا مطالعه کردن بدون برنامه، چیزی جز سردرگمی و آشفته کردن ذهن به همراه ندارد پس داشتن برنامه‌ی صحیح باعث مدیریت زمان می‌شود و شما از زمانی که در اختیار دارید با صرف انرژی کم‌تر استفاده مفیدتری می‌کنید.وی با تاکید بر اینکه برنامه ریزی برای درس خواندن به ویژه در ماه مبارک رمضان ضروری است، گفت: یادداشت‌ برداری در درس خواندن مفید است چون باعث می شود تا مطالب خوانده شده در ذهن شما تثبیت شوند.وی با اشاره به اینکه مطالعه‌ی بی‌وقفه و پشت سر هم به ویژه در ماه مبارک رمضان و شرایط روزه داری مفید نیست، اظهار داشت: این روش خستگی و دلزدگی از مطالعه را به همراه دارد پس باید زمان مشخصی را برای استراحت در نظر گرفت چون درس خواندن بدون استراحت موجب خستگی ذهن و کاهش تمرکز می‌شود و به حافظه‌ی کوتاه‌مدت آسیب می‌رساند.
این روانشناس ادامه داد: مدیریت زمان در مطالعه‌ی صحیح درس‌ها به‌خصوص در ایام امتحانات بسیار مؤثر است و حداکثر زمانی که هر کس می‌تواند روی مطلبی تمرکز کند 30 دقیقه است. بعد از هر 30 دقیقه مطالعه، 10 الی 15 دقیقه به خود استراحت بدهید و مجدداً با همین روال شروع به مطالعه کنید. بهتر است برای مطالعه‌ی هر مبحث، محدودیت زمانی مشخص کنید.قدیری تصریح کرد: به حذف عواملی که باعث بر هم زدن حواس و دقت در مطالعه می‌شوند مانند مطالعه در مکان‌هایی که وسایل تفریحی مانند تلویزیون و... داشته باشد نیز از دیگر عواملی است که باید به آن توجه کرد.وی داشتن خواب کافی در ایام امتحانات را ضروری دانست و اضافه کرد: برخی از دانش‌آموزان تصور می‌کنند اگر شب امتحان تا صبح بیدار بمانند و درس بخوانند می‌توانند کتاب را تمام کرده و به امتحان برسند در حالی که این یک تصور کاملاً اشتباه است؛ زیرا مغز انسان بر اثر کم‌خوابی و عدم استراحت کافی آسیب می‌بیند چون مغز در زمان خواب خود را بازسازی می‌کند که خوابیدن تنها راه مؤثر آن است.وی اجتناب از خوردن غذاهای سنگین و پرچرب سحری قبل از مطالعه را هم قابل توجه برشمرد و افزود: دانش آموزان حتماً چند ساعت پس از صرف غذا مطالعه کنید؛ زیرا پس از صرف غذا، جریان خون برای کمک به هضم غذا متوجه دستگاه گوارش می‌شود؛ بنابراین خون‌رسانی به مغز کاهش می‌یابد و از قدرت تفکر و تمرکز کاسته می‌شود لذا توصیه می‌شود در ایام امتحانات از خوردن غذاهای قندی و نشاسته‌دار مخصوصاً نوشابه‌های گازدار کم‌تر استفاده کنند.قدیری حل نمونه‌سؤالات دوره‌های قبل و سوالات معلمان در کلاس را در کنار کتاب‌های درسی مهم عنوان کرد.
حفظ آرامش در کنار بکار بردن روش درست مطالعه
مریم اسدی دیگر روانشناس البرزی نیز گفت: داشتن ایمان و توکل بر خدا، آرامش درونی و رعایت نکات لازم در مطالعه صحیح می تواند در موفقیت دانش آموزان در امتحانات موثر باشد.وی در ادامه به مهارت‌های صحیح مطالعه برای دانش‌آموزان اشاره کرد و اظهار داشت: گاهی اوقات دانش آموز درسی را چند بار خوانده است، اما شیوه مطالعه درستی برای خواندن ندارند و با شیوه مطالعه ناصحیح وقت بیش‌تری را هدر می‌دهد در صورتی که با داشتن شیوه مطالعه بهتر، می‌تواند از وقت، بهره‌وری بیش‌تری داشته باشد.وی بیان داشت: یک مطالعه خوب مطالعه ای است که شخص انگیزه مناسب برای آن مطالعه را دارد که این انگیزه می تواند بیرونی باشد یعنی به دلیل تحصیل در فلان دانشگاه و مورد تشویق گرفتن از سوی اطرافیان و دوستان و فامیل مطالعه می کند و یا این انگیزه می تواند درونی باشد یعنی دانش آموز به دلیل دوست‌داشتن علم و دانش مطالعه می کند و در واقع انگیزه مثبت، مطالعه به منظور باز کردن گره از مشکلات جامعه است و در انگیزه منفی، دانش آموز به دلیل توبیخ نشدن ازسوی والدین درس می خواند.وی خاطرنشان شد: یکی از اقداماتی که باید برای دانش آموزان انجام شود این است که واقعا انگیزه آنها را به سمت یک انگیزه درونی و مثبت سوق دهیم و دومین عامل موثر در زمینه مطالعه کردن و مهارت های مطالعۀ خوب، آشنا شدن فرد با سبک های مطالعه است.این روانشناس در ادامه به بیان سبک های مطالعه پرداخت و یاد آور شد: سبک های مطالعه می تواند شنیداری، دیداری، حرکتی و ترکیبی باشند لذا یک دانش آموز ممکن است که مطلبی را بلند خوانده و با حفظ کردن خوب یاد بگیرد، دیگری ممکن است با رفتن به کتابخانه و تمرکز کردن و به آهستگی خواندن بتواند بهتر مطالعه کند. گاهی اوقات تعدادی از دانش آموزان هم راه رفتن و حرکت کردن بهتر مطالعه می کنند، البته عده ای هم ترکیبی از این سبک ها را برای مطالعه بهتر دارند.اسدی عامل مهم دیگر در مهارت مطالعه را برنامه ریزی در مطالعه عنوان کرد و گفت: داشتن برنامه ریزی برای مطالعه به بودجه بندی درسی دانش آموزان کمک می کند. هم‌چنین دیگر عامل برای مهارت مطالعه مناسب، مشخص شدن اهداف مطالعه در شخص است.وی با تاکید به استفاده از تکنیک های مطالعه، تصریح کرد: یکی دیگر از عوامل مهارت مطالعه مناسب، استفاده از تکنیک های مطالعه مانند یادداشت کردن، استفاده از سر واژه ها، تکنیک های تبدیل کردن یک متن به شعر، منقطع کردن یک بحث و یا استفاده از نمودارها و چارت ها است.وی با بیان اینکه مدیریت زمان از تکنیک های کارآمد برای مطالعه کردن است، ادامه داد: عامل بعدی مدیریت زمان است یعنی اینکه دانش آموز بداند که هفته دیگر امتحان دارد و باید درس بخواند و توجه این نکته بر مسایل دیگر و میهمانی رفتن مقدم است.
شیوه مطالعه در ماه مبارک رمضان
علی ریحانی دیگر روانشناس و مشاور تحصیلی استان البرز نیز در این زمینه افزود: پیش خوانی مطلبی که قصد خواندن آن را داریم مهم است و بعد از پیش خوانی باید به سوال کردن توجه کرد و اینکه این درس را برای چه می خوانیم و بعد از سوال کردن، نوع خواندن قابل اهمیت است. چون با خواندن دقیق، با تامل، یادداشت کردن و حاشیه نویسی و استفاده از نمودار می توان به نتیجه خوب در امتحانات دست یافت.
وی اظهار داشت: تامل و فکر کردن در مورد مسایل و موضوعاتی که مورد مطالعه قرار گرفته اند نیز حایز اهمیت است؛ ضمن اینکه مرور کردن موارد مورد مطالعه نیز باید مورد توجه قرارگیرد. این کارشناس ادامه داد: اکنون یکی از ایرادهایی که در بین دانش آموزان وجود دارد این است که گاهی اوقات درسی را چند بار خوانده‌اند اما شیوه مطالعه درستی برای خواندن ندارند و با شیوه مطالعه ناصحیح و ندانستن مهارت های مطالعه، وقت بیش‌تری را هدر دمی دهند در صورتی که با داشتن شیوه مطالعه بهتر، می‌توانند از وقت خود بهره وری بیش‌تری داشته باشند.وی در ادامه به راه کارهایی برای مطالعه هر چه بهتر دانش آموزان در ایام ماه رمضان پرداخت و تصریح کرد: از سحر تا ظهر زمان مناسبی می تواند برای مطالعه باشد اما اگر برای بچه ها سخت باشد، می توانند از بعد افطار شروع کنند تا نزدیکی های سحر. با این همه باید رژیم غذایی مناسب را هم رعایت کنند.وی اضافه کرد: دو ساعت قبل از افطار زمان مناسبی برای مطالعه نیست و توصیه می شود دانش آموزان فعالیت های جنبی، کلاس های فوق برنامه و کلاس های ورزشی خود را در این ایام تقلیل دهند تا بتوانند به امتحانات شان برسند.ریحانی با اشاره به اینکه دانش آموزان باید به روش های مطالعه موثر در امتحانات دقت کنند، ادامه داد :یادگیری شیوه های مطالعه خوب چهار مزیت عمده دارد. اول این که زمان مطالعه را کاهش می دهد. دوم میزان یادگیری را افزایش می دهد. یادگیری و مطالعه یک ارتباط مستقیمی با هم دارند هر چه ما بتوانیم درست مطالعه کنیم میزان یادگیری مان افزایش پیدا می کند مدت نگهداری مطالب در حافظه طولانی می شود و به خاطر سپاری اطلاعات را آسان می کند.