گنجی که در نزدیکی پایتخت خاک می‌خورد
سپیدار‌آنلاین: گروه گزارش
کاخ مروارید تنها یک بنای تاریخی نیست، بلکه مجموعه‌ای کامل از ظرفیت‌های فرهنگی، گردشگری و آموزشی است. نمی‌توان چنین گنجینه‌ای را در گوشه‌ای از شهر رها کرد تا سال به سال فرسوده‌تر شود و در حافظه‌ی مردم محو گردد.
در میان انبوه درختان مهرشهر کرج، روزگاری کاخی آرام اما پرصلابت بر بستری سبز می‌درخشید؛ کاخ مروارید؛ بنایی که نه در تقلید از گذشته، بلکه بر پایه‌ی خلاقیت معماری مدرن، هویتی منحصربهفرد یافته بود. ساختاری حلزونی، فرم‌هایی که طبیعت را به درون می‌کشیدند، نورگیرهای مدور، استفاده از شیشه، بتن مسلح و فلز، طراحی باغ ایرانی پیرامون، دریاچه‌ای که تصویر بنا را در خود تکرار می‌کند، سالن سینما، استخر، فضاهای تفریحی و تزئیناتی ظریف؛ همه اینها نشان می‌دادند کاخ مروارید بیش از آنکه صرفاً مکانی برای نمایش قدرت باشد، فضایی برای زندگی، تأمل، و تعامل با محیط ساخته شده است.اما امروز، واقعیت متفاوت است؛ امکان بازدید عمومی از بنای اصلی وجود ندارد. تنها محوطه‌ی
باغ و فضای سبز اطراف، آن هم با محدودیت‌هایی، در دسترس است. این مجموعه منحصربهفرد که زمانی جلوه‌گاه شکوه معماری نوگرای ایرانی بود، اکنون در سکوت و بلاتکلیفی، چشم‌انتظار تصمیمی در سطح ملی برای احیا و بازگشت به حیات فرهنگی و شهری است.
ظرفیت‌هایی که نباید فراموش شوند
کاخ مروارید تنها یک بنای تاریخی نیست، بلکه مجموعه‌ای کامل از ظرفیت‌های فرهنگی، گردشگری و آموزشی است. طراحی منحصربهفرد سازه، باغ پیرامونی، دریاچه‌ی مصنوعی، و سالن‌های چندمنظوره، آن را به فضایی قابل تبدیل برای ایجاد یک مرکز فرهنگی-هنری بزرگ در استان البرز بدل کرده است. این مجموعه می‌تواند میزبان رویدادهای فرهنگی، جشنواره‌ها، نمایشگاه‌های معماری، ورکشاپ‌های هنری و حتی تورهای آموزشی برای دانشجویان و علاقه‌مندان معماری باشد. فضای داخلی و امکانات تفریحی نیز ظرفیت تبدیل به موزه معماری، گالری دائمی، یا مرکز توریسم فرهنگی را داراست.از سوی دیگر، موقعیت جغرافیایی ممتاز کاخ در قلب مهرشهر، آن را به یکی از در‌دسترس‌ترین نقاط گردشگری حاشیه پایتخت تبدیل می‌کند. در شرایطی که کلان‌شهرها با کمبود فضاهای فرهنگی و طبیعی روبه‌رو هستند، مجموعه‌ای با این وسعت، با طراحی معمارانه و پیوند عمیق با طبیعت، می‌تواند پناهگاهی برای آرامش مردم، بستری برای رشد فعالیت‌های هنری، و مقصدی برای گردشگران داخلی و خارجی باشد. احیای کاخ مروارید، نه تنها پاسداشت میراث معماری معاصر ایران است، بلکه فرصتی برای بازتعریف نقش فضاهای تاریخی در زندگی امروز ماست.
وضعیت فعلی و مسیر آینده
سازه‌ی اصلی کاخ مروارید در حال حاضر دچار آسیب‌های جدی در بخش‌هایی از سقف، دیوارها، تزئینات داخلی و پنجره‌ها شده است. با وجود ثبت ملی بودن، مالکیت رسمی آن همچنان در وضعیت نامشخصی قرار دارد؛ مسئله‌ای که مانع از ورود و مشارکت بخش خصوصی در فرآیند مرمت شده است. برخی فضاهای محوطه‌ای در سال‌های اخیر مرمت جزئی شده‌اند، و بخشی از فضای سبز به شهرداری کرج واگذار شده، اما بنای اصلی همچنان پشت درهای بسته مانده است.بر اساس اظهارات مسؤولان میراث فرهنگی استان، بازگشایی کاخ برای استفاده عموم، یکی از اولویت‌های فعلی است.به گفته مدیرکل میراث فرهنگی البرز، مذاکراتی برای واگذاری بهره‌برداری به بخش خصوصی انجام شده و در صورت تأمین بودجه‌ای در حدود ۱۵۰ میلیارد تومان، امکان مرمت کامل و بازسازی بنا وجود خواهد داشت. همچنین شهرداری کرج در تفاهم‌نامه‌ای قرار است بخشی از احیای فضای سبز را بر عهده بگیرد، تا دست‌کم امکان استفاده عمومی از محیط پیرامون کاخ فراهم شود.
فراموش‌شده در مه...
کاخ مروارید امروز نه فقط یک بنای آسیب‌دیده، که یک ظرفیت معطل‌مانده فرهنگی است. در جهانی که فضاهای عمومی با معنا، کمیاب‌تر از همیشه‌اند، این کاخ می‌تواند جایی باشد برای بازآفرینی تجربه زیستن در زیبایی، آرامش و معماری. نمی‌توان چنین گنجینه‌ای را در گوشه‌ای از شهر رها کرد تا سال به سال فرسوده‌تر شود و در حافظه مردم محو گردد.
آخرین وضعیت کاخ به روایت تصویر
کاخ مروارید، امروز بیش از هرچیزی محمل خاطره است؛ خاطره‌ای معماری‌شده. در میان درختان باغ و نور غروب، این بنا در کنار تمام بی‌رحمی‌ها و بی‌توجهی‌ها همچنان ایستاده است؛ آرام، باشکوه، و رازآلود. بنایی که همچنان، در دل شهر، به انتظار نشسته است... برای دیده‌شدن، درک‌شدن، و بازسازی‌شدن.
مردم حق دارند از این ظرفیت بی‌نظیر بهره‌مند شوند؛ بنایی که می‌تواند قلب تپنده‌ای برای فرهنگ و هنر استان باشد، نباید در حاشیه خاک بخورد. بازسازی و بازگشایی کاخ مروارید، نه صرفاً یک پروژه عمرانی، بلکه حرکتی است در جهت بازگرداندن شکوه به میراث معمارانه‌مان و باز کردن درهای یک تجربه فرهنگی ناب به روی مردم. این کاخ، شایسته دیده‌شدن و زندگی دوباره است.
منبع فارس