پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

رودخانه فصلی فشند که از روستای فشند سرچشمه می‌گیرد و پس از عبور از محدوده شهر مهستان نقش مهمی در هدایت روان‌آب‌ها و سیلاب‌های فصلی دارد، این روزها با پدیده‌ای نگران‌کننده مواجه شده است، گسترش ساخت‌وساز در بستر و حریم رودخانه، مسیری که امروز خشک به نظر می‌رسد، اما فردا می‌تواند به کانون یک بحران شهری تبدیل شود.
رودخانه فصلی فشند صرفاً یک آبراهه محلی نیست. این رودخانه با عبور از محدوده‌های مسکونی، به‌ویژه شهر مهستان، مستقیماً با جان و مال شهروندان ارتباط دارد. با این حال، شواهد نشان می‌دهد در بخش‌هایی از مسیر این رودخانه، چه در روستای فشند و چه در محدوده شهری مهستان، ساختمان‌هایی احداث شده‌اند که یا در فاصله‌ای بسیار نزدیک به بستر قرار دارند یا عملاً حریم قانونی رودخانه را اشغال کرده‌اند.در ظاهر، بستر رودخانه خشک است و نشانی از خطر دیده نمی‌شود، اما کارشناسان مدیریت بحران تأکید دارند رودخانه‌های فصلی به‌دلیل ماهیت ناگهانی جریان آب، از خطرناک‌ترین مسیرهای آبی محسوب می‌شوند چرا که در زمان بارش‌های شدید، حجم زیادی از آب در مدت‌زمان کوتاه وارذ این مسیرها می‌شود.
یکی از ساکنان حاشیه رودخانه در مهستان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس می‌گوید: الان رودخانه خشک است و شاید کسی خطر را جدی نگیرد، اما با یک بارندگی شدید، این مسیر به‌سرعت پر از آب می‌شود. ساختمان‌هایی که داخل حریم ساخته شده‌اند، راه عبور آب را می‌بندند.به گفته شهروندان، این ساخت‌وسازها نه‌تنها ساکنان خود را در معرض خطر مستقیم قرار می‌دهند، بلکه با محدود کردن مسیر طبیعی آب، احتمال سرریز سیلاب به مناطق پایین‌دست، از جمله محله‌های مسکونی مهستان، را افزایش می‌دهند.
یکی دیگر از شهروندان مهستان با اشاره به نظارت‌های شهری می‌گوید:هر کسی از کنار رودخانه عبور کند، این ساختمان‌ها را می‌بیند. سؤال اینجاست که اگر مردم می‌بینند، آیا شهرداری نمی‌بیند یا می‌بیند و چشم‌پوشی می‌کند؟مدیریت شهری درباره ساخت وساز بستر رودخانه دوگانه برخورد نکنداو ادامه می‌دهد: ما برای ساخت‌وساز، تمام مراحل قانونی را طی کرده‌ایم و اگر حتی یک متر اضافه‌سازی داشته باشیم، فوراً با اخطار یا حکم تخریب مواجه می‌شویم. اما در مقابل، ساختمان‌هایی در حریم رودخانه ساخته می‌شود که برخورد جدی با آن‌ها دیده نمی‌شود. این دوگانگی برای مردم قابل‌قبول نیست.
به اعتقاد شهروندان، این برخوردهای دوگانه به تضعیف اعتماد عمومی نسبت به مدیریت شهری منجر شده است.البته نگرانی‌ها تنها به ساخت‌وسازهای حاشیه رودخانه محدود نمی‌شود. وضعیت نامطلوب جوی‌ها و کانال‌های هدایت آب در شهر مهستان نیز بر دغدغه‌های مردم افزوده است.ساکنان می‌گویند: لایروبی جوی‌ها در بسیاری از نقاط شهر مهستان به‌موقع انجام نمی‌شود و پیگیری‌های مردمی نیز اغلب بی‌نتیجه می‌ماند.
یکی از شهروندان مهستان می‌گوید:بارها با خدمات شهری تماس گرفته‌ایم، اما پاسخ می‌دهند فعلاً بارانی نیست. انگار قرار است بعد از آب‌گرفتگی تازه به فکر بیفتند.به باور شهروندان، این رویکرد غیرپیشگیرانه در کنار محدود شدن مسیر طبیعی رودخانه فشند، می‌تواند در زمان بارش‌های فصلی، آب‌گرفتگی معابر و محله‌ها را تشدید کند.یکی از ساکنان فاز یک مهستان نیز می‌گوید: جوی‌ها پر از زباله است و با اولین بارندگی، آب راهی برای عبور ندارد. نتیجه‌اش آب‌گرفتگی‌های تکراری است که هر سال تجربه می‌کنیم.این نگرانی‌ها در روستای فشند نیز وجود دارد. در این روستا، خانه‌هایی ساخته شده‌اند که ورودی آن‌ها مستقیماً به سمت بستر رودخانه باز می‌شود وضعیتی که خطرپذیری ساکنان را افزایش داده است.
درب خانه با چه مجوزی رو به رودخانه باز می شود!
یکی از اهالی روستای فشند می‌گوید:خانه‌هایی ساخته شده که درِ آن‌ها رو به رودخانه است. اگر آب بیاید، اولین جاهایی که آسیب می‌بیند همین خانه‌هاست. معلوم نیست این ساخت‌وسازها با چه مجوزی انجام شده است.آنچه در گفت‌وگوهای مردمی به‌طور مشترک تکرار می‌شود، احساس بی‌تفاوتی و نبود برخورد مؤثر با تصرفات رودخانه‌ای است مسئله‌ای که به گفته شهروندان، یک خطر قابل پیش‌بینی را به یک بحران بالقوه تبدیل کرده است.در همین زمینه، مصطفی سلطان‌آبادی، رئیس امور آب شهرستان ساوجبلاغ، با هشدار نسبت به خطر بروز سیلاب در آبراه روستای فشند اظهار کرد: این آبراه با طولی بیش از ۸۰ کیلومتر، در صورت وقوع رگبارهای شدید، حجم بالایی از آب را در مدت‌زمان کوتاه عبور می‌دهد و وجود هرگونه مانع یا تصرف در مسیر آن می‌تواند منجر به حوادث ناگوار شود.
وی با اشاره به اقدامات پیشین افزود:اجرای طرح‌های آبخیزداری در سال‌های گذشته نقش مؤثری در کاهش خطرات داشته، اما خشک بودن پایین‌دست رودخانه در برخی مقاطع، زمینه‌ساز تجاوز افراد سودجو به بستر و حریم رودخانه شده است.سلطان‌آبادی تصریح کرد: این تصرفات غیرمجاز تهدیدی جدی برای ایمنی منطقه محسوب می‌شود و در صورت وقوع بارش‌های شدید، می‌تواند خسارات جانی و مالی در پی داشته باشد.رئیس امور آب ساوجبلاغ همچنین از آغاز برخورد با متخلفان خبر داد و گفت: به‌منظور پیشگیری از حوادث احتمالی، عملیات تخریب ساخت‌وسازهای غیرمجاز، آزادسازی بستر و حریم رودخانه و ساماندهی این مسیر به‌زودی در دستور کار قرار خواهد گرفت.در مجموع، مردم شهر مهستان و روستای فشند خواستار اقدام فوری، شفاف‌سازی درباره مجوزهای صادرشده، تعیین دقیق حریم رودخانه در تمام مسیر و اولویت دادن به اقدامات پیشگیرانه هستند. به باور آن‌ها، رودخانه فصلی فشند مسیری است که امروز دیده نمی‌شود، اما فردا می‌تواند سرنوشت یک شهر را تحت تأثیر قرار دهد مسیری که نحوه مدیریت آن، آزمونی جدی برای عملکرد مدیریت شهری و دستگاه‌های مسؤول خواهد بود.