پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

صادق زیباکلام با تاکید بر اینکه نامزدهایی که با هزینه های نجومی وارد مجلس می‌شوند برای منافع ملی اهمیتی قائل نیستند، گفت: این نمایندگان به چه میزان می توانند بر اعمال حکومت نظارت کنند؟
صادق زیباکلام در همایشی تحت عنوان جایگاه پارلمان در ایران که به همت انجمن اسلامی معلمان ایران در سالن رشد ناحیه سه آموزش و پرورش کرج برگزار شد، مجلس یا پارلمان را ستون نظام مردم سالاری دانست و گفت: از مفهوم دمکراسی می توان تعاریف گوناگونی ارائه کرد. زیباکلام با تاکید بر اینکه نمی توان به بهانه تعاریف گوناگون از دمکراسی اصولش را خدشه دار کرد، گفت: نظام مردم سالاری دارای اصول خاصی است و هر نظامی که مدعی حکومت دمکراسی باشد باید حداقل ها را مد نظر قرار دهد. وی اصل و ستون دمکراسی را رای مردم دانست و گفت: اولین اصل دمکراسی می گوید عزل و نصب حکومت با رای مردم امکان پذیر است. زیباکلام یادآور شد: اگر در هر کشوری نظامی شکل بگیرد که مشروعیتش به جز با رای مردم باشد دیگر دمکراسی نیست اگرچه ممکن است از دمکراسی کارآمدتر باشد. این فعال سیاسی آغاز نظام مردم سالاری را روی کار آمدن حکومت با رای مستقیم مردم دانست و گفت: اصل دوم نظام متکی بر مردم سالاری می گوید حکومت از اختیارات نامحدودی برخوردار نیست. یعنی حکومت صرفا می تواند تصمیمات و سیاست هایی را اتخاذ کند که در چارچوب قانون مجاز شمرده شده است.
بررسی میزان قدرت پارلمان در کشور انگلستان
زیباکلام به ملکه انگلستان اشاره کرد و گفت: ملکه یک مقام کاملا تشریفاتی دارد و از قدرت خاصی برخوردار نیست و برای مردم انگلستان تبدیل به سمبل شده است. جانشین کل قوا طبق عرف نخست وزیر این کشور است. این استاد دانشگاه به شرکت نیروی هوایی انگلستان در عملیات هوایی بر علیه داعش ظرف یک ماه گذشته اشاره کرد و گفت: نخست وزیر این کشور علی رغم اینکه فرمانده کل قوا است و با رای مستقیم مردم روی کار آمده به تنهایی نمی تواند تصمیم به مبارزه علیه داعش بگیرد باید در این خصوص پارلمان عوام این کشور تصمیمات لازم را اتخاذ کند. زیباکلام با تاکید بر اینکه لایحه حمله نیروهای هوایی انگلستان به داعش توسط نخست وزیر به مجلس عوام ارائه می شود، گفت: پس از بررسی های فراوان توسط نمایندگان مجلس عوام موافقت حمله هوایی اعلام و مواضع داعش توسط نیروی هوایی انگلستان بمباران می شود. وی در ادامه با طرح این سوال که «آیا نخست وزیر انگلستان بدون رای مجلس می تواند به نیروهای نظامی این کشور دستور حمله به داعش را صادر کند»، گفت: خیر نخست وزیر انگلستان بدون مشورت با مجلس عوام این کشور نمی تواند دستور جنگ صادر کند. این فعال سیاسی در ادامه سخنان خود، به مذاکرات هسته ای اشاره کرد و گفت: قریب به دو سال از مذاکره وزارت خارجه آمریکا و سایر نهادهای حکومتی وابسته به دولت اوباما با تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان می گذرد مذاکره ای که منجر به توافق برجام شد.
حکومت ها باید نسبت به عملکرد و سیاست خود به مردم پاسخگو باشند
زیباکلام اضافه کرد: شهریور ماه جاری وزیر امور خارجه آمریکا ساعت ها در مقابل نمایندگان کنگره و «سنا» زانو زد تا موافقت آنها را در خصوص نتیجه مذاکرات به دست آورد. زیباکلام با تاکید بر اینکه رییس جمهور آمریکا قدرت زیادی دارد، با طرح این سوال که «آیا رییس جمهور آمریکا می تواند بدون نظر کنگره به کشوری اعلام جنگ کند»، گفت: جواب این سوال «آری» است رییس جمهور آمریکا طبق اختیاراتی که دارد می تواند ۹۰ روز به عنوان فرمانده کل قوا با هر کشوری وارد جنگ شود بعد از ۹۰ روز طبق قانون باید کنگره، سنا و نصف نمایندگان به علاوه یک نفر با ادامه جنگ موافقت کنند اگر به هر دلیلی کنگره و نمایندگان با ادامه جنگ مخالفت کنند باید آتش بس اعلام شود. به گفته زیباکلام اگر در حکومتی قانون اساسی وجود نداشته باشد تا حدود و اختیارات افراد را مشخص کند نمی توانیم بگوییم این حکومت مبتنی بر مردم سالاری است. استاد دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه قانون حد و حدود اختیارات دولت ها و حکومت ها را مشخص کرده است، گفت: حکومت ها باید در خصوص عملکرد و سیاست های خود به مردم پاسخگو باشند. زیباکلام با اشاره به اینکه حکومتی که خود را موظف به پاسخگویی به مردم نمی داند دیگر بر پایه دمکراسی نیست، گفت: حال این سوال مطرح می شود که «این حکومت باید به چه کسی پاسخگو باشد؟» این فعال سیاسی با تاکید بر اینکه پاسخگویی حکومت ها به دو گونه انجام می شود، گفت: در نظام های مبتنی بر مردم سالاری حکومت ها باید به مجلس پاسخگو باشند چرا که حکومتی که با رای مردم روی کار آمده باید نسبت به عملکرد و سیاست های خود به نمایندگان مردم جوابگو باشد.
اوباما مدعی اجرای قانون اسلحه و سلاح گرم است
وی شکل غیررسمی پاسخگویی حکومت ها را از طریق مطبوعات، رسانه ها، انجمن های اسلامی، تشکل ها و احزاب سیاسی در کشورها اعلام کرد و گفت: حکومت ها به شکل قانونی وظیفه پاسخگویی غیر رسمی را ندارند ولی این بدین معنی نیست که حکومت ها نباید به افکار عمومی پاسخ بدهند. زیباکلام تاکید کرد: وجود مجلس در جوامع مردم سالار باعث می شود حکومت ها در چارچوب قانون به وظایف خود عمل کنند. وی در ادامه خاطرنشان کرد: اوباما به تازگی مدعی اجرای قانون کنترل اسلحه و سلاح گرم شده و مدعی است که نیازی به مصوبه کنگره ندارد حال این سوال مطرح می شود که «آیا اوباما می تواند بدون مصوبه کنگره قانون کنترل اسلحه و سلاح گرم را اجرا کند» شاید برخی بگویند آری برخی دیگر بگویند خیر، جواب سوال این است که اوباما طبق قانون اجازه ندارد این قانون را بدون مصوبه کنگره انجام دهد. وی در ادامه افزود: از ابتدای تاریخ تاکنون تمام حکومت ها معتقدند که هرآنچه انجام می دهند در چارچوب قانون است و پا را فراتر از قانون ننهاده اند اما چه مرجعی باید این مدعا را تشخیص دهد و تعیین کند که اعمال حکومت ها در حقیقت به نفع یا ضرر مردم است؟ به طور قطع این وظیفه برعهده پارلمان و نمایندگان مردم است. وی ادامه داد: ما هیچ نظام مدرن مردم سالاری را پیدا نمی کنیم که ساز و کاری به منظور کنترل قدرت در آن تعبیه نشده باشد؛ در تاریخ ایران نیز وقتی این افکار و عقاید در قالب مدرنیته به کشور آمد، مشروطه خواهان به دنبال پایه گذاری مجلس رفتند و قانون اساسی مشروطه اختیارات پادشاه را محدود کرد اما محمدعلی شاه تاب نیاورد و در کمتر از یکسال مجلس را به توپ بست.
عدم دخالت مجلس در امور کشور ضرر مردم را به دنبال دارد
استاد دانشگاه تهران افزود: همین داستان در جریان انقلاب اسلامی نیز تکرار شد، با نگاهی به قانون اساسی جمهوری اسلامی مشاهد می کنیم که اختیارات بسیاری به مجلس داده شده و این جمله تاریخی که «مجلس در راس امور کشور است» کنترل و نظارت از ابتدایی ترین تا بالاترین امور کشور را به مجلس می دهد اما هم اکنون با گذشت ۳۷ سال از انقلاب اسلامی اگر منحنی نقش مجلس در امور مملکت را ترسیم کنیم چه شکلی پیدا خواهد کرد؟ زیباکلام پرسش خود را اینگونه پاسخ داد: به اعتقاد بنده همگی ما مستقل از هر گونه گرایشات سیاسی، بر این مساله اجماع داریم که متاسفانه منحنی مجلس به عنوان مهمترین رکن نظام دموکراسی طی این سال ها به طور منظمی در حال افول بوده است، این مدعا در مقایسه مجالس اول و نهم کاملا مشهود است، در کمال تاسف هر چقدر از مجالس اول و دوم به آخر نزدیک می شویم منحنی با افت بیشتری مواجه و به تبع آن نقش مجلس کمرنگ تر می شود. این فعال سیاسی با ذکر امثالی از عدم دخالت مجلس در امور نظیر اشغال سفارت آمریکا و گروگانگیری، جنگ، مساله هسته ای، مفاسد اقتصادی، محیط زیست و.... بیان کرد: به اعتقاد بنده هر تصمیمی که بدون دخالت مجلس گرفته شد در نهایت به نتیجه مطلوبی منتج نشد و به جز خسران و ضرر برای منافع ملی و مردم دستاورد دیگری نداشت، به عنوان مثال در مساله جنگ که مجلس ورود پیدا نکرد برغم تمام تبلیغات شبانه روزی، توافقی درباره انتهای آن وجود ندارد، اگر در جنگ پیروز شده بودیم چرا اینقدر در مورد آن بحث جدل وجود دارد؟ به اعتقاد بنده اگر مجلس در مبحث جنگ نیز دخالت می کرد، شاید حتی وضعیت جنگ نیز با آنچه در نهایت اتفاق افتاد، متفاوت می بود.
بررسی هزینه های میلیاردی نمایندگان مجلس در انتخایات
وی اظهار کرد: در مورد مساله هسته ای نیز همینطور است، در خلال هشت سال مذاکرات دولت نهم و دهم و مدیریت اصولگرایان، مجلس چند بار در امر هسته ای دخالت کرد و از رئیس دولت و مذاکره کنندگان توضیح خواست؟ صفر بار! اما در دولت فعلی این اتفاق افتاد و به عبارتی از همان زمان توافق ژنو در سال ۹۲ عده ای تحت عنوان دلواپسان بنای مخالفت را نهادند و حتی برخی از این دلواپسان در حقیقت گفتند«صد رحمت به ترکمنچای». زیباکلام ادامه داد: پس از حمله و انتقاد دلواپسان به سیاست های هسته ای، معلوم شد که می توان در مورد مساله هسته ای نیز بحث کرد و پای نقد سیاست های هسته ای دولت گذشته نیز به میان کشیده شد، در هر صورت مذاکرات ادامه یافت اما برای اولین بار بود که مجلس در امر هسته ای دخالت کرد. زیباکلام در بخش دیگر سخنان خود با اشاره به افول جایگاه مجلس در نظام ایران، افزود: این افول را از ابعاد دیگر نظیر میزان هزینه کرد نامزدهای حضور در مجلس نیز می توان مورد بحث قرار داد، تا آنجایکه مشاهده می شود در انتخابات مجلس اول تا چهارم، میزان هزینه کرد نامزدها نقش تعیین کننده ای در انتخاب نداشته است اما آیا می توان گفت در سال ۹۰ و برای مجلس نهم نیز این مساله بی تاثیر بوده است؟ وی گفت: به نظر شما نامزدی که با هزینه های نجومی وارد مجلس می شود، چقدر منافع ملی برایش اهمیت دارد؟ این نماینده چقدر بر اعمال حکومت نظارت دارد و چه میزان پاسخ می طلبد؟ آیا این نماینده تنها به دنبال جبران هزینه های خود طی چهار سال فعالیتش نیست؟ این استاد دانشگاه یکی دیگر از عوامل افول نقش مجلس را نظارت استصوابی دانست و اضافه کرد: این نوع نظارت به طور کامل با مردم سالاری در تضاد است، مکانیزم رد صلاحیت چقدر با مردم سالاری همخوانی دارد؟ اساس و بنیان مردم سالاری در این است که بپذیریم هر کس می توانند تشخیص دهند و هیچکس اصلح تر از خود فرد نیست، در کدام کشوری که اصول دموکراسی رعایت می شود قانونی به نام گزینش نامزدها وجود دارد؟
نگاه جناحی نهادهای حاکمیتی مغایر با اصول دمکراسی است
زیباکلام یادآور شد: قانون می گوید شورای نگهبان باید برای تعیین صلاحیت نامزدها از چهار مرجع شامل دادگستری، نیروی انتظامی، وزارت اطلاعات و ثبت احوال استعلام کند که اگر از نظر این چهار مرجع مشکلی وجود نداشت، صلاحیت فرد تایید شود اما شورای نگهبان می گوید ما ۱۲ نفر باید تشخیص بدهیم، شورای نگهبان اینقدر رد صلاحیت سیاسی داشته که نمی توان گفت این مرجع نگاه سیاسی، خطی و جناحی ندارد و نفس کاری که انجام می دهد مغایر با بنیان مردم سالاری است، با این اوصاف چطور می توان شورای نگهبان را یک نهاد بی طرف نظارتی نامید. این فعال سیاسی عنوان کرد: در همین انتخابات پیش رو چرا اینقدر برای زنده نگاه داشتن فتنه اصرار وجود دارد؟ جریانی که ۶ سال پیش اتفاق افتاد و تمام شد، آیا غیر از این است که به دنبال بهره برداری از فتنه برای رد صلاحیت های گسترده در انتخابت آتی هستند؟ وی در پایان سخنان خود افزود: مبحث جایگاه مجلس در نظام، یک بحث نظری نیست بلکه نتایج حاصل از افول جایگاه و قدرت این نهاد که ستون اصلی نظام مبتنی بر دموکراسی است، در بروز مشکلات و مسائل عدیده برای کشور قابل مشاهده است.