پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

در تقویم جهانی، پانزدهم اکتبر با نام «روز جهانی عصای سفید» یادآور احترام به حقوق افرادی است که جهان را نه با چشم، که با دل می‌بینند.
محمد باصری بخشایش/ این روز فرصتی‌ست برای بازنگری در کیفیت زیست شهری و میزان عدالت اجتماعی در طراحی فضاهایی که قرار است برای همه شهروندان ساخته شده باشند. شهر، اگر فقط برای قشر خاصی از ساکنانش قابل استفاده باشد، در حقیقت هنوز «شهر» نشده است.در حالی‌که نابینایان در سراسر جهان با تکیه بر فناوری، آموزش و آگاهی عمومی، حضور فعالی در جامعه یافته‌اند، در بسیاری از شهرهای ما هنوز مسیرهایشان خاموش و خام‌اند. پیاده‌روهایی که بدون نوارهای برجسته طراحی می‌شوند، رمپ‌هایی که در میانه‌ راه قطع می‌شوند، یا ایستگاه‌هایی که راهنمای صوتی ندارند، همه نشانه‌هایی از نادیده‌گرفتن حق حرکت ایمن و مستقل نابینایان‌اند. این نادیده‌انگاری، نه از سر بی‌مهری که از فقدان نگاه جامع در مدیریت شهری ناشی می‌شود.شهر استاندارد، شهری است که همه‌ ساکنانش بتوانند بدون وابستگی، آزادانه در آن تردد کنند. اما واقعیت آن است که در بسیاری از شهرهای ایران، نابینایان برای عبور از یک چهارراه ساده یا سوارشدن به مترو و اتوبوس، نیازمند همراهی دیگران هستند. درحالی‌که با اندکی دقت در طراحی شهری — از نصب علائم برجسته و هشداردهنده گرفته تا بهره‌گیری از فناوری‌های صوتی در چراغ‌های راهنمایی و سامانه‌های حمل‌ونقل — می‌توان استقلال و عزت نفس این قشر را حفظ کرد.نکته دیگر، بعد فرهنگی و اجتماعی ماجراست. احترام به نابینایان تنها در نصب یک تابلو یا خط برجسته خلاصه نمی‌شود. مهم‌تر از آن، آموزش عمومی و ترویج فرهنگ همدلی است. شهروندان باید بیاموزند که خطوط ویژه نابینایان محل پارک موتورسیکلت یا چیدن اجناس مغازه نیست؛ باید بدانند که هر مانع کوچک، در واقع سد بزرگی در مسیر یک انسان است.نابینایان، سرمایه‌های خاموش جامعه‌اند؛ آنان که در سکوت خود، روشنایی درون را به ما یادآوری می‌کنند. بسیاری از آنان در عرصه‌های علمی، فرهنگی و هنری، افتخارآفرین بوده‌اند. اگر شهر برای آنان مهربان‌تر شود، بی‌تردید برای همه‌ شهروندان زیست‌پذیرتر خواهد شد.روز جهانی عصای سفید، تنها برای تقدیر از صبر و استقامت نابینایان نیست؛ بلکه تذکری است برای مدیران شهری و طراحان فضاهای عمومی که توسعه، زمانی معنا دارد که «همه» در آن دیده شوند؛ حتی آنان که نمی‌بینند. شهر، زمانی کامل می‌شود که مسیرهای خاموشش، به صدای گام‌های مطمئن و مستقل نابینایان روشن شود.