۱۲ آذر؛ صدای دیدهنشدگان
سپیدارآنلاین: گروه یادداشت
۱۲ آذر، روز جهانی افراد دارای معلولیت، تنها یک عنوان تقویمی نیست؛ یادآوری یک حقیقت عمیق است که جامعهای عادلانه زمانی شکل میگیرد که هیچکس در حاشیه دیده نشود.
محمد جعفری/ در این روز، بیش از آنکه بخواهیم درباره ضعفها صحبت کنیم، لازم است نگاه خود را از واژه «معلولیت» به «توانافزایی» تغییر دهیم؛ نگاهی که بر تواناییها، استعدادها و ظرفیتهای افراد استوار است، نه بر محدودیتها.امروز افراد دارای معلولیت، نه گروهی نیازمند ترحم، بلکه شهروندانی هستند که حق دارند در متن جامعه باشند؛ در آموزش، اشتغال، ورزش، فرهنگ، فناوری و تصمیمسازیهای اجتماعی مشارکت فعال داشته باشند. اگرچه طی سالهای اخیر گامهایی برای مناسبسازی، آموزش فراگیر، دسترسپذیری خدمات و حمایت از اشتغال برداشته شده، اما فاصله میان آنچه در اسناد ملی و بینالمللی آمده و آنچه در زندگی روزمره این افراد جریان دارد، همچنان محسوس است.مناسبسازی معابر فقط نصب رمپ و آسانسور نیست؛ باید «نگاه» جامعه نیز مناسبسازی شود. تا زمانی که ذهن اجتماعی ما هنوز افراد دارای معلولیت را «استثنا» میبیند، هیچ طرح عمرانی یا قانونی به تنهایی قادر نیست عدالت اجتماعی را محقق کند. در واقع، تبعیض خاموش بزرگترین مانع بر سر راه حضور مؤثر این افراد است؛ تبعیضی که گاهی در استخدام، گاهی در دسترسی به خدمات، گاهی در مدرسه و حتی در برخوردهای روزمره دیده میشود.روز جهانی افراد دارای معلولیت فرصتی برای طرح مطالبههای واقعی است؛ مطالبههایی که نه از سر گلایه، بلکه از سر حقخواهی مطرح میشود. حمایت از اشتغال پایدار، گسترش بیمه و خدمات توانبخشی، مناسبسازی حملونقل عمومی، ایجاد فرصت برابر در آموزش عالی و تقویت نقش سمنها از مهمترین نیازهایی است که باید در اولویت سیاستگذاریها قرار گیرد. همچنین رسانهها میتوانند با روایت درست از تواناییها و موفقیتهای افراد دارای معلولیت، سهم مهمی در اصلاح نگاه جامعه داشته باشند.در کنار وظایف نهادها، جامعه نیز نقش مهمی بر عهده دارد. احترام، برخورد برابر، مشارکت دادن افراد در فعالیتهای اجتماعی و پرهیز از قضاوتهای ناآگاهانه، گامهایی کوچک اما اثرگذار هستند. هرکدام از ما میتوانیم بخشی از راهحل باشیم؛ با پرسیدن اینکه «چگونه میتوانم کمک کنم؟» نه از سر ترحم، بلکه از سر مسئولیت اجتماعی.۱۲ آذر پژواکی است از ندای عدالتخواهی. جایگاه افراد دارای معلولیت، نه در حاشیه که در قلب جامعه است. آیندهای برابر و انسانی زمانی شکل خواهد گرفت که هیچ شهروندی به دلیل جسم، شرایط یا تفاوتهایش از حقوق اجتماعی محروم نشود. امروز یادآور این حقیقت است که جامعهای قوی، جامعهای است که همه اعضایش را میبیند؛ با احترام، با فرصت برابر و با ایمان به اینکه انسانیت در تفاوتها معنا مییابد.