پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

۱۷ آذر، روز فرهنگی هشتگرد، فرصتی است برای بازخوانی هویت شهری، بازنمایی سرمایه‌های فرهنگی و تقویت تعلق اجتماعی در یکی از مهم‌ترین شهرهای در حال توسعه کشور.
محمد باصری بخشایش / هشتگرد در دهه‌های اخیر به‌واسطه رشد جمعیت، مهاجرت گسترده و توسعه کالبدی، چهره‌ای تازه به خود گرفته است؛ اما در پس این تغییرات، ریشه‌هایی عمیق از تاریخ، فرهنگ بومی، هنرهای اصیل و میراث مشترک مردمان این منطقه همچنان جاری است. «روز فرهنگی هشتگرد»، تنها یک عنوان نمادین نیست؛ بلکه یادآور این حقیقت است که توسعه پایدار بدون توجه به فرهنگ، ناقص و بی‌هویت خواهد بود.هشتگرد شهری است که گذشته و آینده در آن به‌طور هم‌زمان حضور دارند. از یک سو، این شهر بافتی جوان، پویا و در حال گسترش دارد و ساکنانش از نقاط مختلف کشور گرد آمده‌اند؛ و از سوی دیگر، در دل این سرزمین، میراث تاریخی ارزشمند، آیین‌های اصیل محلی، زبان‌ها و لهجه‌های بومی و سنت‌های دیرینه ریشه دوانده است. روز فرهنگی می‌تواند پلی میان این دو سویه باشد؛ پلی که در یک‌سو خاطره تاریخی منطقه قرار دارد و در سوی دیگر، نیازهای نسل جدید برای ساختن شهری مدرن و هویت‌مند.اهمیت چنین روزی در این است که به مدیران، مسئولان و مردم یادآوری می‌کند که فرهنگ، یک «پیوست جانبی» برای برنامه‌های شهری نیست. فرهنگ زیربنای جامعه است. هیچ شهری تنها با خیابان، ساختمان، پروژه عمرانی یا جمعیت بالا شناخته نمی‌شود؛ بلکه آنچه به یک شهر جان و شخصیت می‌دهد، فرهنگ مردمان آن است: آداب، هنر، زبان، سبک زندگی، همزیستی اجتماعی و ارزش‌های مشترک. هشتگرد نیز از این قاعده مستثنا نیست. با وجود تنوع جمعیتی، این شهر می‌تواند به الگویی از هم‌افزایی فرهنگی تبدیل شود، اگر سیاست‌گذاری درستی در حوزه فرهنگ در دستور کار قرار گیرد.روز فرهنگی هشتگرد» فرصتی است تا ظرفیت‌های هنری شهر دیده شود. هنرمندان این شهر—در خوشنویسی، شعر، موسیقی، هنرهای تجسمی، صنایع‌دستی و نمایش—سرمایه‌هایی ارزشمندند که بسیاری از آنها به دلیل نبود ساختارهای حمایتی، کمتر معرفی شده‌اند. ایجاد بسترهایی برای نمایش آثار این هنرمندان، برگزاری جشنواره‌های محلی، حمایت از جریان‌های هنری نوجوانان و بهره‌گیری از هنر در فضای شهری می‌تواند چهره فرهنگی هشتگرد را دگرگون کند. هنر نه‌تنها ابزار زیباسازی شهر است، بلکه راهی برای افزایش مشارکت اجتماعی و تقویت همبستگی اقوام و گروه‌های ساکن در هشتگرد نیز به شمار می‌رود.در کنار هنر، میراث تاریخی و معنوی این منطقه باید بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد. از بناهای قدیمی گرفته تا روایت‌های تاریخی، ظرفیت‌هایی هستند که می‌توانند در هویت‌بخشی به شهر نقش‌آفرین باشند. بازشناسی این میراث و معرفی آن به نسل امروز، نه فقط مسئولیت فرهنگی، بلکه اقدامی برای تقویت گردشگری و اقتصاد فرهنگی نیز هست. هشتگرد می‌تواند مقصدی برای گردشگران فرهنگی باشد، اگر تاریخ و هویت خود را درست معرفی کند و برنامه‌ریزی دقیقی برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های تاریخی انجام دهد.اما تحقق این اهداف بدون نقش فعال مردم ممکن نیست. فرهنگ زمانی زنده است که مردم آن را زندگی کنند. برنامه‌های فرهنگی باید به گونه‌ای طراحی شود که شهروندان نه فقط مخاطب، بلکه مشارکت‌کننده باشند. خانواده‌ها، نوجوانان، دانش‌آموزان، هنرمندان، فعالان اجتماعی و حتی کسب‌وکارهای محلی همه می‌توانند بخشی از جریان فرهنگی شهر باشند. یکی از مهم‌ترین کارکردهای روز فرهنگی همین است که مردم احساس کنند «صاحب فرهنگ» هستند و می‌توانند در شکل‌دادن به آینده شهر نقش داشته باشند.رسانه‌ها نیز در این مسیر نقشی اساسی دارند. بازنمایی ظرفیت‌ها، تحلیل مسائل فرهنگی شهر، معرفی هنرمندان و ایجاد مطالبه‌گری برای توسعه زیرساخت‌های فرهنگی، وظایفی است که رسانه‌های محلی و استانی باید با حساسیت دنبال کنند. روز فرهنگی هشتگرد، فرصتی است تا رسانه‌ها اهمیت فرهنگ را در اولویت قرار دهند و با انتشار یادداشت‌ها، گزارش‌ها و تحلیل‌های دقیق، زمینه‌ساز شکل‌گیری گفت‌وگوی فرهنگی شوند.در نهایت، ۱۷ آذر نباید تنها یک روز نمادین باشد. این روز می‌تواند نقطه آغاز تحولاتی در سیاست‌گذاری شهری باشد؛ تحولاتی که فرهنگ را در کنار اقتصاد و عمران به عنوان ستون‌های توسعه شهری به رسمیت بشناسد. هشتگرد با پشتوانه غنی تاریخی و ظرفیت‌های گسترده انسانی، می‌تواند شهری پیشرو در عرصه فرهنگ باشد، اگر این فرصت ارزشمند را جدی بگیرد.روز فرهنگی هشتگرد، روزی برای یادآوری این حقیقت است که «شهر بدون فرهنگ، تنها مجموعه‌ای از ساختمان‌هاست.» و امروز زمان آن فرا رسیده که هشتگرد، فرهنگی‌ترین چهره خود را به نمایش بگذارد.