برای عبور از مشکلات، نیازمند خلاقیت و تصمیم‌های شجاعانه‌ایم
سپیدار‌آنلاین: گروه اقتصادی
همزمان با هفته بسیج، رویداد «پیشگامان رهایی» در دانشگاه خوارزمی به صحنه‌ای برای گفت‌وگوی بی‌پرده، صریح و شفاف میان دانشجویان بسیجی و دکتر محمد انصاری، مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان البرز، تبدیل شد. این نشست، فرصتی ارزشمند برای تبادل نظر در مورد چالش‌ها و فرصت های صنعتی استان فراهم کرد.
انصاری با زبانی صمیمانه و واقع‌بینانه به پرسش‌های دانشجویان پاسخ داد. این گزارش، تصویری جامع از مسائل مطرح‌شده ارائه می‌دهد و نشان‌دهنده پتانسیل‌های نهفته در پیوند دانشگاه و صنعت است.
محدودیت‌های شعاع ۱۲۰ کیلومتری: قانونی قدیمی با استثناهای نوین
یکی از محورهای اصلی بحث، قانون «شعاع ۱۲۰ کیلومتری تهران» بود که ریشه در پیش از انقلاب دارد و ایجاد صنایع جدید در این محدوده را محدود می‌کند. انصاری تأکید کرد که این قانون همچنان پابرجاست، اما استان البرز پس از استقلال اداری، با پیگیری‌های مستمر، استثناهایی کسب کرده است.
فرصت‌های داخل شهرک‌ها و ممنوعیت‌های خارج از آن
در داخل شهرک‌های صنعتی موجود مانند سپهر، نظرآباد، بهارستان، ماهدشت و...، صدور مجوز برای صنایع جدید ممکن است. با این حال، خارج از این محدوده‌ها، هیچ فعالیت صنعتی تازه و جدیدی اجازه ندارد. انصاری توضیح داد که این شهرک‌ها اغلب مجموعه‌های قدیمی هستند که در سال‌های اخیر ساماندهی شده‌اند، نه تأسیسات نوپا. این رویکرد، ضمن حفظ تعادل زیست‌محیطی، به استان اجازه می‌دهد تا تراکم صنعتی بالای خود را (رتبه پنجم کشور با وسعتی محدود) مدیریت کند.
مدیرکل صمت البرز تصریح کرد: این استثناها نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری سیستم اداری است، اما همچنان نیاز به اصلاحات ملی برای رفع محدودیت‌های کلی احساس می‌شود تا استان‌هایی مانند البرز بتوانند پتانسیل‌های خود را بیش‌تر شکوفا کنند.
مصرف آب و انرژی: سهم اندک صنعت در بحران بزرگ ملی
بحران آب، موضوعی ملی که دانشجویان به آن پرداختند، با آمار دقیق از سوی انصاری پاسخ داده شد. مصرف سالانه آب صنایع البرز تنها ۲۵ تا ۳۰ میلیون متر مکعب است؛ یعنی حدود ۳ درصد از کل مصرف استان. مشکل اصلی، به گفته او، در بخش کشاورزی سنتی و پراتلاف نهفته است.
رویکردهای نوین مدیریت منابع در صنعت
انصاری تأکید کرد که مجوز برای صنایع آب‌بر صادر نمی‌شود و واحدهای جدید موظف به استفاده از تصفیه‌خانه‌های فاضلاب، بازچرخانی آب و منابع غیرشرب هستند. شهرک‌هایی مانند بهارستان با تصفیه‌خانه‌های فعال، پساب را برای فضای سبز و مصارف صنعتی بازیافت می‌کنند. حتی برخی سرمایه‌گذاران به ذخیره‌سازی آب باران روی آورده‌اند. در مقیاس ملی، انصاری بحران را ناشی از کاهش نزولات آسمانی، فرونشست و برداشت‌های بی‌رویه دانست و پیشنهاد داد: کشاورزی نیاز به تغییر الگو دارد، صنعت به بازچرخانی متعهد شود و مصرف خانگی مدیریت جدی‌تری بیابد.
وی گفت: این آمارها نشان می‌دهد صنعت البرز پیشرو در پایداری است، اما بدون اصلاحات ساختاری در کشاورزی، تلاش‌های صنعتی تنها بخشی از پازل را حل می‌کند.
صنعت خودرو و قطعه‌سازان: زنجیره‌ای تحت فشار قیمت گذاری دستوری
دانشجویان به مشکلات قطعه‌سازان پرداختند که انصاری آن را «خشک شدن خون در رگ‌های صنعت» توصیف کرد. او سه گام کلیدی برای اصلاح پیشنهاد داد:
کاهش تصدی‌گری دولتی و حذف قیمت‌گذاری دستوری
انصاری با اشاره به ایران‌خودرو که با واگذاری بخشی از سهام به قطعه‌سازان، مطالبات کم‌تری نسبت به سایپا دارد، بر کاهش مالکیت دولتی تأکید کرد. همچنین، حذف قیمت‌گذاری دستوری را ضروری دانست تا خودروسازان بتوانند بر اساس هزینه و کیفیت رقابت کنند.
تقویت قطعه‌سازان و چالش‌های مالیاتی
او افزود که چند مجموعه ساز ایرانی حتی جزو ۱۰ برتر جهان هستند، اما فضای غیررقابتی مانع رشد است. در مورد مالیات بر ارزش افزوده، قطعه‌سازان تحت فشارند زیرا خودروسازان آن را نمی‌پردازند، اما قطعه‌سازان مجبور به تسلیم آن هستند؛ مشکلی که از طریق ستاد تسهیل استان پیگیری می‌شود.
انصاری ادامه داد: این نقدها نشان‌دهنده نیاز به تحول ساختاری در صنعت خودرو است؛ جایی که برخی دخالت ها نه تنها رقابت را مختل می‌کند، بلکه زنجیره تأمین را نیز تضعیف کرده و فرصت‌های صادراتی را از دست می‌دهد.
پوشاک و نساجی: زنجیره ارزش راهبردی با پتانسیل اشتغال‌زایی بالا
در حوزه نساجی و پوشاک، انصاری آمار دقیقی ارائه داد: حدود ۲۵۰ واحد صنعتی فعال، بالغ بر ۳۰ واحد مستقیم در پوشاک. شبکه کارگاه‌های کوچک، مزون‌ها و مشاغل خانگی این عدد را بسیار بزرگ‌تر می‌کند.
پوشاک اسلامی: چالش طراحی و فرصت برای جوانان
این مسئول گفت: البرز پوشاک را به عنوان زنجیره ارزش راهبردی انتخاب کرده، زیرا آلودگی ندارد، آب‌بر نیست، ارز خاصی نیاز ندارد و اشتغال‌زایی وسیعی ایجاد می‌کند. یکی از مشکلات توسعه پوشاک اسلامی، به گفته انصاری، بحث طراحی‌هاست. او دانشجویان و طراحان جوان را به میدان فراخواند و قول حمایت کامل برای تحقق ایده های آنها داد. مدیرکل صمت استان البرز تاکید کرد: این بخش، پلی میان خلاقیت دانشگاهی و نیازهای بازار است؛ فرصتی برای نسل جوان تا با طراحی‌های نوین، صنعت پوشاک را به سطح جهانی برساند و همزمان ارزش‌های فرهنگی را حفظ کند.
پیوند دانشگاه و صنعت: از حرف به عمل
گلایه دانشجویان از فاصله صنعت و دانشگاه، با پاسخی عملی از انصاری همراه بود. او طرح «تاپ» را یادآور شد که دانشجویان را در زمان تحصیل به صنعت متصل می‌کند، اما پیگیری‌های ضعیف آن را ناکارآمد کرده است.
گام‌های عملی برای همکاری پایدار
از همین جلسه، تصمیم گرفته شد: بازدید صنعتی دانشجویان به صورت مستمر برگزار شود و روابط عمومی اداره کل صمت به عنوان مسئول هماهنگی مستقیم با دانشگاه پیگیر موارد گردد و ارتباط‌ها ساختارمند ادامه یابد. انصاری خاطر نشان کرد: این توافقات، اگر پیگیری شوند، می‌توانند الگویی برای سایر اقدامات اعم از موضوع کارآموزی دانشجویان و طرح های نوآورانه در حوزه صنعت باشند؛ جایی که دانشگاه نه تنها منبع نیروی کار، بلکه شریک نوآوری صنعت شود.
چالش جواز کسب برای دانشجویان: نیاز به اصلاحات قانونی
در پایان، مشکل اخذ جواز کسب برای دانشجویان پسر، حتی با معافیت تحصیلی، مطرح شد. انصاری توضیح داد که قانون فعلی اجازه صدور بدون کارت پایان خدمت نمی‌دهد و این مسئله خارج از اختیار استان است، اما از طریق اتاق اصناف و استانداری پیگیری می‌شود.
وی تأکید کرد: این دغدغه ساده، نمادی از موانع اداری برای نسل جوان است؛ اصلاح آن می‌تواند انگیزه کارآفرینی دانشجویان را افزایش دهد و به رشد اقتصادی کمک کند.
گفت‌وگویی که درهای تازه‌ای گشود...
این نشست، با حضور انصاری در جلسه عمومی رویداد کنار سردار دکتر حیدرنیا، فرمانده سپاه امام حسن مجتبی(ع)، نشان داد که گفت‌وگوی صمیمانه و شفاف می‌تواند مسیرهای تازه‌ای میان دانشگاه، صنعت و مدیریت اجرایی باز کند. هفته بسیج، با این رویداد، برکاتی عملی به همراه داشت.
آینده البرز، با تراکم صنعتی بالا و پتانسیل‌های نهفته، نیازمند چنین پیوندهایی است تا چالش‌ها به فرصت‌ها تبدیل شوند.