پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس گفت: در دیدگاه امام خمینی(ره)، تهذیب انسانی که وارد عرصه سیاست می‌شود تنها راه پیشبرد سیاست متعالی است.
دکتر محمد حسین جمشیدی در سمینار «اخلاق و سیاست در گفتمان امام خمینی(ره)» که از سوی معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی استان البرز در دانشگاه فرهنگیان البرز برگزار شد، اظهار کرد: بررسی رابطه اخلاق و سیاست در اندیشه امام خمینی(ره) با این پرسش آغاز می‌شود که آیا تمایزی بین انسان خوب، سیاستمدار بد، انسان بد و سیاستمدار خوب وجود دارد یا خیر؟
وی افزود: این تمایز به دوران سقراط بازمی‌گردد که در آن دوران معتقد بودند که ضرورتاً یک انسان خوب نمی‌تواند یک سیاستمدار خوب باشد و همچنین نیازی نیست که یک سیاستمدار خوب حتماً یک انسان خوب باشد. جمشیدی خاطرنشان کرد: در دوران معاصر مهم‌ترین عبارتی که این مفهوم را به خوبی نشان می‌دهد، جمله‌ی معروف لرد اکتون است که می‌گوید: «قدرت، فساد می‌آورد و قدرت مطلق، فساد مطلق ایجاد می‌کند و مردان بزرگ همیشه مردان بدی هستند؛ حتی اگر به جای قدرت، از اقتدار خود استفاده کنند».عضو هیئت عملی دانشگاه تربیت مدرس تهران ابراز کرد: در دیدگاه معاصر، قرار گرفتن در مسیر سیاست، ویژگی‌هایی را به انسان می‌دهد که موجب شرارت و عوام‌فریبی می‌شود؛ قدرت سیاست ویژگی‌هایی دارد که انسان را آلوده می‌کند؛ لذا یک سیاستمدار خوب به هیچ وجه نمی‌تواند یک انسان خوب باشد. وی تصریح کرد: از آنجا که دیدگاه معاصر و دنیای غرب بین شـأن انسانی و شأن موقعیتی و حرفه‌ای انسان تفاوت قائل می‌شود نمی‌تواند تصور کند که یک سیاستمدار خوب می‌تواند یک انسان خوب هم باشد و لزوماً این دو در تضاد با یکدیگر نیستند. جمشیدی در ادامه به دیدگاه جهان اسلام در این زمینه اشاره کرد و گفت: در جهان اسلام هم عده‌ای هستند که با بهره‌گیری از نظریات غربی‌ها بر این عقیده هستند که هدف رهبر و سیاستمدار در جامعه حفظ قدرت است و برای حفظ قدرت می‌توان از هر وسیله‌ای استفاده کرد. عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس تهران، معاویه را نمونه بارز سیاستمداری خوب اما انسانی پلید در جهان اسلام دانست که با رفتار خود بر دیدگاه غربی‌ها مبنی بر تمایز اخلاق و سیاست صحه گذاشته است.وی در ادامه به تعریف اخلاق پرداخت و گفت: اخلاق، جمع خلق است و خلق را به معنای خوی و ویژگی‌هایی تعریف می‌کنند که در نفس انسان پایدار می‌شوند؛ لذا اخلاق، صفاتی است که بر مبنای توانایی‌های عقلی در وجودمان ایجاد و تثبیت می‌کنیم. جمشیدی ابراز کرد: کسانی که بحث تمایز اخلاق و سیاست را مطرح می‌کنند، اخلاق را به هویت فردی انسان و سیاست را به تعیین سرنوشت در تعامل با دیگران گره می‌زنند؛ در حالی که از دیدگاه اسلام، سیاست به تدبیر معنا می‌شود و تدبیر چه جمعی باشد چه فردی باید با یکدیگر هماهنگ باشند. وی اضافه کرد: در دیدگاه اسلام، اخلاق، ایجاد صفات پایدار نفسانی است و سیاست، مدیریت ایجاد این اخلاق محسوب می‌شود؛ در حالی که در دیدگاه غربی‌ها اخلاق مربوط به خصوصیات انسانی و سیاست جدای از اخلاقیات است. عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس تهران ادامه داد: از نظر علمای اسلام نیازهای روحی و جسمی مکمل یکدیگرند، جسم ظرف و روح مظروف آن است و نمی‌توان برای این دو برنامه‌ای جداگانه نوشت. جمشیدی تصریح کرد: ازدیدگاه اسلام هدف اساسی انسان، رسیدن به کمال است و رسیدن به کمال، تعامل روح و جسم انسان را می‌طلبد؛ لذا اگر فردی انسان خوبی است در همه عرصه‌ها حتی سیاست هم خوب خواهد بود؛ پس اگر روح و جسم انسان را با مدیریت از هم تمایز ندادیم، عملاً اخلاق و سیاست را یکی کرده‌ایم. وی در ادامه به دیدگاه امام خمینی(ره) درباره تعامل اخلاق و سیاست سخن به میان آورد و گفت: از نظر امام خمینی(ره)، انسانی که وارد حوزه سیاست می‌شود یا انسان خوبی است یا بد؛ اگر انسان خوبی باشد یقیناً سیاستمدار خوبی هم خواهد بود. اگر سیاستمداری با ورود به عرصه سیاسی به انسان بدی مبدل شود، از همان ابتدا دارای اخلاقیات حسنه نبوده است و فقط به دلیل برخی شرایط توانایی بروز بدی‌های وجودی خود را نداشته است. عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس تهران اضافه کرد: امام خمینی(ره) برای تعریف جامع‌تر این موضوع بر دو اصل اساسی تکیه می‌کند، اصل اول آن است که نمی‌توان بُعد جسمی و روحی انسان را از هم تفکیک کرد؛ برنامه‌ای که دین اسلام برای انسان ارائه کرده برای جسم و روح انسان است و اگر معقتد هستیم که دین اسلام دین کاملی است از آنجا نشأت می‌گیرد که اسلام برای جسم و روح در تعامل با یکدیگر برنامه‌ریزی کرده است. جمشیدی تصریح کرد: اصل دوم از دیدگاه امام خمینی مبتنی بر خرد و اختیار انسان است؛ به این معنا که خداوند در وجود انسان عقل و خرد، شهوت و خوی حیوانی مسلط کرده و انتخاب با خود انسان است که کدام را بر وجودش غالب کند؛ پس اگر فردی عقل را بر شهوت چیره کرد از ملائکه برتر است، اما اگر شهوت را بر خویش مسلط ساخت از حیوانات هم دنی‌تر خواهد بود. وی اضافه کرد: در دیدگاه امام خمینی(ره)، تهذیب انسانی که وارد عرصه سیاست می‌شود تنها راه پیشبرد سیاست به بهترین نحو ممکن است. عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس تهران در ادامه به انواع سیاست از نگاه امام خمینی(ره) اشاره کرد و گفت: در نگاه امام خمینی(ره)، سه نوع سیاست وجود دارد: سیاست شیطانی، سیاست حیوانی و سیاست انسانی و الهی؛ اگر فردی بدون تهذیب وارد عرصه سیاست شود و تنها به فکر سلطه بر جان و مال مردم باشد سیاستی شیطانی پیش رو گرفته، اگر حاکم و رهبر صفات اخلاقی داشته باشد اما تنها به فکر تامین مادیات مردم باشد سیاست حیوانی را در نظر دارد، اما سیاستی که صفات شیطانی و حیوانی بر آن حکم فرما نباشد و در کنار سعادت مادی، سعادت اخروی مردم را نیز در نظر داشته باشد، سیاستی انسانی و الهی است. جمشیدی در پایان گفت: سیاست به این معنا از دیدگاه امام(ره) با دین یکی می شود، اسلام یک سیاست است، سیاست عین عدالت است و سیاست صراط مستقیمی است که در قرآن آمده است و این سیاست تنها در شأن انبیا، اولیا و علمای بیدار اسلام است؛ لذا کسی که می‌خواهد وارد عرصه سیاست شود باید با این رسالت وارد میدان شود و پس از خودسازی به دنبال تعالی انسان‌های دیگر باشد. گفتنی است، این سمینار با همکاری معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی استان البرز، مرکز فرهنگی دانشجویی امام، ولایت فقیه و انقلاب اسلامی و دانشگاه فرهنگیان البرز برگزار شد.