پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های صنفی استادکاران و کارگران ساختمانی و فصلی و دبیر کارگروه ساماندهی مشاغل فصلی و غیررسمی کشور تأکید شد که ساماندهی مشاغل غیررسمی مهمترین راهبرد دولت چهاردهم برای شکستن حلقه تحریم و رکود اقتصادی است.
"جمشید دیوسالار" با بیان اینکه اقتصاد ایران فارغ از سوءمدیریت‌ها در سال‌های اخیر در چنبره "مثلث بحرانی" شامل تحریم‌های بین‌المللی، اسنپ‌بک و ماشه گرفتار شده است، گفت: این سه ضلع با محدود کردن دسترسی به منابع مالی و مبادلات بین‌المللی و بازگشت سریع تحریم‌ها پس از خروج آمریکا از برجام، شرایط را برای سرمایه‌گذاری بلندمدت و بازسازی اقتصادی دشوار کرده است.
وی ادامه داد: نتایج این ساختار بحران‌زا، تورم افسارگسیخته، رکود تورمی، سقوط ارزش پول ملی و گسترش فقر و شکاف طبقاتی است؛ وضعیتی که زندگی را برای عموم مردم به‌ویژه اقشار کم‌درآمد و متوسط سخت کرده است.به گفته وی، در شرایطی که"تحریم‌های فلج‌کننده، مکانیسم اسنپ‌بک و شوک‌های پیاپی" اقتصاد ملی را احاطه کرده است، راهکارهای سنتی و فرمول‌های تکراری پاسخگو نیست و درآمدهای نفتی و سیاست‌های انقباضی قادر به شکستن این حلقه بسته نخواهند بود.او تأکید کرد: اگر در الگوهای فکری و پارادایم سیاستگذاری تغییری ایجاد نشود، اقتصاد کشور با وصله‌کاری‌های مقطعی درمان نخواهد شد.دیوسالار با اشاره به اینکه راه برون‌رفت نه در نگاه به بیرون بلکه در فعال‌سازی ظرفیت‌های خفته درون است، گفت: اقتصاد ایران به یک راهبرد نوین، تاب‌آور و مردم‌بنیاد نیاز دارد و هسته اصلی این راهبرد را توانایی‌های بخش غیررسمی و نیروی کار فرودست تشکیل می‌دهد؛ این تنها مسیر عبور از بن‌بست کنونی است.
دبیر کارگروه ساماندهی مشاغل غیررسمی کشور ادامه داد: با عملیاتی شدن طرح ساماندهی مشاغل فصلی و غیررسمی و فعال شدن ظرفیت خفته این بخش، تاب‌آوری اقتصادی افزایش یافته و فضای تنفسی لازم برای عبور از بحران ایجاد می‌شود.وی با انتقاد از بی‌توجهی به تغییرات جهانی بازار کار گفت: در حالی‌که بسیاری از کارگاه‌های بزرگ تعطیل یا نیمه‌تعطیل شده و در حال تعدیل نیرو هستند، سیاست‌های سنتی اشتغال هنوز دنبال می‌شود.به گفته او، کاهش تعداد مزدبگیران منجر به افت شمار بیمه‌شدگان تأمین اجتماعی و تشدید ناترازی صندوق شده، در حالی‌که بخش بزرگی از شاغلانی که از محل تعدیل نیرو به بازار غیررسمی رفته‌اند هیچ اتحادیه، صنف یا بیمه مشخصی ندارند.وی به استناد گزارش بانک جهانی در سال ۲۰۲۲ اعلام کرد: اشتغال غیررسمی حدود ۶۰ درصد از کل اشتغال در ایران را تشکیل می‌دهد که برای زنان ۶۳ درصد و برای مردان ۵۸ درصد است ؛نبود بیمه تأمین اجتماعی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های اشتغال غیررسمی است و به دلیل ماهیت پنهان، آمار دقیقی از سهم این بخش در تولید ناخالص داخلی وجود ندارد.
ساماندهی مشاغل غیررسمی سپر دفاعی اقتصاد ایران در برابر تحریم و رکود
دیوسالار این ظرفیت را یک قطب بزرگ اقتصادی نادیده‌گرفته‌شده توصیف کرد و گفت: ساماندهی و مالیات‌ستانی از مشاغل پردرآمد غیررسمی می‌تواند پایه درآمدی دولت را تقویت کند؛اقتصاد غیررسمی در ایران دیگر یک حاشیه نیست بلکه یک متن اقتصادی گسترده است؛ رسمی‌سازی این بخش یعنی بهره‌گیری از دست‌کم ۵۰ درصد ظرفیت اشتغال و دوپنجم قدرت تولید اقتصادی کشور را شتکیل می دهد.دیوسالار افزود: پس از سال‌ها پیگیری، مکاتبه و همراهی دلسوزان، کارگروه ساماندهی مشاغل فصلی و غیررسمی با همکاری دولت در سطح ملی تشکیل شده است؛ با ایجاد سامانه رجیستری برای شناسایی شاغلان این بخش و استفاده از ظرفیت‌های اتاق تعاون ایران، تشکیل کمیسیون‌های تخصصی در رسته‌های مختلف این مشاغل در دستور کار قرار گرفته است.
وی هدف این طرح را کاهش هزینه‌های مبادله، حذف دلالان، توزیع مستقیم و ارزان‌تر کالا، جذب سریع نیروی بیکار در تولید و خدمات خرد و همچنین افزایش پایه مالیاتی، بیمه‌کردن شاغلان غیررسمی و تقویت ورودی صندوق تأمین اجتماعی عنوان کرد و گفت: این طرح می‌تواند به تحقق اقتصاد مردم‌محور، ایجاد امنیت شغلی و درآمدی برای اقشار کم‌درآمد و جلوگیری از تشدید بحران‌های اجتماعی کمک کند.با این حال دیوسالار چالش‌های این طرح را طبیعی دانست و گفت: مقاومت ذینفعان قبلی، ترس شاغلان غیررسمی از مالیات و مقررات، عدم اعتماد به دولت، منافع شبکه‌های قاچاق، بوروکراسی پیچیده و کمبود منابع مالی از مهم‌ترین موانع اجرای طرح است.وی راهکارهای رفع این چالش‌ها را آموزش و فرهنگ‌سازی، مشارکت دادن ذینفعان، بسته‌های تشویقی، ایجاد پنجره واحد، ساده‌سازی فرآیندها، مقررات منعطف برای مشاغل سیار و فصلی، افزایش شفافیت، تأمین مالی جمعی از طریق بخش تعاون و استفاده از ظرفیت نهادهای عمومی و انجمن نخبگان برشمرد.دیوسالار گفت: اجرای طرح تنها با رویکرد کل‌نگر، مشارکتی و تدریجی ممکن است و نباید آن را فقط با دستورالعمل‌های اداری یا پلیسی پیش برد؛ کلید موفقیت، تبدیل تهدید به فرصت و طراحی مدل برد–برد در بخش تعاون است.وی ساماندهی مشاغل غیررسمی را یک سیاست هوشمندانه ضدتحریم دانست و تأکید کرد:با اجرای موفق این طرح، می‌توان اقتصاد ایران را از انفعال در برابر تحریم به سمت فعال‌سازی ظرفیت‌های درونی سوق داد.دیوسالار موفقیت طرح را نیازمند عزم ملی، مدیریت یکپارچه و پشتیبانی قانونی دانست.