پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

در دل ارتفاعات خوش‌نفس طالقان، جایی که مه صبحگاهی با شیب کوهستان درآمیخته و نسیم البرز بر دشت‌ها می‌لغزد، میراثی کم‌نظیر آرمیده است، محوطه تاریخی قبرستان گَبری در روستای نویز.

جنوب روستای نویز، پهنه‌ای سنگی و سکوت‌گرفته را در خود جای داده است جایی که گورها در دل صخره‌ها تراشیده شده‌اند و هر حفره، رد پای مردمانی را نگه می‌دارد که در هزاره نخست پیش از میلاد در این منطقه زیسته و آداب تدفینی ویژه خود را داشته‌اند.این محوطه، که در سال ۱۳۸۱ در فهرست آثار ملی جای گرفت، نه فقط مکانی تاریخی، بلکه گذرگاهی است که هر قدم در آن، پرده‌ای از تاریخ چند هزار ساله را کنار می‌زند.گورهای دست‌کَند، همچون امضای فرهنگی تمدنی ناشناخته، در امتداد دامنه گسترده‌اند و چشم‌اندازی رو‌به‌روی بازدیدکننده می‌گشایند که گذشته و طبیعت را در یک قاب واحد به نمایش می‌گذارند.مسیر رسیدن به نویز، برای گردشگران عاشق تاریخ و طبیعت، خود بخشی از تجربه است جاده‌ای پرپیچ در دل کوه، آوای آب‌هایی که از ارتفاعات سرازیرند و هوایی که حتی در گرم‌ترین روزهای سال بوی خنکی کوهستان را با خود دارد.بازدیدکننده وقتی پا به محوطه می‌گذارد، با سکوتی مواجه می‌شود که گویی از اعماق سه هزار سال پیش برخاسته است.
ایستادن بر فراز صخره‌ها و نگریستن به دشت‌های طالقان، باعث می‌شود ناخودآگاه تصویر مردمانی را تصور کنیم که زمانی همین‌جا زندگی کرده، آیین برگزار کرده و جهان خود را ساخته بودند. بسیاری از گردشگران این تجربه را «ایستادن در مرز میان اکنون و پیش‌تاریخ» توصیف کرده‌اند.افزون بر ارزش باستان‌شناختی، این گورستان بخشی از منظری است که طبیعت و فرهنگ را به هم پیوند می‌دهد. نویز و طالقان از دیرباز به مهمان‌نوازی و اصالت شناخته شده‌اند. حضور روستاییانی که هنوز با سنت‌های بومی زندگی می‌کنند، سفر به این محوطه را به تجربه‌ای چندلایه بدل می‌کند تجربه‌ای که هم تاریخی است، هم طبیعی و هم انسانی.علیرضا طهماسبی، رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی طالقان، درباره جایگاه این محوطه می‌گوید: قبرستان گَبری یکی از ویژه‌ترین ظرفیت‌های فرهنگی طالقان است. طی سال‌های اخیر تلاش کرده‌ایم این محوطه را نه‌تنها به‌عنوان یک اثر تاریخی، بلکه به‌عنوان بخشی از هویت منطقه معرفی کنیم. این گورستان قابلیت تبدیل‌شدن به یک مقصد شاخص گردشگری فرهنگی را دارد.وی همچنین بر ویژگی منحصربه‌فرد محوطه تأکید می‌کند: بازدیدکننده در این فضا فقط با سنگ و خاک مواجه نیست با ترکیب تاریخ، فرهنگ و طبیعت روبه‌رو می‌شود. مدیریت صحیح میراث، امکان آن را فراهم می‌کند که طالقان به یکی از محورهای مهم گردشگری فرهنگی البرز تبدیل شود.