پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

استان البرز با داشتن بیش از سه هزار هنرمند صنایع دستی که در بالغ بر ۷۰ رشته هنری فعالیت می کنند جایگاه قابل توجهی در این زمینه دارد، اما لازم است تا از این هنرمندان حمایت بیشتری وجود داشته باشد.
صنایع دستی و سنتی به عنوان نمودی از فرهنگ و هنر اصیل یک مرز و بوم دارای اهمیت زیادی است و نیاز به حمایت نهاد های مربوطه دارد. در چند ماه گذشته که بیماری شوم کرونا بر کشور و دنیا سایه افکنده است خسارت های زیادی را به بخش های مختلف صنعت و تولید از جمله صنایع دستی کشور وارد کرده است و استان البرز نیز از این ماجرا مستثنا نیست.براساس برآوردها ۲۵ میلیارد تومان خسارت به صنایع دستی استان در سه ماه اول شیوع کرونا وارد شده است که با گذشت زمان این مبلغ افزایش هم یافته است.
در ادامه گفت‌و‌گوی فارس را با «علی عبادی» معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی البرز از نظر می‌گذرانیم.
فارس: چه تعداد هنرمند صنایع دستی و در چه رشته هایی در استان فعالیت می کنند؟

عبادی: بیش از سه هزار نفر در حوزه صنایع دستی در استان فعالیت می کنند. از این تعداد حدود ۲۶۰ پروانه تولید کارگاهی و باقی نیز پروانه های انفرادی است. کارت شناسایی نیز به عده ای که شرایط لازم را دارند تحویل شده است. تعداد رشته های فعال صنایع دستی در البرز را از مجموع ۲۹۵ رشته بالغ بر ۷۰ رشته است.البرز فاقد رشته صنایع دستی منحصر به خود است ولیکن به دلیل مهاجر پذیر بودن تنوع رشته های مختلف صنایع دستی را داراست و طبق پژوهش به عمل آمده توسط کارشناسان، یک طرح بافت گلیم مربوط به منطقه طالقان مختص استان البرز است. فعال ترین رشته ها در استان شامل محصولات چرمی دست دوز، سفال و سرامیک و محصولات گروه چوب مانند معرق ومنبت است.
فارس: با توجه به اینکه واردات صنایع دستی به صورت غیر مجاز می تواند آفتی برای تولید کنندگان داخلی باشد چه تدابیری برای مبارزه با قاچاق صنایع دستی در استان صورت می گیرد؟

فارس: براساس سیاست های کشور ورود صنایع دستی به کشور قاچاق محسوب می شود و پیگیری کالاهای صنایع دستی قاچاق را با هماهنگی ستاد مقابله با قاچاق کالا و ارز استان انجام می دهیم. برای این موضوع بر فروشگاه های صنایع دستی استان نظارت وجود دارد.۷ فروشگاه صنایع دستی در استان دارای نشان اعتماد ملی هستند که نشان دهنده مرغوبیت و ایرانی بودن کالاست. با فروشگاه های متخلفی که کالاهای قاچاق صنایع دستی را می فروشند نیز برخورد قانونی صورت می گیرد. البته اکنون نوسانات ارز، واردات کالای قاچاق را کمتر کرده است.
فارس: چه تعداد بیمه شده صنایع دستی در البرز وجود دارد؟

عبادی: در حال حاضر آمار دقیقی از تعداد بیمه شدگان صنایع دستی در دست نیست. حدود ۱۲۰۰ نفر از سنوات قبل بیمه شده وجود داشته ولی متاسفانه تعداد قابل توجهی ریزش داشته است و اطلاعات دقیقی نیز ازسوی بیمه تامین اجتماعی به ما داده نشده است.
فارس: یعنی بیمه شده جدید در استان ثبت نشده است یا به طور کلی بیمه هنرمندان منحل شده است؟

عبادی: علی‌رغم قوانین موجود، به علت عدم پرداخت سهم دولت به تامین اجتماعی، از سال ۹۲ به بعد بیمه هنرمندان مورد پذیرش تامین اجتماعی قرار نگرفته است. پس از پیگیری های مکرر معاونت صنایع دستی و هنرهای سنتی وزارتخانه و تفاهم نامه انجام شده خلا بیمه هنرمندان با بیمه عشایری و روستایی که هزینه پایین تری دارد به نوعی رفع شد و این بیمه غیر از موضوع درمان، باقی خدمات و بازنشستگی را داراستبه محض اینکه مشکل بیمه تامین اجتماعی هنرمندان برطرف شود محدودیتی برای بیمه کردن در رشته های گوناگون وجود ندارد. کارگاه های صنایع دستی نیز تابع قوانین بیمه می‌توانند به بیمه هنرمندان بپردازند.
فارس: آیا آماری از میزان فروش سالانه صنایع دستی در البرز موجود است؟

عبادی: در حوزه صنایع دستی ما متولی تولید هستیم و آمار دقیقی از فروش صنایع دستی در استان نداریم. اما در نمایشگاه ها برای برنامه ریزی درست میزان فروش را پیگیری می کنیم. برگزاری نمایشگاه ها زمینه ساز اخذ سفارش و شناخته شدن آثار هنرمندان است و در نهایت فروش محصولات را در پی دارد. در زمینه صادرات هم چون در استان فرودگاه بین المللی وجود ندارد و فرودگاه استان نیز تنها برای مسیرهای داخلی فعالیت دارد، از گمرک استان هیچ صنایع دستی صادر نشده و بیشترین آمار صادرات ما چمدانیست و بر اساس خوداظهاری هنرمندان صورت می گیرد که آمار دقیقی از این موضوع نیز در دسترس نیست.
فارس: آیا در زمینه فروش، تجاری سازی و تبلیغات حمایتی از هنرمندان وجود دارد؟

عبادی: آگاهی دادن برای تجاری سازی موضوع مهمی است که در تلاشیم تا فعالان صنایع دستی استان در این زمینه آموزش ببینند. آموزش به علاقه مندان و شاغلان صنایع دستی در زمینه تجاری سازی، بسته بندی، بازاریابی فضای مجازی بر اساس برنامه ریزی های انجام شده بطور سالیانه و به صورت رایگان صورت می گیرد تا هنرمندان بتوانند خود را با نیازهای روز جامعه و علم روز همگام کنند.تمام تلاش ما این است که صنایع دستی به سمت کاربردی پیش برود و اکنون نیز اکثر تولیدات به همین صورت است. دوره های آموزشی در شهرستان های ساوجبلاغ، نظر آباد و اشتهارد انجام می شود و در تلاش هستیم که زمینه آموزش ها در کرج نیز فراهم شود. اکنون فضای آموزشی لازم را در کرج نداریم اما به محض تامین اعتبار و فضای آموزشی در کرج نیز آموزش ها راه اندازی می شود.
فارس: خسارت دوران کرونا به هنرمندان بخش صنایع دستی چه میزان برآورد شده است؟

عبادی: شیوع بیماری کرونا در کشور و دنیا باعث ضررهای سنگین اقتصادی به قشرهای مختلف شد و صنایع دستی نیز از این موضوع مستثنا نبود. بیشتر فعالیت هنرمندان صنایع دستی مربوط به فروش اسفند ماه و شب عید است. بیشترین برگزاری نمایشگاه ها و سفارشات هم برای همین دوره زمانی است و درآمد اسفند ماه با چند ماه برای هنرمندان برابری می کند ولی شیوع کرونا در این دوران باعث شد بسیاری از هنرمندان متضرر شوند.بر اساس برآورد اجمالی صورت گرفته، حدود ۲۵ میلیارد تومان در طی سه ماه ضرر و زیان شامل اجاره محل، حقوق و بیمه کارکنان و ضرر حاصل از تولید و کنسل شدن سفارشات و... برای فعالان صنایع دستی ایجاد شده است. البته با توجه به اینکه هنوز نیز شرایط عادی نیست و بسیاری از کارگاه ها به طور کامل فعال نیستند این ضرر بیشتر نیز شده است.
فارس: چه راهکاری برای جبران خسارت های این بخش در نظر گرفته شده است؟

عبادی: براساس دستورالعمل ها، سامانه کارا مربوط به وزارت کار، تعاون و رفاه به صورت جامع برای پرداخت خسارات و تسهیلات به کارگاه ها و کسب و کارهای دیگر در نظر گرفته شده که البته بسیاری از هنرمندان نسبت به این شیوه معترض هستند. می‌توان گفت در حوزه صنایع دستی در مقایسه با میزان خسارت استقبال زیادی از این تسهیلات صورت نگرفته است.میزان تسهیلات از ۶ میلیون تا ۱۶ میلیون تومان وابسته به شرایط بابت هر نفر در نظر گرفته شده است ولی با توجه به سود بازپرداخت ۱۲ درصدی ثبت نام وام با خسارات همخوانی نداشته و بسیار کمتر است.
فارس: چه اقداماتی برای حفظ صنایع دستی به عنوان سرمایه ای ملی صورت می گیرد؟

عبادی: آموزش رایگان برای حفظ رشته های صنایع دستی است و برگزاری نمایشگاه ها نیز یکی از اهداف فروش است ولی سیاست های ترویجی برای حمایت از رشته های صنایع دستی از دلایل عمده برگزاری نمایشگاه های رایگان صنایع دستی است که علاوه بر نمایشگاه های استانی که حد اقل فصلی یک بار برگزار می شوند، سالانه نمایشگاه های ملی نیز در استان های مختلف برگزار شده است.

فارس: نحوه تشویق و انگیزه بخشی به هنرمندان چگونه است؟

عبادی: به هر دلیل دنبال فرصت هستیم که در حوزه صنایع دستی و گردشگری فضای نمایشگاهی به مناسبت های مختلف ایجاد کنیم. همچنین هنرمندانی که فعالیت خوبی دارند و نیازمند حمایت هستند را برای دریافت تسهیلات ارزان قیمت که بطور سالیانه به ما ابلاغ می شود معرفی کنیم و هدف اصلی تشویق و توسعه فضای کسب و کار است.

فارس: با توجه به اینکه استان اکنون از داشتن فضای نمایشگاه دائمی صنایع دستی محروم است، تا کنون چه اقدامی برای ایجاد نمایشگاه دائمی صنایع دستی انجام داده اید؟

عبادی: از زمان تشکیل استان البرز پیگیری‌های زیادی در مورد مکان نمایشگاه دائمی صنایع دستی برای زنده نگه داشتن صنایع دستی انجام شده، وعده هایی نیز داده شده است. لازم است مرکزی شناخته شده برای خرید صنایع دستی در استان وجود داشته باشد که به جد پیگیر وجود نمایشگاه دائمی و فضایی برای اینکار هستیم. استاندار نیز از این موضوع استقبال کرده و در دستور کار قرار دارد. گفتنی است پیگیر استقرار فروشگاه صنایع دستی در طبقه همکف اداره کل هستیم که پیش بینی می شود تا دو الی سه ماه آینده شاهد افتتاح آن باشیم.