پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

رسانه و فضای مجازی جزء جدایی ناپذیر زندگی امروزی است و حضور نسل حاضر در این فضا مستلزم کسب مهارت زیست در آن است. از طرفی با آموزش استفاده سالم و مفید از فضای مجازی می‌توانیم به دانش آموزان یاد بدهیم چگونه از این فضا برای رسیدن به موفقیت، بهتر کردن آینده شغلی و تولید علم یا یک محصول استفاده کنند. موضوعی که ضمن ارتقاء سواد رسانه‌ای آموزگاران نیازمند تجهیز نرم افزاری و سخت افزاری مدارس است.
در این زمینه سردار فتح الهی معاون فرهنگی آموزش و پرورش البرز گفت: امروزه نمی‌توان فضای مجازی را از زندگی حقیقی جدا کرد. در واقع اثر فضای مجازی یک اثر حقیقی در زندگی امروزی دارد. در آموزش و پرورش به این امر مهم توجه شده و در دروس تفکر و سبک زندگی و نیز تفکر و سواد رسانه دوره متوسطه مطالبی جهت آگاهی بخشی به دانش ‌آموزان تدریس می‌شود.وی در ادامه افزود: هدف این است که دانش آموزان به لحاظ ذهنیت در مقابل این هجمه رسانه‌ای و رویارویی با اطلاعات فضای مجازی خود را تجهیز کنند. همچنین مهمترین و اولین کار توانمندی سازی دبیران این دروس است تا طی این فرایند در ذهنیت دانش‌آموزان اثر بگذارند. بنابراین تاکید شده که این دروس به نیروهای متخصص سپرده شود. در واقع بخش اصلی مرتبط با سواد رسانه آمزگاران، مشاوران و نیروهای پرورشی هستند که لازم است با فراهم کردن طرح‌های تقویت دائمی و مستمر آنها را آموزش داده تا آنها نیز بتوانند از پس شبهات و نیازهای دانش آموزان برآیند.وی گفت: البته تهیه و تدوین این حجم از فعالیت به نسبت گستردگی فضای مجازی متناسب نبوده و عملکردها پاسخگوی نسل حاضر نیست، بنابراین کارهای گسترده‌تری باید صورت گیرد. از طرفی نیاز داریم که معلمان را بیشتر تجهیز کرده و با استفاده از امکانات و ظرفیت‌های موجود در استان اقدامات جدی‌تری در این زمینه انجام دهیم.معاون فرهنگی آموزش و پرورش بیان کرد: در جهت افزایش سواد رسانه‌ای با اساتید توانمندی در ارتباط هستیم و برای معلمان با توجه به شرایط و نیازهایی که پیش می‌آید در حوزه سواد رسانه و جنگ نرم جلساتی داریم. نکته قابل توجه این است که ما در خصوص افزایش آگاهی و آموزش مفاهیم فرهنگی، علمی و اعتقادی در حوزه مجازی به شدت فعال هستیم، اما در مقابل اکثر دانش آموزان ما در پیام‌رسان‌های داخلی زیست نمی‌کنند، بلکه در پیام رسان‌های خارجی هستند و کنش‌گران اصلی تربیتی و آموزشی ما در این فضاها به دلیل برخی محدودیت‌ها غایب هستند.
فتح الهی در ادامه گفت: برای اینکه بتوانیم در فضاهای مختلف مجازی و سایر پیام رسان‌ها فعالیت کنیم یا باید شبکه ملی اطلاعات را مطالبه جدی کرد، یا اینکه ما هم بتوانیم در فضاهای پیام رسانه‌های خارجی کنشگری کنیم تا دانش آموزانی که در این فضا زیست می‌کنند، مورد آموزش قرار گیرند.همچنین حیدر سمیرکرم فعال آموزشی در گفت‌وگو با ایسنا درباره ضرورت افزایش سواد رسانه‌ای در آموزش و پرورش گفت: واقعیت این است که بسیاری از دانش‌آموزان طی این سال‌ها درگیر شبکه‌های اجتماعی شده‌اند و عملا نسلی به وجود آمده که زندگیش با فضای مجازی که امروزه دیگر یک فضای واقعی است، عجین شده در حالی که تا پیش از کرونا در بستر آموزشی ما چیزی به عنوان فضای مجازی، شبکه‌های اجتماعی و موضوع سواد رسانه‌ای مطرح نبود.وی افزود: البته در کتابی مثل تفکر و سبک زندگی ، مباحثی در این رابطه وجود دارد و یا در کتاب اجتماعی مباحثی گذرا مطرح شده است، اما اینک شبکه‌های اجتماعی مجازی به عنوان یک واقعیت در زندگی همه ما ورود پیدا کرده و بخش زیادی از اوقات افراد را به خود اختصاص داده است. در واقع کرونا باعث شد که این پدیده حتی اگر در زندگی ما جاری و ساری بود، عملا گسترش بیشتری هم پیدا کند.
سمیر کرم ادامه داد: علاوه بر این آموزگارانی که تا پیش از این با فضای رسانه‌ای و مجازی درگیر نبودند، به خاطر لزوم برقراری آموزش مجبور شدند خودشان را با این شرایط وفق داده و سوادشان را افزایش دهند. در واقع تا قبل از این دوران، سیستم آموزشی در این فکر نبود که آموزگاران را در زمینه سواد رسانه‌ای تجهیز کرده و آموزش دهد و حتی امکانات و ابزار آن هم وجود نداشت، برای همین کرونا سیستم آموزشی ما را با واقعیت‌های جدیدی روبه رو کرد که البته چالش‌های خود را هم در پی داشت.این فعال آموزشی در ادامه بیان کرد: موضوعی که در مورد سواد رسانه‌ای در سیستم آموزشی مطرح است این است که ما تا چه حد به تامین نرم افزاری و سخت افزاری فکر کرده‌ایم. نرم افزاری یعنی اینکه برای نیروی انسانی چقدر آموزش‌های ضمن خدمت گذاشته‌ایم تا نیروی آموزشی بتوانند با این پدیده روبه‌رو شوند.سمیر کرم افزود: طبیعتا برخی از آموزگارانی که در مدارس خصوصی تدریس می‌کردند با فضای اسکای روم آشنا بودند و از لحاظ تولید و محتوا نسبت به آموزگارانی که در این فضاها ارتباطشان شکل نگرفته بود، جلوتر بودند، اما موضوع مهم از نظر سخت افزاری است، یعنی اگر می‌خواهیم معلمین ما تولید محتوایی داشته باشند باید دید چقدر امکانات و ابزار در اختیار دارند. به ویژه که در مدارس خصوصی اغلب آموزگاران گوشی، لپ تاپ و... برای انجام کار داشتند، اما مدارس دولتی عملا تعطیل بود و خیلی از آموزش‌ها در بستر شاد برگزار می‌شد که خیلی امکاناتی نداشت و ما در اثر آموزش آنلاین با کودکان بازمانده از تحصیل مواجه شدیم.وی اظهار کرد: این به این علت است که سیستم آموزشی با پدیده‌های جدید تزئینی برخورد می‌کند. در حالی که برخی مدارس از تجهیزاتی نظیر ویدیوپروژکتور و تخته هوشمند برخوردار هستند، اما فقط به عنوان ابزاری برای برخوردار بودن مدرسه از آن استفاده می‌شود؛ در حالی که مهم این است که چقدر تولید محتوا و بهره‌برداری‌های علمی آموزشی از این وسایل در مدارس وجود دارد. در مواردی زیادی دیده می‌شود این ابزار به خاطر نقص در سیستم و نیاز به تعمیر قابلیت استفاده در کلاس را ندارد و با توجه به افزایش هزینه‌ها، تعمیر هزینه زیادی برای مدارس دارد.
مدیرعامل مجمع خیرین حامی کودکان بازمانده از تحصیل گفت: امروزه به واسطه شبکه‌های اجتماعی اطلاعات در حد زیادی در دسترس همگان است، ولی نکته‌ای که وجود دارد خیلی از مباحثی که در کتب درسی آمده، با چیزی که در فضای مجازی با آن روبه رو می‌شوند، هیچ ارتباط معنایی ندارد. واقعیت این است که دانش آموزان از لحاظ تولید محتوا چندین قدم از آموزگاران خود جلوتر هستند و دانش آموز می‌بینید چیزی که تدریس می‌شود با فضای اجتماعی مجازی که گستردگی زیادی دارد، متفاوت است.وی با اشاره به افزایش دانایی و توانمندی‌های نسل حاضر مطرح کرد: امروزه کودکان قادر هستند در قالب ارتباط و یا بازی‌های آنلاین با همسالان خود در کشورهای دیگر ارتباط برقرار کنند، این توانایی باعث می‌شود وقتی معلم با این فضا آشنا نباشد و نیز مطالب درسی با فضای اجتماعی، ذهنی و علمی دانش آموز تطابقی نداشته باشد، تضادهایی را شاهد باشیم.وی یادآور شد: نظام آموزشی ما باید این موضوع را به رسمیت بشناسد و نباید حالت سلبی برخورد کند. بدنه سیستم آموزشی باید از لحاظ آگاهی به فضای مجازی دانش کافی و جامعی داشته باشد. در حال حاضر آموزش‌های ضمن خدمتی که در نظام آموزش و پرورش برگزار می‌شود، با دنیای امروز همخوانی ندارد. حتی در مورد مسائل دینی چون دانش آموزان با مسائل جدیدی روبه رو هستند، آموزش‌های امروز کاملا پاسخگوی ذهن فعال آنها نیست و منابع کلاس‌های ضمن خدمت آموزگاران هم به روز نیست. در حالی که دنیای امروز مسائل جدیدتری دارد که باید به آنها آگاه و برای آن فکر داشته باشیم.این فعال آموزشی ادامه داد: بخشی از تحقق این تغییر مربوط به موضوعات نرم افزاری است، یعنی مدارس زمانی می‌توانند در این زمینه موفق باشند که از حداقل امکانات برخوردار باشند و یا اینکه در یک منطقه‌ای یک سایت مشترک طراحی شود که دانش آموزان در هفته یکبار به آنجا برده شده و از فضای آن استفاده کنند و یا اینکه دوره‌های کاربردی و فنی در حوزه سواد رسانه‌ای برای دانش آموزان برقرار کنند، چرا که نسل امروز دانش‌ آموزانی هستند که در فضای مجازی تولید محتوا می‌کنند و قادر به ساختن تصویر و کلیپ هستند، اما اینکه ساختار آموزش قدیمی است و ابزار جدید را در این ساختار قدیمی قرار می‌دهیم، باعث می‌شود این ابزار هم کارکرد خود را از دست بدهد و بیشتر جنبه تزئینی و نمادین پیدا کند.وی گفت: از طرفی با آموزش بهره گیری سالم و مفید از فضای مجازی به دانش آموزان می‌توانیم به آنها یاد بدهیم چگونه از این فضاها برای رسیدن به موفقیت و بهتر کردن آینده شغلی خود استفاده و تولید علم کنند، یعنی معلم علاوه بر اینکه باید سواد رسانه‌ای را بداند باید به دانش آموز این را آموزش بدهد تا آنها بتوانند به ارتقاء علمی و حرفه‌ای خود دست پیدا کنند. در واقع در فضای مجازی می‌تواند ظرفیت‌های جدی برای آموزش داشته باشد.