پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

35 سال پیش در چنین روزی؛ هفتم دی ماه سال 1358 نهاد نهضت سواد آموزی با فرمان امام خمینی برای ریشه کن کردن بی سوادی در کشور تشکیل شد.
هفتم دی ماه سال 1358 حضرت امام خمینی رحمه الله فرمانی مبنی بر تشکیل نهضت سواد آموزی صادر کردند که از جمله کارهای مدبّرانه و حکیمانه ایشان بود و آثار و نتایج فراوانی به همراه داشت. تشکیل نهضت سواد آموزی نیز مانند خیلی از نهادها و ارگانهای کشور از ثمرات انقلاب اسلامی است که تحولی بزرگ در کشور ما پدید آورد. سالروز تشکیل نهضت سواد آموزی، روز سواد آموزی نیز نام گذاری شده است.
خلاصه ای از فرمان امام رحمه الله مبنی بر تشکیل نهضت سواد آموزی
حضرت امام خمینی رحمه الله رهبر کبیر انقلاب در پیامی، درباره اهتمام به امر سواد آموزی فرموده اند: «ملت شریف ایران، از جمله نیازهای اولیه برای هر ملت که در ردیف بهداشت و مسکن، بلکه مهم تر از آنهاست، آموزش بر همگان است... مایه بسی خجلت است در کشوری که مهد علم و ادب بوده و در سایه اسلام زندگی می کند ـ که طلب علم را واجب دانسته است ـ از نوشتن و خواندن محروم باشد. باید در برنامه دراز مدت، فرهنگ وابسته کشورمان را به فرهنگ مستقل و خودکفا تبدیل کنیم... تمامی بی سوادان برای یادگیری و تمام خواهران و برادران باسواد برای یاد دادن به پا خیزند و وزارت آموزش و پرورش با تمام امکانات به پا خیزد. برادران و خواهران ایمانی! برای رفع این نقیصه دردآور بسیج شوید و ریشه این نقص را از بُن برکنید... ائمه جماعات شهرستان ها و روستاها مردم را دعوت نمایند و در مساجد و تکایا، با سوادان نوشتن و خواندن را به خواهران و برادران خود یاد بدهند و منتظر اقدامات دولت نباشند و در منازل شخصی، اعضای باسواد خانواده اعضای بی سواد را تعلیم کنند و بی سوادان از این امر سرپیچی نکنند...».
نهضت سواد آموزی در کلام مقام معظم رهبری (مدظله العالی)
«برادران و خواهران نهضت سوادآموزی بدانند که در حال جهادند. به شهرها و روستاهای دورافتاده رفتن، و درِ خانه ها را زدن و در مساجد کلاس تشکیل دادن و بدون چشمداشتِ احسنت و تشکری علم و سواد را ـ که ارزنده ترین هدیه هاست ـ به مردم دادن یک جهاد است. بی سوادی برای همه جوامع انسانی یک لکه ننگ است، اما برای یک جامعه مسلمان انقلابی، در این دوران و عصر پر زحمت که قدرت های بزرگ از بی سوادی و ناآگاهی مردم استفاده می کنند، بیشتر مایه ننگ است. نمی خواهم به بی سوادان اهانت کنم، امّا بی سوادی واقعاً لکه ننگی است. خود بی سوادان، و در کنار آنان با سوادان، تلاش کنند که این لکه ننگ را بشویند».
سواد آموزی قبل از انقلاب
قبل از پیروزی انقلاب اسلامی امر آموزش عمومی و سوادآموزی بزرگسالان توسط سازمان‌های متعدد با عناوین مختلف از سال 1315 دنبال شد این سازمان‌ها عبارتند از:
1) سازمان تعلیمات اکابر (1320-1315)
2) سازمان آموزش سالمندان (1335-1332)
3) سازمان آموزش بزرگسالان (1343-1335)
4) کمیته ملی پیکار جهانی با بی‌سوادی (1355-1343)
5) سازمان جهاد ملی سوادآموزی (1357-1355)
وجه مشترک همه این سازمان ها استفاده از اوقات فراغت مدارس روزانه در عصرها و برای آموزش سوادآموزی بود. به‌علاوه همه این سازمانها دارای عمری کوتاه و زودگذر بوده‌اند.
در این سالها از نیروهای متعدد مانند سپاه‌دانش – معلمان مدارس روزانه و … در زمینه آموزش بیسوادان استفاده شد.
عملکرد سازمان نهضت سواد آموزی
در فاصله زمانی صدور فرمان بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران 7دی ماه 1358 تا انتخاب نماینده خود در سازمان سال1361، حرکت سوادآموزی و مبارزه با بیسوادی، توسط دستگاههای ذیربط آموزش و پرورش، جهادسازندگی، جامعه روحانیت، جهاد دانشگاهی و نهضت سوادآموزی و بصورت شورایی اداره می شد و با توجه به فضای انقلابی جامعه، با همکاری تمامی نهادهای مردمی از قبیل مساجد، کمیته های انقلاب، بسیج مستضعفین، کانونهای فرهنگی، انجمن های اسلامی، نیروهای مسلح، کارخانجات، کارگاهها، اصناف بصورت خودجوش و گسترده، اقدام به آموزش باسوادان با همکاری آموزش و پرورش، برای یاد دادن و تشکیل کلاسهای سواد آموزی در تمامی فضاهایی که امکان تشکیل کلاس در آنها وجود داشت،کردند. اوج گرفتن حرکت فزاینده سوادآموزی و مبارزه با بیسوادی در کشور، بعد از صدور فرمان امام (ره) مرهون زحمات بی شائبه مسئولین اولیه نظام بویژه اعضای شورای انقلاب است که از این میان می توان شهیدان مطهری، بهشتی، باهنر، رجایی و نمایندگان ولی فقیه در اکثریت استانهای کشور از قبیل شهیدان صدوقی (یزد)، مدنی (تبریز)، اشرفی اصفهانی (کرمانشاه)، دستغیب (شیراز ) را نام برد؛ بویژه باید از شهیدان رجایی و باهنر به عنوان نخستین بانیان تشکل نهضت سوادآموزی، که هم جان خویش را بر سر راه تعلیم و تربیت جامعه در طبق اخلاص به خدای خویش تسلیم کردند، یاد کرد. امام خمینی رحمه الله، آن پیشوای علم و حکمت نیز با اقتدا به سیره نبوی و سنت علوی و با توجه به قدرت سترگ سلاح دانش در جامعه اسلامی، در هفتم دی 1358 با فرمان تأسیس نهضت سوادآموزی، امت مسلمان ایران را متوجه این عزم ملی و فرهنگی کرد و فرمود: «تعلیم و تعلم، عبادتی است که خداوند تبارک و تعالی ما را بر آن دعوت فرموده است.»
هدف امام از تشکل سازمان نهضت سوادآموزی
در متن پیام حضرت امام (ره) دو هدف ارزشمند تبیین شده است: هدف کوتاه مدت که آموزش خواندن و نوشتن به افراد محروم از نعمت ارزشمند سواد است و هدف بلند مدت که ارتقاء آگاهی و دانش بزرگسالان نوسواد در زمینه های مختلف و تبدیل فرهنگ وابسته کشور به فرهنگ مستقل و خودکفایی است. سازمان نهضت سواد آموزی با اجرای طرح های مختلف از جمله طرح بسیج سواد آموزی توانست هدف کوتاه مدت فرمان تاریخی امام (ره) را در ربع قرن گذشته محقق نماید و نرخ با سوادی کشور را در جمعیت 6 ساله و بالاتر از 5/47 درصد در سال 1355و 85 درصد در سال 1380 افزایش دهد و در راستای نیل به اهداف بلند مدت، با شروع آموزشهای توسعه (آموزشهای پس از سواد) فصل جدیدی از کتاب زرین انقلاب شکوهمند اسلامی رقم خورده و اکنون که در صد قابل توجهی از افراد بزرگسال جامعه در گروه سنی زیر 45 سال (گروه مولد جامعه) با سواد شده اند؛ آموزشهای توسعه در ابعاد مختلف فرهنگی مذهبی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی با هدف کاربردی کردن سواد و برنامه های پس از سوادآموزی، اطلاعی رسانی و آگاه سازی و آموزش حرفه ای درآمد زا اجرایی شده است.