پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

بسیاری از هشدارها در خصوص مصرف قلیان، استعمال این ماده سمی را دروازه ورود به اعتیاد، انواع بیماری و مرگ زودرس می دانند، اما شاید مصرف کننده آگاهانه یا البته ناآگاهانه همه تبعات را پذیرفته است.
بر اساس یک تصور غلط، کشیدن قلیان با بکارگیری فیلتر جهت سیگار کشیدن معمولا کمتر زیان آور در نظر گرفته می شود و باور نادرست بر این است که دود دخانیات پس از عبو از آب و یا فیلتر تصفیه می شود در حالی که این باور کاملا غلط است و هر دو حالت به طور یکسان برای سلامتی مضر هستند. استفاده از قلیان یک خطر بهداشتی بالقوه و جدی برای مصرف کنندگان و افرادی که در معرض دود هستند، ایجاد می کند زیرا دود حاصل از قلیان حاوی میزان بالایی از ترکیبات سمی مانند مونواکسید کربن، فلزات سنگین و مواد شیمیایی سرطان زا است و منابع گرمایی که معمولا جهت سوزاندن تنباکو استفاده می شود مانند چوبهای نیم سوز و یا ذغال چوب به طور قطع خطرات آن را افزایش می دهد.
از سویی دیگر آب مقدار کمی از نیکوتین موجود در توتون را جذب می کند و مصرف کننده قلیان با توجه به حجم دود دریافتی به اندازه ای نیکوتین دریافت می کند که فرد به آن اعتیاد پیدا کند. بسیاری از مردم شنیده اند که هر فرد سیگاری روزانه 8 تا 12 نخ سیگار مصرف می کند و به طور متوسط با 40 تا 75 پک در روز حدود5/0 تا 6/0 لیتر دود استنشاق می کند در حالی که مصرف کننده قلیان در هر پک 15/0 تا یک لیتر دود استنشاق می کند و به زبان ساده تر هر فرد مصرف کننده قلیان در هر وعده مصرف معادل 80 تا 100 نخ سیگار دود دریافت می کند.
استفاده مشترک از دهانی قلیان حامل انتقال هپاتیت
در هشدارهای جدی متولیان بهداشت بسیار شنیده ایم که مصرف کنندگان قلیان و اطرافیان آنها که در معرض دود تحمیلی قرار دارند همچون مصرف کنندگان سیگار مبتلا به انواع سرطان ها، بیماریهای قلبی عروقی و تنفسی خواهند بود و استفاده مشترک از قسمت دهانی قلیان عامل انتقال بیماریهای واگیردار همچون سل و هپاتیت است و البته بوی شیرین و طعم مطبوع توتون های معسل قلیان موجب می شود برخی از مردم به خصوص جوانان بدون توجه به اثرات سوء آن اشتباها به مصرف قلیان روی آورند. اما چه می شود با وجود هشدارهای جدی، انتشار اخبار و گزارشهای گسترده در خصوص مضرات چند ده برابری قلیان در برابر سیگار، مردم هنوز تصویری روشن از این خطرات در ذهن ندارند و باز هم قلیان را کم خطرتر از سیگار می پندارند. با تاسف بسیار باید گفت که نا آگاهی مردم و سوء استفاده افراد سود جود موجب شده است نه تنها شاهد عرضه غیرقانونی این ماده سمی و به مراتب مرگ آور در برخی مراکز عمومی باشیم که به لحاظ منع توزیع در مراکز عمومی شاهد فروش وسائل قلیان در برخی از مغازه ها برای مصرف شخصی خانواده ها هستیم.
مصرف قلیان هویت اجتماعی نیست
برای اطلاع بیشتر از مضرات مصرف قلیان و تبعات آن به سراع یزدان جعفرصالحی مسئول بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی استان البرز رفتیم، وی در کلام نخست اعمال مقررات را راهی بسیار موثر در پیشگیری از مصرف قلیان دانست و گفت: مصرف قلیان در گذشته بیشتر توسط افراد پیر و مسن استفاده شده و متاسفانه به مرور زمان با رونق مصرف این تفریح سمی بیشتر جوانان بدون اطلاع دقیق از مضرات آن به سراغ قلیان رفته و مصرف آنرا برای خود یک کلاس اجتماعی قلمداد می کنند. وی تاکید کرد: باید مصرف قلیان به عملی زشت و ناپسند در جامعه تبدیل شود و این از فرهنگ سازی در خانواده ها آغاز خواهد شد و باز هم باید تاسف خورد که برخی خانواده ها نه تنها جوانان خود را از مصرف قلیان منع نمی کنند بلکه به صورت جمعی و حتی در حضور کودکان این عمل را انجام می دهند. جعفرصالحی ادامه داد: استفاده از قلیان نه تنها کلاس، شخصیت و هویت اجتماعی نیست بلکه در شرایطی ضد اخلاقی و ضد مبانی خانوادگی است و برای منع استفاده خانواده ها به خصوص جوانان و نوجوانان باید دستگاه های متولی از جمله استانداری و به تبع آن فرمانداری ها، شهرداری، اصناف، مراجع قضایی، نیروی انتظامی، میراث فرهنگی، آموزش پرورش و دانشگاه ها به کمک متولیان بهداشت بیایند.
سازمان های مردم نهاد ظرفیتی کارآمد در پیشگیری
وی استفاده از ظرفیت سازمان های مردم نهاد برای برای ترغیب مردم در عدم مصرف قلیان را نیز راهی موثر در این امر دانست و گفت: توصیخ مردم به مردم برای عدم استعمال و به راه انداختن کارناوارل ها و حرکت های جمعی برای پیشگیری نیز اثر بخش خواهد بود. مسئول بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی البرز در ادامه سخنان خود به مباحث قانونی در خصوص مصرف قلیان اشاره و اعلام کرد: طبق قانون استعمال دخانیات در تمامی اماکن عمومی ممنوع است و با پیگیری های صورت گرفته از سوی اتحادیه قهوه خانه داران این مکان از لیست اماکن عمومی خارج شده است اما تمامی مجوزهایی که داده می شود تحت اتحادیه چایخانه داران هستند. جعفرصالحی تصریح کرد: در مجوزهای چایخانه داران و گاهی در پروانه کسبه عدم اجازه عرضه قلیان درج می شود و مجوزی تحت عنوان قهوه خانه صادر نمی شود و چایخانه ها کماکان به عنوان مکان عمومی تلقی شده و اجازه عرضه قلیان را ندارند. وی با بیان اینکه در حزوه بهداشتی نهایت تلاش را برای اعمال قانون به کار می بندیم، اظهار داشت: با توجه به تبعات اجتماعی، اخلاقی و بهداشتی مصرف قلیان پیگیری منع عرضه و مصرف در جامعه نیازمند عزمی استانی است و مسئولان بهداشت استان آمادگی خود را برای بسیج تمام توان در جهت حذف قلیان در کنار دیگر دستگاه ها اعلام می کنند. مسئول بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی در خصوص فروش لوازم قلیان در مغازه ها نیز گفت: اگر با محل های عرضه قلیان برخورد قانون شود به طور قطع تقاضا کاهش یافته و بساط این مغازه ها نیز برچیده خواهد شد. جعفر صالحی اعلام کرد: در استان البرز 768 چایخانه شهری، 21 چایخانه روستایی و 36 چایخانه بین راهی فعال هستند که مورد بازدید دوره ای مسئولان بهداشت محیط قرار می گیرند. وی در پایان تاکید کرد: باید با هوشیاری جوانان را به دوری کردن از استعمال قلیان تشویق کنیم و معتقد هستیم نخستین و موثرترین نهاد در فرهنگ سازی برای جوانان و نوجوانان خانواده ها و نوع رفتار آنها است و تاکید می شود خانواده ها علاوه بر تشریح مضرات مصرف قلیان برای جوانانشان در فضایی دوستانه بر رفتار آنان بسیار حساس باشند. و در پایان؛ توصیه ها، هشدارها، اطلاع رسانی ها و .... همه و همه مصرف قلیان را دروازه ورود به اعتیاد می دانند، دروازه ای که قبح و زشتی آن بسیار ساده برای جوانان و برخی خانوادها باز شده است و افراد مصرف کننده با گذشت زمان و درگیری با بیماریها گونان به دنبال علل پدید آمدن بیماری خود باشند.