پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

کارشناسان حوزه فرهنگی ، اجتماعی و بهداشت و درمان معتقدند که دود و دم قلیان، ضمن محو تاریخچه فرهنگی سفره خانه ها، نفس های میهمانان این مکان ها را شمارش انداخته است.
در فرهنگ فارسی معین از سفره خانه به عنوان اتاقی نام برده شده که در آنجا غذا صرف می کنند در حالی که دیگر سفره خانه های سنتی ایرانی چنین مفهومی را ندارد و تنها افرادی از این مکان ها استفاده می کنند که اهل دود قلیان باشند. دیگر سفره خانه های سنتی در بین افراد جامعه به خصوص خانواده جایگاه فرهنگی خود را ندارد زیرا در این مکان ها که نمادی از هویت تاریخی و فرهنگی ما ایرانیان است خدماتی چون قلیان عرضه می شود که برای سلامتی مضر بوده و آسیب های اجتماعی را به همراه دارد. هویت تاریخی و فرهنگی سفره خانه های سنتی و چایخانه ها را باید با فرهنگ سازی و نظارت بیشتر برگردانده شود چراکه وجود هر قلیان در این مراکز نه تنها سلامت افراد را به خطر می اندازد بلکه آسیب های اجتماعی مختلفی را به ویژه برای نوجوانان و جوانان در پی دارد.
ورود قلیان درسفره خانه های سنتی و چایحانه های درون شهری و برون شهری سبب خدشه دار شدن فرهنگ کهن ایرانی شده و همچنین زمینه ساز کاهش ضریب سلامتی افراد جامعه شده است.
اکنون سفره خانه های ایرانی فقط نام سفره خانه را یدک می کشند چراکه اکثر آنها به مکانی غیر فرهنگی و پاتوقی برای استعمال دخانیات که مناسب یک خانواده ایرانی نیست، تبدیل شده است.
تنها نشانی که امروز می توان در جامعه از هویت سفره خانه های سنتی ایرانی مشاهده کرد همان وجود یک تخت چوبی چند نفره با پوشش گلیم و پشتی است که این وضعیت برای هر ایرانی که علاقمند به فرهنگ و تاریخ کهن ایرانی است تحملش سخت و آزار دهنده است. حضور دختران جوان در قالب گروه های دوستانه در این مراکز سنتی برای کشیدن قلیان آن هم با تیپ های خاص یا پسران نوجوان و جوان با تیپ های غربی و...برای هر ایرانی که هویت تاریخی ، فرهنگی و سلامت محیط اجتماعی برایش مهم باشد بسیار دردناک است. بر اساس نظر کارشناسان حدود 90 درصد درآمد سفره خانه ها و چایخانه های سنتی مربوط به عرضه قلیان است به همین دلیل شاهد رشد قارچ گونه سفره خانه ها و چایخانه های غیر مجاز در کشور هستیم و یا مراکز مجوز دار نیز به عرضه این خدمت ناسالم اصرار دارند. علیرضا طهماسبی کارشناس میراث فرهنگی در این زمینه گفت: سفره خانه های سنتی با پیشینه شناخته شده ای که دارند ، نمادی از هویت تاریخی و فرهنگی ایران محسوب می شوند که باید فضای آن ها سالم بماند. وی اظهار کرد: مدیران سفره خانه های سنتی باید تمام تلاش خود را برای سالم ماندن فضای فرهنگی - تاریخی سفره خانه های ایرانی به کارگیرند زیرا به دلیل کوتاهی و بی توجهی برخی از مدیران این مراکز آسیب جدی به سفره خانه های سنتی ایران با عرضه قلیان وارد شده است. وی بیان کرد: سالم ماندن فضای سفره خانه های سنتی ایرانی نیاز به نظارت مسوولان در راستای جلوگیری از عرضه قلیان و اقدامات فرهنگی و آموزشی در جهت سالم سازی این فضاها که در انتقال فرهنگ و تمدن چندین هزار ساله ایرانی - اسلامی تاثیر گذار هستند دارد.
طهماسبی با اشاره به اینکه ورود هر گونه آسیبی به این مکان ها به طور قطع سبب خدشه دار شدن فرهنگ و تاریخ این مرز و بوم می شود ادامه داد: امروزه فاصله گرفتن بسیاری از سفره خانه های فعال در کشور از چارچوب اصیل و اصلی خود با تبدیل شدن به پاتقی برای حضور جوانان و کشیدن قلیان تبدیل شده که این وضعیت نامطلوب یک نوع آسیب دیدگی است.وی گفت : دیگر در این شرایط نه تنها نبض سفره خانه های سنتی در ایران نمی زند بلکه کارکرد فرهنگی این مراکز که دارای پیشینه تاریخی می باشند زیر سوال می رود پس باید پیکره و فضای این مراکز هویتی - تاریخی را از وجود دود قلیان پاک کرد تا خانواده ها با امنیت و آرامش در این فضای فرهنگی اوقات فراغت خود را بگذرانند و لذت ببرند. علی رنجبر پور از پزشکان البرز می گوید: قلیان از نظر علم پزشکی برای انسان مضر است و عرضه آن در مراکز سنتی سبب می شود علاوه بر آسیب جسمی و روحی به فرد و پایین آمدن سطح ایمنی بدن ،از نظر فرهنگی نیز به تاریح کهن ایران باستانی آسیب برسد. وی بیان کرد: کشیدن هر قلیان برابری می کند با چندین نخ سیگار زیرا دود قلیان غلیظ است که وقتی به ریه وارد می شود آسیب زیادی به سیستم تنفسی و همچنین سایر بخش های دیگر بدن می زند. سلیمان فلاح یک کارشناس دیگر از دود قلیان به عنوان یک عامل مرگ زای تدریجی برای انسان یاد کرد و گفت: باید خانواده ها را نسبت به آثار مخرب آن آشنا کرد. وی تاکیدکرد: اگر نگران سلامت افراد جامعه هستیم در کنار فعالیت های فرهنگی - آموزشی باید قلیان ها را مراکز سفره خانه های سنتی ، چایخانه ها و سایر مراکز گردشی و تفریحی فعال در کشور جمع آوری کنیم. بهجت بهروزی از کارشناسان بهزیستی البرز گفت: امروزه قلیان به یکی از آسیب های جدی جامعه تبدیل شده که حاصل بی توجهی به رواج این رفتار در بین گروه های مختلف سنی به ویژه نوجوانان و جوانان شده است.وی از ق لیان به عنوان یک عامل آسیب رسان به جسم و بهداشت روان افراد جامعه یاد کرد و افزود: برای پیشگیری از گرایش مردم به ویژه دختران و پسران جوان کشور به سوی استعمال قلیان باید سطح آموزش های علمی و مهارتی را در کشور بالا برد. بهروزی از آموزش مهارت نه گفتن به فرزندان در کانون خانواده و مراکز آموزشی و تربیتی به عنوان یک راهکار مهم یاد کرد و خاطر نشان شد: تا زمانی که نوجوانان و جوانان در جامعه به این مهارت مهم تجهیز نشوند از آسیب های اجتماعی صدمه می بینند. وی تاکید کرد: مهارت نه گفتن ، آموزش اصول زندگی فردی و اجتماعی ، قوانین جامعه و چارچوب های اجتماعی و آموزه های فرهنگی و دینی به کودکان ، نوجوانان و جوانان سبب می شود تا نه تنها قدرت ریسک رفتارهای پر خطر در آنها کاهش یابد بلکه اعتماد به نفسشان نیز بالا می رود به گونه ای که در جمع گروه دوستانه سالم حضور پیدا می کنند و با قاطعیت در مقابل تعارف های وسوسه کننده افرادی که قلیان و ... استفاده می کنند نه می گویند. معصومه شکر گذار کارشناس ارشد بالینی است که سال ها به عنوان درمانگر و ارائه خدمات مشاوره ای به خانواده ها و دانش آموزان البرزی انجام وظیفه می کند در این زمینه گفت: قلیان سرآغازی برای اعتیاد و وابستگی است که اگر کنترل و نظارت از سوی خانواده ها و مسوولان ذیربط نشود آسیب بیشتری به جامعه وارد می شود زیرا دود قلیان و یا استعمال هر نوع مواد مخدر فقط به فرد آسیب نمی رساند بلکه آثار مخرب آن به همه مردم یک جامعه می رسد. وی افزود: سرو قلیان را باید از سفره خانه های سنتی ایران که نمادی از فرهنگ تاریخی ایران محسوب می شود جمع آوری کرد که این مهم نیاز به اجرای طرح های ویژه آموزشی ، فرهنگی و برخوردهای قاطع قانونی با افراد متخلف در عرضه قلیان در جامعه دارد. شکر گذار در امان ماندن نوجوانان و جوانان از گزندهای آسیب های اجتماعی همچون قلیان و وابستگی به آن را منوط به گسترش دامنه فعالیت های آموزشی و فرهنگی ویژه والدین و فرزندان یک خانواده با استفاده از روش های مختلف دانست و ادامه داد: معضل های اجتماعی چون قلیان ، استعمال سیگار ، اعتیاد ، ایدز و سایر رفتار های پر خطر زمانی از جامعه برچیده و یا درصد آن کاهش می یابد که همه مردم و مسئولان دغدغه داشته باشند و به فراگیری مهارت های زندگی اهمیت ویژه ای قائل شوند. وی تاکید کرد: اقدامات فرهنگی ، آموزشی و نظارت حلقه مهمی در بخش مسائل اجتماعی است که امروزه باید مورد توجه قرار گیرد زیرا هر گونه غفلت از این محورها سبب آسیب دیدگی پیکره اجتماع می شود.