پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

یکی از مشکلاتی که امروزه نوجوانان با آن مواجه می شوند مسئله پرخاشگری است که این امر موجب نگرانی بسیاری از خانواده ها و حتی فعالان در بخش های امور آموزشی - اجتماعی در جامعه شده است لذا بررسی علل بروز پرخاشگری در نوجوانان و شیوه های برخورد با آن نقش موثری دارد .
در دوره نوجوانی مشکلات و اختلالاتی در نوجوانان دیده می شود که در این میان افسردگی ، اضطراب و پرخاشگری از دیدگاه روانشناسان بیشترین فراوانی را دارد. امروزه والدین یکی از مشکلات جدی فرزندان خود را پرخاشگری می داند که برای حل این مشکل به چاره جویی می پردازند و با مراجعه به مراکز مشاوره ، کتاب ها ، نشریات الکترونیکی و علمی در صدد یافتن راه حل مناسب برای کاهش پیامدهای ناشی از رفتار پرخاشگرانه در بین فرزندانشان اقدام می کنند. روانشناسان معتقدند: برای درمان پرخاشگری فرد باید از خانواده شروع کرد زیرا فضای خانه باید آرام و بدون خشونت باشد تا نوجوان در فضایی آرام با کمک سایر اعضای خانواده و عمل کردن به تکنیک ها در راه کاهش پیامدهای پرخاشگری گام به گام جلو برود تا به مرحله آرامش در خانواده و سپس در اجتماع برسد. مریم اسدی عضو انجمن روانشناسی ایران که در بخش درمانگری فعالیت دارد در این زمینه به ایرنا گفت: پرخاشگری به رفتاری گفته می شود که به قصد آسیب زدن به فرد یا شیئی از فرد سر می زند. وی اظهار کرد: اگر در خانواده نوجوان به سوی خواهر ، برادر و سایر اعضاء حمله ور شود و چیزی پرتاب کند به آن رفتار پرخاشگرانه گفته می شود که باید به علل بروز این رفتار نامناسب و آسیب زا پرداخت و با بکارگیری شیوه های برخورد با آن نوجوان را از پیامدهای ناشی از این مشکل رفتاری رهایی بخشید. وی از پرخاشگری بعنوان یک رفتار آسیب زا در خانه و جامعه یاد کرد و خاطرنشان شد: والدین و حتی مراکزی که نوجوان در آن حضور پیدا می کند باید نسبت به پرخاشگری ، راههای پیشگیری و درمانی این رفتار آسیب زا اطلاعاتی داشته باشد تا بستر خشونت در این فضاها برای نوجوان فراهم نشود. اسدی گفت: پرخاشگری در وجود فر پرخاشگر موجب بروز عوارضی می گردد که آگاهی فرد پرحاشگر از جمله نوجوانان نسبت به آنها می تواند نقش بازدارنده داشته باشد چراکه در این دوره سنی نوجوانان به خود از نظر جسمی و سلامت توجه فوق العاده ای دارند. وی از ورم معده ، زحم معده و اثنی عشر، کولیک روده ، آسم یا تنگی نفس ، فشار خون عصبی ، میگرن و حتی برخی سرطان ها را از جمله بیماری های ناشی از رفتار پرخاشگری دانست که در علم روانشناسی از آنها به بیماری های روان - تنی یاد می شود زیرا علت بروز این بیماری ها استرس و فشار های روانی است که تجلی آن ها جسمانی است. این روانشناس در ادامه به پرخاشگری در فضای خانواده پرداخت و یادآور شد: پرخاشگری در کانون حانواده باعث ناامنی و رشد احساس نا ایمنی در وجود فرزندان می گردد و آرامش را از وجود آنان سلب می کند و اگر موجب تنبیه بدنی بشود، در مواردی به فرار فرزندان از خانواده کمک می کند. اسدی گفت: وجود پرخاشگری در فضای خانه ، باعث عدم آرامش فرد شد و بر فرآیند یادگیری دانش آموزان از جمله در انگیزه یادگیری تاثیر منفی بر جای می گذارد چون مانع تمرکز آن در درس می شود. وی ترد نوجوان از خانواده و ایجاد علاقه در او به دوستان ناباب به عنوان یکی از پیامدهای خطرناک ناشی از پرخاشگری در نوجوانان اشاره و بیان کرد: این شرایط نامناسب برای نوجوان سبب می شود تا نوجوانان به گروه بزهکاران بپیوندند که در نهایت نوجوان راهی کانون اصلاح و تربیت می شوند. سبحان کیان از دیگر روانشناسان خانواده در البرز است که در زمینه علل بروز پرخاشگری در بین نوجوانان به ایرنا گفت: برای ظهور و بروز رفتار پرخاشگرانه علل مختلفی از جمله عوامل جسمانی ، فیزیکی ، محیطی ، روانی - اجتماعی را در علم روانشناسی ذکر کرده اند که هر کدام به نوعی در بروز و شدت پرخاشگری تاثیر گذار است. وی از گرسنگی ، خستگی ، داشتن تصور منفی از بدن ، درد جسمانی ، ناکامی در رسیدن به هدف ، کسب از جامعه ، کمبود محبت ، و تماشای فیلم های خشن ، گسستگی خانوادگی ، مرگ والدین ، پایین بودن سواد والدین ،اختلافات درون خانوادگی ، وضعیت نامناسب اقتصادی خانواده ، انتخاب دوست ناباب از جمله دلایل مهم علل پرخاشگری در نوجوانان را تشکیل می دهد. وی گفت: امروزه رفتار پرخاشگرانه در بین کودکان و نوجوانان بیش از گذشته قابل مشاهده است که این روند منفی نشان می دهد که در آموزش مهارت های زندگی و نحوه کنترل بر رفتار خود باید تلاش بیشتری کرد. رئیس اداره تربیتی و مشاوره اداره کل آموزش و پرورش البرز نیز در زمینه انواع پرخاشگری به ایرنا گفت: پرخاشگری در بین کودکان و نوجوانان به دو دسته فردی و گروهی تقسیم بندی می شود. فرزاد رستمی به تحلیل پرخاشگری فردی پرداخت و یادآور شد: کودک یا نوجوان نسبت به افراد بالغ یا همسن خود پرخاشگری نشان می دهد که این حملات به صورت فردی انجام می شود و شخص سعی در مخفی کردن اعمال خشونت آمیز خود ندارد. وی گستاخ و بی تربیت بودن ، بیش از حد به خود مطمئن بودن ، بی رحم نسبت به اطرافیان و همسالان را از جمله ویژگی های پرخاشگری فردی برشمرد. وی پرخاشگری جمعی را یک نوع رفتار وفادارانه نسبت به اعضای گروه دانست و افزود: فرد دارای فعالیت پرخاشگرانه گروهی در خارج از خانه رفتارهای ضد اجتماعی از خود نشان می دهد ، با افت تحصیلی روبرو بوده و بعضی از علائم بیماری روان رنجوری نظیر اضطراب دارد و تا می تواند از گروه دوستان خود دفاع می کند. رستمی گفت: پرخاشگری یکی از موضوعات مهم آموزشی- مشاوره ای در مدارس استان البرز توسط مشاوران مدرسه برای دانش آموزان و اولیاء را در طول سال تحصیلی و حتی در ایام تعطیلات سه ماهه تابستان را تشکیل می دهد.
ژاله بشارت از دیگر روانشناسان البرزی است که در گفت و گو با ایرنا پرخاشگری را به دفاع کردن از حقوق خود به شیوه ای خصمانه تعریف کرده و خاطرنشان شد: هدف پرخاشگری گرفتن امتیاز از دیگران است که افراد پرخاشگر سعی می کنند نیازها و خواسته های خود را از طریق تسلط ، توهین و تحقیر دیگران برآورده کنند که این رفتارها معمولا در بین نوجوانان که در دوره بلوغ قرار گرفته اند بیشتر محسوس است. وی افزود: والدین در خانه و افرادی که با نوجوانان در اجتماع به ویژه در مدارس که با کودکان و نوجوانان سرو کار دارند باید از مهارت مقابله ای جرات ورزی در برابر پرخاشگری این گروه سنی استفاده کنند یعنی با آموزش مهارت اعتماد به نفس و احترام به اطرافیان کودکان و نوجوانان را از پیامد های آسیب زای پرخاشگری در امان نگه دارند. بشارتی سه مهارتی که به بهتر شدن جرات ورزی در بین افراد به ویژه کودکان و نوجوانان تاثیر گذار بوده را شامل بیان احساسات خود، همدلی و کاردانی ذکر کرد. وی از جرات ورزی به عنوان مهارتی موثر در تعامل با دیگران یاد کرد که لازم است والدین این مهارت را کانون خانواده که از آن بعنوان مهمترین مرکز آموزش عملی و امن ترین مکان برای رشد کودکان و نوجوانان یاد می شود به فرزندان آموزش دهند. این روانشناس ادامه داد: افراد به ویژه نوجوانان برای مقابله با خشم یا پرخاشگری باید به 12 مهارت مقابله ای که شامل هیجانی ، منطقی بودن ، خود آرام سازی ، ایمن سازی ، تخلیه انرژی ، باور کردن خود، غلبه بر بی جراتی، شناخت حدود پرخاشگری ، شناخت مزایای جرات ورزی ، تکمیل مهارت های جرات ورزی ، مذاکره کننده خوبی بودن و پی بردن به ارزش گذشت مجهز شود. وی تاکیدکرد: آموزش این مهارت های 12 گانه به کودکان و نوجوانان سبب می شود تا آنان در زمان لازم بتوانند رفتار مناسب از خود نشان دهند.