پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

ریزگردها، پسماندها شامل پسماندهای عادی، صنعتی، بیمارستانی، ویژه و کشاورزی، فاضلاب، آبیاری با فاضلاب شهری را می توان از جمله تهدیدات زیست محیطی البرز معرفی کرد که حافظان محیط زیست دراستان برای هرکدام تدبیرهایی را اندیشیده اند تا آسیب های آن برای مردم استان به حداقل برسد.
اثربخشی تدبیرهای اندیشیده شده برای مهار تهدیدات زیست محیطی زمان بر بوده و نمی توان انتظار داشت که در فاصله زمانی کوتاه آثار ناشی از این تهدیدات به صفر برسد، اما برنامه ها در حال اجراست تا در میان مدت و بلندمدت و به مرور این تهدیدات به حداقل کاهش یابد.
**ریزگردها
در ایران، منشأ بیشتر ریزگرد، دشت ها و باتلاق های خشک یا در حال خشک شدن عراق است که خاک دانه ها با بافت بسیار ریز آن از طریق باد به ایران می آید. البته نباید عوامل و کانون های داخلی استان وکشور را در تشدید پدیده گرد و خاک بی تاثیر دانست. مثل بیابان های غرب نظرآباد و اشتهارد در استان و جنوب قزوین و جنوب غرب تهران که از کانون های ریزگرد محلی هستندو نیازمند مدیریت بیشتر هستند. یکی از دلایل اصلی در ایجاد کانون های گرد و خاک بروز پدیده خشکسالی است و برداشت بی رویه آب از سفره های زیرزمینی وگسترش سطح شهری و کاهش باغات و کاهش سطح سفره های زیرزمینی و کاهش رطوبت خاک آن را شدت بخشیده است. به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست البرز بر اساس مطالعه و بررسی های انجام شده، تعداد رخدادهای گردو غبار در استان البرز در سال 92، 93 و 94 به ترتیب 1، 12 و 17مورد بوده است و این بیانگر افزایش تعداد رخدادها است. حسین محمدی گفت: برای مقابله وکنترل این کانون در مرحله اول پروژه شناسایی کانون های ریزگرد محلی و منطقه ای با همکاری دانشکده محیط زیست انجام شده و در ستاد ملی مقابله با گرد و غبار کشور به تأیید رسیده است و ستاد هم در حال تدوین وهمکاری هستند.
** وضعیت مدیریت پسماندها در استان البرز
برای مدیریت پسماندها در استان البرز تاکنون 22کارگروه مدیریت پسماند تشکیل شده است. به طور کلی پسماندها به 4 گروه پسماندهای عادی،بیمارستانی، صنعتی وویژه و کشاورزی تقسیم می شود.
**مدیریت پسماندهای عادی:
به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست البرز هم اکنون کلیه پسماندهای شهرستان های استان (غیر از شهرستان طالقان) به سایت مرکزی حلقه دره جهت پردازش ودفع انتقال داده می شود. 600 تن از 1500 تن پسماند ورودی به این مرکز به کمپوست تبدیل می شود و قرار است تا پایان سال 95 خط تولید کمپوست به 1000 تن توسعه داده شود. محمدی خاطرنشان کرد: یک واحد پیرولیز هم با ظرفیت 5 تن که مواد پلاستیکی را به مواد نفتی تبدیل می کند راه اندازی شده است. در این بخش با مشکل جدی عدم مدیریت شیرابه های زباله ها که طی سال های گذشته انباشته شده، مواجه هستیم و شهرداری کرج درحین بررسی و امحاء این شیرابه ها است. رویکرد اصلی مدیریت پسماند عادی بر اساس بازیافت 100 درصدی زباله و عدم دفن است که باید توسط شهرداری ها دنبال شود. برای شهرستان طالقان نیز یک واحد زباله سوز مجوز صادر شده است که شهرداری باید هرچه سریعتر آنرا راه اندازی کند.
**پسماندهای بیمارستانی:
در استان البرز 16 بیمارستان (14 بیمارستان در شهر کرج، 1 بیمارستان در شهر هشتگرد و 1 بیمارستان در شهر نظرآباد) وجود دارد که میانگین کمی پسماند تولیدی آنها بالغ بر 4707 کیلوگرم در روز است و از این مقدار 3063 کیلوگرم (بیش از 40%)به عنوان پسماند عفونی و خطرناک است. کلیه بیمارستان ها مجهز به دستگاه بی خطر ساز (اتوکلاو/ هیدروکلاو) هستند.
در استان البرز بیش از 3500 واحد بهداشتی- درمانی وجود دارد که بالغ بر 3400 کیلوگرم پسماند در روز تولید می کند که اکثر آنها غیر از 5 مرکز جراحی محدود که مجهز به دستگاه بیخطر ساز هستند مابقی مخلوط با پسماندهای عادی تحویل شهرداری می شود و طی تصمیم گرفته شده در کارگروه مدیریت پسماند با سرمایه گذاری بخش خصوصی قرار است کلیه پسماندهای پزشکی اعم از بیمارستان، مطب هاو ... بی خطر و امحاء اصولی شوند.
**مدیریت پسماندهای صنعتی و وی‍ژه:
مدیرکل حفاظت محیط زیست البرز هم اکنون سایت جدیدی به منظور مدیریت پسماندهای مذکور که بخش عمده ای از آن مدیریت اصولی نمی شوند در مرحله انتخاب پیمانکار واجد صلاحیت است.
**مدیریت پسماندهای کشاورزی
سالانه حدود 400هزار تن پسماند در بخش کشاورزی در سطح البرز تولید می شود که به دو بخش تولیدات گیاهی و تولیدات دام و طیور اختصاص می یابد. در راستای مدیریت پسماندهای مذکور اقداماتی انجام شده است. محمدی تهیه فهرست فروشندگان غیرمجاز سموم و جلوگیری از ادامه فعالیت آن و تصویب موضوع در کارگروه مدیریت پسماند استان، پیگیری موضوع تولید بیوکمپوست در بین تولید کنندگان بخش کشاورزی، پیگیری کاهش مصرف سموم و جلوگیری از ورود سم به محیط زیست منتج به تشکیل شبکه مراقبت محصولات زراعی و باغات با بکار گیری 85 نفر کارشناس حفظ نباتات و نظارت در 25 هزار و 100 هکتار که نتایج آن صدور 2859 کد 16 رقمی برای محصولات با مانده سموم صفر و یا زیر حد استاندارد بوده است و پیگیری نظارت مستمر و دقیق بر معدوم سازی لاشه های دامی و طیور توسط سازمان جهاد کشاورزی استان با همکاری و نظارت مستقیم دامپزشکی از جمله اقدامات صورت گرفت است.
**فاضلاب
فاضلاب تولیدی البرز در بخش صنعت 25میلیون متر مکعب ودر بخش تولید خانگی حدود 220میلیون مترمکعب اعلام شده که میزان تصفیه کمتر از10درصد است. جمعیت برخوردار از تاسیسات جمع آوری وتصفیه فاضلاب دراستان، 8 درصد می باشد که میانگین کشوری حدود 38 درصد است. یعنی حدود 90 درصد فاضلاب بدون عملیات وارد محیط می شود و به دنبال آن مشکلات محیط زیست را به دنبال خواهد داشت.
به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست البرز 8 شهرک صنعتی و 7 ناحیه صنعتی –کارگاهی در البرز وجود دارد که تنها 3 شهرک دارای سیستم تصفیه فاضلاب و 3 تصفیه خانه در شهرک ها در حال احداث است.
محمدی افزود: به دنبال پیگیری های به عمل آمده توسط محیط زیست10 کارواش و قالیشویی در کرج نیز اقدام به ایجاد سیستم تصفیه فاضلاب نموده اند و 14 واحد نیز در حال احداث هستند. وی خاطرنشان کرد: 4 واحد رفاهی و پذیرایی در جاده چالوس اقدام به ایجاد سیستم تصفیه خانه نموده اند و مابقی اقدام به ایجاد مخزن و قرارداد برای انتقال فاضلاب به محل مناسب تعیین شده جهت تخلیه دارند. از جمله اقدامات دیگر می توان به الزام شرکت آب و فاضلاب استان البرز به تسریع در ایجاد تصفیه خانه های شهری و ایجاد شبکه جمع آوری فاضلاب شهری در تمام شهرهای استان با استفاده ازتمام ظرفیت ها،تجهیز تصفیه خانه فاضلاب شهری (شهر کرج) به سیستم پایش لحظه ای در خرداد ماه 1394، تجهیز 5 روستا و4 واحد پذیرایی جاده کرج چالوس به سیستم تصفیه فاضلاب اشاره کرد. از 16 بیمارستان مستقر در شهرستان کرج هم اکنون بیمارستان های البرز، شهید باهنر، مریم، تخت جمشید و شریعتی مجهز به سیستم تصفیه خانه فاضلاب بوده و فاضلاب بیمارستان های شهید باهنر و تخت جمشید به شبکه اگوی شهری نیز متصل هستند. در شهرستان کرج سه ندامتگاه وجود دارد که دو تای آنها مجهز به سیستم تصفیه فاضلاب و متصل به اگوی شهری هستند و پیگیریها برای استاندارد سازی فاضلاب زندان شهید کچویی ادامه دارد. مدیرکل حفاظت محیط زیست استان درباره مشکلات در این بخش می گوید: از جمله مشکلات موجود در این بخش کمبود اعتبار برای ایجاد تأسیسات فاضلاب است. برای احداث تصفیه خانه های فاضلاب شهرهای استان از جمله فردیس و هشتگرد مجوز محیط زیست صادر شده است و آبفای استان در حال پیگیری ایجاد این تصفیه خانه است. برای شهرهای نظرآباد و اشتهارد هم همینطور که نیازمند تسریع در اجرای آن هستیم.
**آبیاری اراضی کشاورزی با فاضلاب شهری
میزان تولید فاضلاب تابعی از میزان مصرف آب و پارامترهای مختلف مثل اقلیم، وضعیت اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سطح بهداشت مردم است. از آنجا که امروزه یکی از عوامل مهم محدود کننده کشاورزی در نواحی خشک و نیمه خشک کمبود آب است و مناطق مختلف کشور ایران از جمله استان البرز نیز با توجه به خشکسالی های اخیر با مشکل کمبود آب به ویژه در بخش کشاورزی مواجه هستند و این مسئله برخی استفاده های غیر مجاز از فاضلاب برای آبیاری اراضی کشاورزی و مشکلات بهداشتی و محیط زیستی را به همراه دارد. تاثیرات سوء استفاده از فاضلاب در آبیاری را به طور خلاصه می توان در موارد زیر بیان نمود: آبیاری مزارع با آب فاضلاب تصفیه نشده عامل بروز انواع بیماری های انگلی و روده ای
آلودگی منابع آبهای سطحی و زیرزمینی و منابع خاک
مسمومیت گیاهان در اثر تجمع عناصری که در غلظتهای پایین برای رشدو ادامه حیات گیاه ضروری است ولی افزایش غلظت آنها باعث آسیب رسانی به گیاه، توقف یا کاهش رشد و در نهایت نابودی گیاه می شود. تجمع فلزات سنگین در برخی قسمتهای گیاهان و مصف آن توسط انسان و بروز انواع بیماریها از جمله سرطان
نفوذ آلاینده ها به آبهای زیرزمینی، شور شدن و سمیت خاک
کاهش نفوذ پذیری خاک و در نهایت تغییر خواص شیمیایی ، فیزیکی و زیستی خاک
بر اساس بررسی های صورت گرفته تقریبا 3500 هکتار از اراضی کشاورزی با فاضلاب خام آبیاری می شوند.
به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست البرز در اغلب مزارعی که با فاضلاب آبیاری می شوند، بیشتر کشت غالب عمدتا گندم، جو و ذرت علوفه ای است و در برخی از مناطق هم شاهد کشت انواع صیفی جات نیز هستیم که در پی پیگیری های بعمل آمده در ارتباط با این موضوع دادستان محترم کرج از برخی مزارع کشت آبیاری شده با فاضلاب خام بازدید به عمل آورده و با دریافت حکم از مراجع غذایی مزارع آلوده را معدوم سازی نمودیم و از کشت دوباره جلوگیری بعمل آمده است اما هنوز هم شاهد کشت هستیم که باید برخورد قانونی لازم توسط دستگاه های ذیربط مثل بهداشت وجهاد کشاورزی صورت گیرد.