پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

آب در سد کرج همچون رگه‌های نازک و شکننده‌ای از زندگی، آرام آرام در حال کم شدن است. روز به روز سطح آب پایین‌تر می‌آید، گویی طبیعت در حال نفس کشیدن در انتظار باران است، اما بارش‌ها دیگر آنچنان که باید، به این سرزمین نمی‌رسند.
سد کرج در استان البرز و در فاصله‌ای نه‌چندان دور از پایتخت ایران قرار دارد، یکی از منابع اصلی تأمین آب شرب و کشاورزی منطقه تهران و البرز محسوب می‌شود. این سد در کنار کارکردهایش در تأمین آب، نقش مهمی در تولید برق آبی و کنترل سیلاب‌ها دارد. با این حال، در سال‌های اخیر، مشکلات مربوط به کم‌آبی در این سد به شدت افزایش یافته است.
رجحان سزاوار، مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای استان البرز، اعلام کرده است که در حال حاضر تنها ۸ درصد از ظرفیت سد کرج پر است. این میزان نسبت به زمان مشابه سال گذشته که ۱۸ درصد بوده، کاهش ۵۶ درصدی را نشان می‌دهد.وی همچنین افزود که میزان بارش‌ها در استان البرز نسبت به میانگین بلندمدت کاهش چشم گیری داشته است.بارندگی‌ها، همراه با کاهش ذخایر سد، نگرانی‌هایی را در مورد تأمین آب شرب و کشاورزی در تابستان پیش رو ایجاد کرده است.با توجه به این شرایط، مدیریت مصرف آب و برنامه‌ریزی‌های لازم برای مقابله با بحران کم‌آبی در استان البرز و به ویژه در حوزه تغذیه آب شرب تهران ضروری به نظر می‌رسد.
دلایل کم‌آبی سد کرج
کاهش بارندگی‌ها؛ یکی از اصلی‌ترین دلایل کم‌آبی سد کرج، کاهش میزان بارندگی‌ها در سال‌های اخیر است. تغییرات اقلیمی و خشکسالی‌های پی در پی باعث شده که منابع آبی این سد به میزان قابل توجهی کاهش یابد. کاهش بارش‌ها در استان البرز و کوه‌های اطراف سد، منجر به افت قابل توجه سطح آب ذخیره‌شده در سد شده است.
مصرف بالای آب؛ با افزایش جمعیت در استان‌های تهران و البرز و همچنین رشد مصرف آب در بخش‌های مختلف، تقاضا برای آب از سد کرج به شدت افزایش یافته است. این مصرف بالا به همراه کاهش منابع آب، فشار زیادی بر روی این سد وارد کرده است.ورود فاضلاب‌ها و آلودگی‌ها؛ یکی دیگر از عوامل کاهش کیفیت آب در سد کرج، ورود فاضلاب‌های شهری و صنعتی به منابع آب است که می‌تواند تأثیر منفی بر ذخایر آبی و کیفیت آب داشته باشد. این آلودگی‌ها همچنین موجب افزایش هزینه‌ها برای تصفیه آب می‌شود.
کاهش ۲۶ درصدی بارندگی
آرش بهاروند احمدی، مدیرکل هواشناسی استان البرز در این خصوص اظهار کرد: متاسفانه در سال جاری نسبت به سال آبی گذشته با کاهش ۲۶ درصدی بارندگی مواجه بودیم.
وی افزود: این آمار نسبت به دوره میانگین بارندگی ادوار گذشته، ۴۵ درصد کمبود دارد که نتیجه آن کاهش ۵۶ درصدی حجم مخزن سد کرج بوده است.مدیرکل هواشناسی استان البرز ادامه داد: طبق بررسی‌های کارشناسی صورت گرفته تا پایان سال نیز بارندگی قابل توجهی پیش بینی نشده است.
پیامدهای کم‌آبی سد کرج
کم‌آبی در سد کرج تأثیرات جدی بر محیط‌زیست و زندگی مردم دارد. از جمله این پیامدها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:کمبود آب شرب: کاهش سطح آب ذخیره‌شده در سد کرج می‌تواند منجر به بحران تأمین آب شرب برای منطقه تهران و البرز شود. این موضوع می‌تواند فشار زیادی بر روی سیستم‌های تأمین آب وارد کند و موجب مشکلات جدی برای شهروندان شود.اختلال در کشاورزی: کشاورزی در منطقه نیز تحت تأثیر کم‌آبی قرار خواهد گرفت. کمبود آب برای آبیاری زمین‌های کشاورزی می‌تواند منجر به کاهش تولید محصولات و مشکلات اقتصادی برای کشاورزان شود.
کاهش ذخایر آب زیرزمینی: در نتیجه کاهش حجم آب سد کرج، برای جبران کمبود آب، ممکن است از منابع زیرزمینی استفاده بیشتری شود. این امر باعث کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و افزایش خطر فرونشست زمین می‌شود.داود نجفیان، مدیرعامل آب منطقه ای استان البرز در این خصوص گفت: کمبود بارش‌ها باعث شده است تا ورودی به سدهای کرج و طالقان کاهش یابد همین امر می‌طلبد تا مصرف بهینه آب بیش از پیش رعایت شود.وی افزود: در پی مصرف بی رویه آب و کاهش بارندگی‌ها حفر چاه‌های متعدد را در پی دارد همین باعث شده تا در دراز مدت آبخوان‌های استان نیز تحت تاثیر قرار بگیرند. یعنی بخش عمده‌ای از آب‌های زیرزمینی نیز از بین می‌روند.نجفیان از رصد دقیق ورود و خروج آب‌های مصرفی به ۷۰ چاه در استان خبر داد و یادآور شد: یکی دیگر از معضلات امروز جامعه این است که میزان ظرفیت چاه‌های آب طی ۱۰ سال گذشته از ۷۰ متر به بیش از ۳۰۰ متر رسیده است.
این مقام مسؤول به اهمیت فرهنگ‌سازی و آموزش تاکید کرد و گفت: ضروری است که در مدارس، فرهنگسراها، پارک‌ها و تمامی نقاط شهر موضوع فرهنگ‌سازی را اجرایی کنیم؛ در این مسیر اقداماتی نیز در دستور قرار گرفته است.
کلام پایانی
وضعیت کم‌آبی در سد کرج هشدار جدی برای نیاز به مدیریت پایدار منابع آبی است. در حالی که این سد همچنان به عنوان یکی از منابع اصلی تأمین آب برای منطقه عمل می‌کند، بحران کم‌آبی آن می‌تواند تهدیدی جدی برای تأمین آب شرب و کشاورزی به شمار رود. بنابراین، باید به سرعت اقداماتی جامع برای مدیریت بهتر منابع آبی و جلوگیری از کاهش بیشتر سطح آب در سد کرج اتخاذ شود تا از بروز بحران‌های آبی در آینده جلوگیری شود.