پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

سنبل الطیب با نام علمی Valeriana officinalis (گیاه مورد علاقه گربه‌ها) گیاهی چند ساله است که در اروپا و بخش‌هایی از آسیا رشد می‌کند.
از آن جایی که ریشه گیاه سنبل الطیب در طب سنتی دارای ارزش دارویی فراوانی است و از آن به عنوان آرام بخش اعصاب، خواب آور و ضد تشنج هم استفاده می‌شود، سنبل الطیب والیوم طبیعت و علف گربه نیز نامیده می‌شود.اما چرا به آن علف گربه می‌گویند؟ این گیاه به واسطه نوعی اثر روان گردانی گربه‌ها را به خود جذب می‌کند. به نظر می‌رسد که این خاصیت مربوط به وجود آکتینیدین در عصاره گیاه باشد. این ترکیب شباهت زیادی به فرومون‌های بدن گربه‌ها دارد.سنبل الطیب همچنین در آمریکا، چین و بسیاری دیگر از کشور‌های دنیا کشت داده می‌شود. قرن هاست که از گل‌های این گیاه برای ساخت عطر استفاده می‌شود و قسمت ریشه نیز جایگاه مهمی در طب سنتی به مدت دست کم ۲ هزار سال داشته است.
امروزه عصاره ریشه سنبل الطیب یا والرین به شکل‌های مختلفی از جمله قرص، کپسول و قطره در دسترس است. این دسته از محصولات دارویی را می‌توان از طریق داروخانه‌های سراسر کشور تهیه کرد.از علف مورد علاقه گربه‌ها تا راهکاری از طبیعت برای بهبود کیفیت خواب! + عکس
مکانیسم اثر
ریشه والرین حاوی تعدادی از ترکیبات موثر بر چرخه خواب و در عین حال استرس و اضطراب است. این ترکیبات شامل والرنیک اسید، ایزو والرنیک اسید و انواع آنتی اکسیدان‌ها هستند. سنبل الطیب به واسطه ارتباط عملکردی خود با گاما آمینو بوتیریک اسید (به اختصار گابا)، از نظر علمی در مرکز توجه دانشمندان جهان قرار گرفته است. گابا یک میانجی شیمیایی است که به تنظیم تکانه‌های عصبی در مغز و سیستم عصبی کمک زیادی می‌کند.محققان نشان داده اند که سطوح پایین گابا با استرس حاد و مزمن، اضطراب و کیفیت نامطلوب خواب مرتبط است. بر اساس مطالعه منتشر شده، والرنیک اسید از شکسته شدن گابا در مغز جلوگیری می‌کند و سبب ایجاد حالت آرامش می‌شود. گفتنی است که برخی از دارو‌های آرام بخش مانند دیازپام و آلپرازولام نیز به همین طریق عمل می‌کنند.ریشه سنبل الطیب همچنین حاوی هسپریدین و لینارین است که اثرات آرام بخشی و تقویت کنندگی خواب از خود نشان داده اند. احتمالا بسیاری از این ترکیبات فعالیت بیش از حد در آمیگدال را بلوکه می‌کنند. این همان بخشی از مغز است که ترس و واکنش‌های احساسی قوی را پردازش می‌کند.
کمک به حفظ آرامش
حفظ آرامش به خصوص در موقعیت‌های استرس زا می‌تواند بسیار دشوار باشد. طبق مقاله‌ای که از طریق مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است، ترکیبات موجود در ریشه والرین به کاهش شدت واکنش‌های عاطفی که در شرایط استرس زا بروز می‌کنند، کمک خواهند کرد.در یک مطالعه موش‌های صحرایی که تحت درمان با والرین قرار گرفتند در مقایسه با گروه کنترل و یا موش‌هایی که الکل دریافت کرده بودند، رفتار‌های هیجانی محدودتری را به دنبال حضور در یک آزمایش تحریکی ثبت کردند.علاوه بر این در پژوهشی دیگر مشخص شد که مصرف مکمل‌های حاوی سنبل الطیب در بیماران مبتلا به اختلال وسواس اجباری، علائم رفتاری آزار دهنده را به صورت معنا داری کاهش می‌دهد. همچنین برخلاف بسیاری از دارو‌های شیمیایی مورد استفاده در درمان این بیماران، مکمل‌های سنبل الطیب عوارض جانبی خاصی نداشتند.
کمک به افزایش کیفیت خواب
اختلالات خواب در دنیای امروزی امری معمولی هستند. تخمین زده می‌شود که حدود ۳۰ درصد از مردم در تمام دنیا بی خوابی را تجربه می‌کنند و با مشکلاتی نظیر سختی در به خواب رفتن، عدم توانایی در حفظ حالت خواب شبانه و کیفیت نامطلوب خواب رو به رو هستند.به گفته محققان مصرف مکمل‌های حاوی والرین زمان مورد نیاز برای به خواب رفتن را کاهش می‌دهد و در عین حال کیفیت و کمیت خواب را بهبود می‌بخشد. در یک مطالعه کنترل شده، از میان ۲۷ داوطلب جوان و میانسال با مشکلات خواب ۲۴ نفر "بهبود خواب" و ۱۲ نفر از این تعداد هم "خواب عالی" علاوه بر بهبود کیفیت خواب را پس از مصرف ۴۰۰ میلی گرم عصاره ریشه والرین گزارش کردند.
دیگر فواید سنبل الطیب
- کنترل علائم یائسگی: درمان با ۷۶۵ میلی گرم مکمل حاوی والرین به مدت حداقل ۸ هفته، شدت گرگرفتگی و دوره‌های بروز آن را تا اندازه زیادی کاهش داد.
- مدیریت سندرم پیش از قاعدگی: بانوانی که از PMS رنج می‌برند نیز می‌توانند از سنبل الطیب استفاده کنند. این گیاه می‌تواند به بهبود علائم فیزیکی، عاطفی و رفتاری PMS کمک کند.
- بهبود سندرم پای بی قرار: مصرف روزانه ۸۰۰ میلی گرم عصاره والرین به مدت ۸ هفته، علائم سندرم پای بی قرار را به بهبود بخشیده و دوره‌های نشانه‌های شدت یافته را کاهش می‌دهد.
کمک درمان علامتی پارکینسون: مطالعه‌ای نشان داد که استفاده از عصاره والرین روی موش‌های پارکینسونی به بهبود رفتاری، کاهش التهاب و افزایش ذخیره آنتی اکسیدانی یاری می‌رساند.
عوارض جانبی و دوز مصرف
توصیه می‌شود درباره مصرف این گیاه با پزشک خود مشورت کنید. مطالعات حاکی از آن هستند که مکمل‌های حاوی عصاره ریشه سنبل الطیب اثرات جانبی خاصی ندارند و برای اکثر افراد کاملا ایمن محسوب می‌شوند.با این حال اگر داروی مخصوصی استفاده می‌کنید، مبتلا به بیماری‌های کبدی و یا باردار هستید، بهتر است پیش از مصرف اینگونه مکمل‌ها با پزشک معالج و یا داروساز مشورت کنید. در مورد دوز مصرف دیده شده که دوز روزانه ۴۰۰ الی ۹۰۰ میلی گرم می‌تواند به مشکلات خواب کمک زیادی کند. از این رو نیاز به مصرف بیش از این مقدار نخواهد بود. در مجموع هرچه دوز‌های پایین تری استفاده شود بهتر است. گزارش شده که دوز ۹۰۰ میلی گرمی و یا بالاتر می‌تواند با خواب آلودگی در صبح روز بعد در ارتباط باشد. برای کنترل استرس و اضطراب نیز دوز‌های منقسم ۱۲۰ الی ۲۰۰ میلی گرمی ۳ بار در روز همراه با هر وعده غذایی مناسب خواهد بود.

منبع: عصر ایران