پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

بی شک یکی از مهمترین دغدغه ها و مشکلات زندگی شهری امروز در کشور ترافیک بوده که بی نظمی وعدم انضباط در تردد خودروها و رعایت قوانین نیز تحمل آن را برای شهروندان سخت تر نموده است.
پر واضح است برای مشکلات ترافیک ، سالیانه هزینه های بسیاری در قالب طرحهای عمرانی، فرهنگی و اجتماعی و همچنین کاهش تبعات این معضل از سوی مدیران شهری و برنامه ریزان در کشور ارائه گردیده است. ولی به واقع علل این بی نظمی و ازدحام خودروها درمعابر و حجم غیر متعارف تخلفات رانندگی در شهرهای کشور چه بوده و چه راهکارهایی برای مدیریت آن می توان پیشنهاد نمود؟در این مقاله سعی گردیده با دیدگاهی واقع بینانه به این معضل در کشور و تبعات منفی ناشی از آن بپردازد ونهایتاً راهکارهایی برای مدیریت این معضل در زمان موجود و متعاقب آن برای استفاده آیندگان پیشنهاد نماید. با بررسی اجمالی علل مشکلات ترافیک شهری، می توان ریشه اصلی معضلات مربوطه در این بخش را در دو فصل زیرساختی و فرهنگی در جوامع شهری پیدا نمود. قالب کلانشهرهای کشور که با معضل ترافیک دست به گریبان هستند به سبب قدمت تاریخی ابتداً بر اساس نیازهای روز ساخته شده اند و توجهی در احداث شهر برای نیازهای آینده در نظر گرفته نشده است. لذا این عدم آینده نگری در گذشته و افزایش جمعیت شهری و متعاقب آن ورود خودروها و روند رو به رشد آن و همچنین عدم هماهنگی بین عرضه وتقاضا در حال حاضر مشکلات بیشماری را پیش روی مدیران شهری ایجاد نموده است. به طور طبیعی شهری که بر مبنای نیازهای روز خود ساخته شده است و برنامه ای نیز برای طرحهای آتی خود نداشته باشد توان پاسخگویی به حجم سریع این افزایش تقاضا را نخواهد داشت از سوی دیگر محدودیتهای مالی نیز حلقه ی فشار بر مدیریت شهری را در این خصوص تنگ تر می نماید.
با این توضیح به منظور رفع این نقص ارائه برنامه های اصولی و درست جهت بهره گیری از ظرفیتهای موجود و همچنین اولویت بندی پروژه های مد نظر با جمع آوری اطلاعات و داده های ترافیکی بصورت آنلاین می تواند نقش مهمی در مدیریت شرایط حاضر و برنامه ریزی در آینده شهرها ایفا نماید. بدیهی است بهره گیری از آمار دقیق و اطلاعات روز و استفاده از طرح و نقشه راهی تحت عنوان "طرح جامع حمل و نقل شهری" که متناسب با طرح تفصیلی و راهبردی شهر تدوین گردیده است و اهتمام بر عدم تخطی از آن از سوی مدیران شهری می تواند کمک موثری در مدیریت بهینه این مشکلات و کاهش اتلاف سرمایه های ملی داشته باشد.
پر واضح است تقویت و سرمایه گذاری در برداشت و ذخیره داده ها و اطلاعات شهری بالاخص در حوزه حمل و نقل و ترافیک در کنار طرحهای عمرانی اولویت بندی شده، نقش بی بدیلی در مدیریت فعلی مشکلات و تبیین افق روشنی برای آینده خواهد داشت. از دیگر علل معضلات و ناهنجاری های ترافیکی و بی نظمی های موجود در آن می توان به فقر فرهنگی جوامع شهری در کشور بر موضوعاتی چون رعایت قوانین و مقررات رانندگی و حقوق شهروندی اشاره نمود. با نگاهی اجمالی و مرور بر روند چگونگی آموزشهای مربوط به فرهنگ شهری در پنج دهه گذشته به راحتی می توان پی برد که مدیران و برنامه ریزان دهه های قبل توجهی به این موضوع نداشته و در هیچ مقطعی از این زمانها طرحها و آموزشهای مناسب و مفیدی در این خصوص برای یادگیری شهروندان امروز ارائه و اجرا ننموده اند.
طبیعی است این قصور و نقص گذشتگان در آموزشهای ضروری، موجبات ایجاد بیگانگی شهروندان را به قوانین راهنمایی و رانندگی و فرهنگ ترافیک در حال حاضر ایجاب نماید و پیرو آن ضعف در این بخش منجر به بروز تبعات منفی ای چون آمارهای نامتعارف در مرگ و میر ناشی از تصادفات رانندگی در کشور گردیده است. لذا برای جبران این ضعف ارائه طرحهای تنبیهی و اعمال جرائم رانندگی و همچنین هزینه برای ایجاد بسترهای لازم در این خصوص از رایج ترین راهکارها برای برخورد با این معضل در سالهای اخیر بوده است. با این توضیح از نظر نگارنده، مدیریت این مشکل با تمرکز بر تقویت و سرمایه گذاری در طرحهای فرهنگی و اجتماعی مطالعه شده و استفاده از پتانسیلهای رسانه ای موجود در تبیین و توضیح آن بجای تمرکز مطلق برطرحها جبری عنوان می شود. بدیهی است هزینه های طرحهای فرهنگی به نسبت طرحهای عمرانی نیز کمتر و ماندگار تر خواهد بود. در شرح این راهکار می توان طرحهای فرهنگی را در دو فاز تبیین نمود: در فاز اول جامعه هدف مدنظر می بایست شهروندانی را دربرگیرد که در گذشته باید آموزشهای لازم را فرا می گرفته اند اما به سبب ضعفهای آموزشی این مهم محقق نشده است لذا ارائه بسته های سلبی و ایجابی در این خصوص می تواند در این جامعه هدف موثر تر باشند.
از سوی دیگر در فاز دوم طرحهای فرهنگی ارائه شده برای شهروندان آینده، طراحی و ارائه گردد که در این فاز هدف از آموزش بر کودکان و خردسالان استوار بوده و در ادامه ی طی یک طرح جامع هدفدار و مستمر به تمام مقاطع و سنین تسری پیدا نماید تا ساکینین آینده شهر بعلل کوتاهی زمان حال گرفتار مشکلاتی که امروزه مدیران شهری با آن دست به گریبانند ، نگردند. در انتها در راستای حل اساسی مشکلات ترافیکی و تبعات منفی آن عزم راسخی از سوی مدیران و برنامه ریزان شهری لازم است تا با ارائه طرح های جامع مطالعه شده در حوزه های فرهنگی و اجتماعی در برنامه های کوتاه و بلند مدت، چشم انداز مطلوبی را برای آیندگان رقم بزنند.
محمد حاجی جعفریسرپرست مرکز کنترل ترافیک شهرداری کرج