پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

قیام ۱۷ شهریور ۱۳۵۷، یکی از نقاط عطف در تاریخ انقلاب اسلامی ایران است؛ روزی که به «جمعه سیاه» شهرت یافت و در حافظه ملت ایران به عنوان نماد مظلومیت و در عین حال، ایستادگی و وحدت مردم علیه رژیم استبدادی پهلوی ثبت شد.
زری اسفندفر/ این واقعه نه‌تنها از نظر شدت خشونت و کشتار بی‌سابقه بود، بلکه نشان داد که ملتی یکپارچه و متحد، هرگز در برابر ظلم سر فرود نخواهد آورد.در آن روز، هزاران نفر از مردمی که با دستان خالی و تنها با ایمان و امید به آینده‌ای آزاد گرد هم آمده بودند، در میدان ژاله تهران اجتماع کردند. آن‌ها شعارهایی سر می‌دادند که خواست قلبی همه مردم ایران بود؛ استقلال، آزادی و پایان استبداد. رژیم پهلوی که تاب شنیدن صدای ملت را نداشت، با قساوت تمام، دستور آتش‌گشودن بر مردم بی‌دفاع را صادر کرد. صدها نفر به خاک و خون کشیده شدند و خون پاک شهیدان، زمین میدان ژاله را گلگون کرد.اما آنچه این حادثه را در تاریخ ماندگار ساخت، تنها مظلومیت شهیدان نبود، بلکه اتحاد و همدلی بی‌نظیر مردم بود. در آن روز، مرزهای طبقاتی و اجتماعی رنگ باخت. دانشجو در کنار کارگر، بازاری در کنار معلم، زن در کنار مرد، پیر در کنار جوان، همه و همه با یک هدف مشترک به میدان آمده بودند؛ نفی استبداد و دستیابی به آزادی. قیام ۱۷ شهریور نشان داد که وحدت، بزرگ‌ترین سلاح یک ملت در برابر زور و ظلم است.رژیم پهلوی گمان می‌کرد که با ایجاد رعب و وحشت، می‌تواند حرکت مردمی را متوقف کند. اما نتیجه دقیقاً برعکس شد. خون شهیدان ۱۷ شهریور، همچون چراغی مسیر مبارزه را روشن‌تر کرد و مردم ایران را مصمم‌تر ساخت. پس از این واقعه، موجی از اعتراضات و اعتصابات سراسر کشور را فرا گرفت. دانشگاه‌ها، بازارها، مساجد و کارخانه‌ها به کانون‌های مبارزه تبدیل شدند. در واقع، جمعه سیاه به نقطه بازگشت‌ناپذیری در روند انقلاب اسلامی بدل شد؛ جایی که دیگر بازگشت به وضع سابق محال بود.یکی از نکات مهم در بررسی این واقعه، نقش وحدت ملی است. اگر قیام ۱۷ شهریور را به دقت تحلیل کنیم، درمی‌یابیم که رمز ماندگاری آن، اتحاد مردم حول یک محور مشترک بود. در آن روز، اختلافات فکری، سیاسی و طبقاتی در سایه هدفی والاتر کمرنگ شد. این تجربه تاریخی، امروز نیز پیامی روشن برای جامعه ما دارد؛ اینکه هر زمان ملت ایران در برابر چالش‌ها و تهدیدها یکدل و هم‌صدا عمل کند، هیچ قدرتی توان ایستادگی در برابرش را ندارد.قیام ۱۷ شهریور همچنین ارتباطی عمیق با فرهنگ عاشورا دارد. مردم با الگوگیری از قیام امام حسین(ع)، جان خود را فدای آرمان‌های الهی کردند. همان‌طور که در عاشورا خون بر شمشیر پیروز شد، در میدان ژاله نیز خون شهیدان زمینه‌ساز پیروزی ملتی شد که به هیچ قدرتی جز خدا تکیه نداشت. این پیوند میان فرهنگ عاشورا و نهضت اسلامی، سبب شد تا قیام ۱۷ شهریور نه صرفاً یک رخداد سیاسی، بلکه یک حماسه معنوی نیز باشد.امروز که بیش از چهار دهه از آن حادثه خونین می‌گذرد، بازخوانی قیام ۱۷ شهریور تنها یک وظیفه تاریخی نیست، بلکه یک ضرورت اجتماعی است. ما باید از این واقعه بیاموزیم که وحدت، تنها راه مقابله با مشکلات و دشمنان است. در شرایطی که جهان امروز با پیچیدگی‌های فراوان سیاسی و اقتصادی روبه‌روست، ملت ایران همچنان نیازمند همان روحیه همدلی و همبستگی است که در میدان ژاله به نمایش گذاشته شد.