پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

سوال 1 : آیا طرح 02 پزشک خانواده محکوم به شکست است ؟
سوال 2 : آیا اجرای طرح پزشک خانواده مغایر با اصل 44 قانون اساسی نیست؟
درسال آخر وزارت بهداشت و درمان آقای دکتر پزشکیان با عجله اعلام شد که طرح پزشک خانواده تحت عنوان طرح بیمه روستائیان و عشایر باید انجام شود . طرحی که به اذعان بسیاری از کارشناسان با شکست مواجه شد .
امسال نیز در سال آخر فعالیت دولت جناب آقای احمدی نژاد، وزیر بهداشت که خود را وزیر پزشک خانواده می نامد ، با افتخار اعلام می نماید که این طرح موسوم به 02 در کل کشور اجرایی خواهد شد . عجله ای تا این حد که ، برای اجرای طرحی که با نمایندگان بخش خصوصی و سازمان نظام پزشکی هیچ مشورتی نشده است . برای کارشناسان بخش سلامت در بخش خصوصی مشخص نیست و باید پرسید : آیا این طرح نیز در اجرا با شکست مواجه خواهد شد ؟
اگر پاسخ مثبت است، که به گمانم مثبت است ، چرا وبه چه دلیل اصرار برعجله سریع آن است ؟
در حال حاضر حدود 70% هزینه های درمان را مردم و حدود 30% را دولت پرداخت می نماید که طبق برنامه پنجم توسعه این تناسب باید معکوس شود. آنچه مسلم است این است که، لحا ظ کردن این زمان بندی در هنگام تصویب برنامه پنجم توسعه بی حساب و کتاب نبوده و یقیناً با بررسی های کارشناسی شده انجام شده است . اما آنچه این روزها نگران کننده است و باعث دغدغه دلسوزان بخش سلامت شده است این است که، گویا با سیستم مدیریتی کار آمدی در اجرای این طرح مواجه نیستیم که مسئولان آن با افتخار اعلام می کنند در صورت اجرای این طرح در یک سال از برنامه پنجم توسعه نیز حدود 3 سال جلوتر می افتیم و از تمامی دستگاهها و سازمان ها جلوتر قرار می گیریم.
این گفته ها در پایان تیرماه 91 انسان را به یاد ضرب المثل سنگ بزرگ علامت نزدن است می اندازد که مقرر بود درسال 1391 از محل آزاد سازی حامل های انرژی مبلغ شصت و شش هزار میلیارد تومان در اختیار دولت قرار بگیرد و مبلغ شش هزار میلیارد تومان در اختیار وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی قرار بگیرد. ولی با اعلام رسمی دولت که فعلاً قصد اجرای فاز 2 آزاد سازی حامل های انرژی را ندارد .سوال اساسی این است منبع تامین مالی این طرح بزرگ از کجا می خواهد تامین شود؟
سوال دیگر این است که اگر انشاء الله بزودی بودجه وزارت بهداشت و هم سرانه درمان در کشور مشخص شود ایا این بودجه می تواند 70% سهم پرداختی مردم و 30% سهم دولت از گردش مالی سی هزارمیلیارد تومان در حوزه اقتصاد سلامت را جبران نماید؟
اشتباه نشود طرح پزشک خانواده اگر سنجیده و کارشناسی و نه احساسی و بخاطر هورا کشیدن عده ای انجام شود، طرحی است که با سطح بندی خدمات درمانی ، به هرحال از بسیاری از مراجعات و ریخت و پاشهای مالی جلوگیری و در تحقق عدالت سلامت، نقش کلیدی خواهد داشت. ولی به زعم بسیاری از کارشناسان، اجرای شتابزده آن در یکسال تبعات بسیار مخربی خواهد داشت که محاسن این طرح را تحت الشعاع قرار خواهد داد . نکته اساسی این است که، کارشناسان خبره و کار آزموده وزارت بهداشت باید احساس مسئولیت نمایند و به دولت محترم هشدارهای لازم را بدهند. که سهم سلامت از GDP (درآمد ناخالص ملی کشورمان) حداقل افزایش یابد .
- سرانه در نظر گرفته شده برای طرح 02 برای پزشک عمومی حتی اگر 20% افزایش داشته باشد در سال 91 چیزی حدود 2000 تومان الی 2300 تومان است که به نظر، مبلغ بسیار ناچیزی است که پرداخت همین مبلغ بصورت مرتب توسط بیمه ها نیز، مورد سوال است .
- عدم بستر سازی فرهنگی برای جامعه ای که بالغ بر پنجاه سال عادت به سیستم فعلی دارند نیز از مهم ترین چالش های پیش روی اجرای برنامه پزشک خانواده است . و به نظر می رسد که زیرساختهای لازم در حوزه در استانها وجود ندارد. به نظر می رسد که اجرای این برنامه می تواند مشکلات بسیار جدی برای دولت آینده ایجاد نماید.
- مشکل بعدی که وجود دارد این است که، آیا اجرای این طرح مغایر با اصل 44 قانون اساسی که در آن اصرار به واگذاری امور به بخش خصوصی و تعاونی شده است نمی باشد؟
اجرای این طرح رقابت بین بخش خصوصی را از بین می برد ، و انگیزه لازم را در بین پزشکان که پایه گذار توسعه پایداری شهریدر حوزه سلامت هستند از بین می برد . بدیهی است که سیستم های تشویقی گذاشته شده در پکیج پزشک خانواده در آن اندازه نیست که انگیزشهای لازم و خلاقیت را در جامعه پزشکان عمومی ایجاد نماید .
- یادمان نرود که حدود 50 کشور در دنیا طرح پزشک خانواده را اجرا می کنند، ولی آنها همچون ایران سالها درگیر دعواهای سازمان های بیمه گر ، نظام پزشکی و وزارت بهداشت و درمان و سازمان های متولی سلامت کشور نیستند ،که هرساله بین خودشان حدود 3 الی 4 ماه در گیری فقط برای تعیین نرخ تعرفه ها دارند . این کشورها مشکلات پرداخت معوقه سازمان های بیمه گر را ندارند مانند ایران و ...
به هر حال طرح 02 پزشک خانواده اگر تغیرات اساسی در اجرای آن در کمیته ها ی اجرایی استانی پیش بینی نشود، فعلاً با شکست مواجه خواهد شد.

نادر ایزد بین
مدیر عامل گروه پزشکی ایزد مهر