پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

مدیرکل امور زندان‌های استان البرز گفت: زندان، آخرین حلقه نظام عدالت است. تمام تلاش دستگاه‌های انتظامی و قضایی بر آن است که فردی به زندان نیفتد. اما اگر چاره‌ای نبود، باید این دوران را به فرصتی برای بازگشت به زندگی سالم تبدیل کرد. اگر جامعه دست رد نزند، زندانی پس از آزادی می‌تواند عضوی مؤثر برای خانواده و جامعه باشد.
علی‌اصغر فتحی در نشست خبری با اصحاب رسانه در اداره کل زندان‌های البرز با اشاره به تحولات ساختاری و فلسفی در نظام زندانبانی کشور، اظهارکرد: زندان دیگر به معنای سیاه‌چال یا مکانی برای انتقام نیست؛ بلکه نهادی اصلاحی و حمایتی است که در دل یک جامعه صنعتی و پیچیده، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر به شمار می‌رود.وی با بیان اینکه زندان، حلقه‌ای ناخواسته اما اجتناب‌ناپذیر در ساختار عدالت کیفری است، افزود: در رویکرد نوین، مجازات به‌عنوان تنها هدف در حاشیه قرار گرفته و بازسازی شخصیت و بازگشت زندانی به زندگی عادی، در صدر اولویت‌های سازمانی قرار دارد.
فتحی با اشاره به سیاست‌های کلان سازمان زندان‌ها ادامه داد: امروز تلاش می‌کنیم تا با کاهش آسیب‌های درون زندان، زندانیان را در مسیر اصلاح و توانمندسازی قرار دهیم. اقدامات فرهنگی، آموزشی، روان‌شناختی و مذهبی در زندان‌های استان، همگی در این مسیر تعریف شده‌اند.وی در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر اهمیت مقوله اشتغال گفت: اشتغال، کلید توانمندسازی زندانیان است. در سال‌های اخیر، نگاه به اشتغال تغییر کرده و امروز این مسئله نه‌تنها یک برنامه حمایتی، بلکه بخشی از ساختار بازپروری زندانی تلقی می‌شود.مدیرکل امور زندان‌های استان البرز تصریح کرد: بر اساس رویکرد جدید، ایجاد اشتغال تنها به مهارت‌آموزی محدود نمی‌شود، بلکه پیوند زندانی با بازار کار و جامعه هدف را دنبال می‌کند؛ تا جایی که می‌توان گفت امروز اشتغال، ضامن کاهش نرخ بازگشت مجدد زندانی به چرخه جرم است.وی همچنین به نقش نهادهای مردمی و حمایتی اشاره کرد و گفت: انجمن‌های حمایت از خانواده زندانیان، ستاد دیه و سایر سمن‌ها، تجلی مشارکت اجتماعی و رأفت اسلامی در کمک به خانواده‌هایی هستند که به‌واسطه زندانی شدن سرپرست خود، در معرض آسیب‌های جدی قرار گرفته‌اند.فتحی ادامه داد: وقتی فردی به زندان می‌رود، نباید خانواده‌اش نیز به حاشیه رانده شود. بسیاری از این خانواده‌ها در بروز جرم هیچ نقشی نداشته‌اند اما متأسفانه قربانی نگاه‌های طردکننده و ناعادلانه جامعه می‌شوند. ما باید از انتقال ننگ به خانواده جلوگیری کنیم.وی توضیح داد: سال‌هاست که تصویر زندان در رسانه‌ها، یا تصویری سیاه از شکنجه و ظلم بوده یا کاریکاتوری فانتزی و تحریف‌شده از واقعیت. این دوگانگی، درک درستی از فلسفه زندانبانی به جامعه نداده است. رسانه‌ها باید در اصلاح این ذهنیت تاریخی، پیش‌قدم شوند.فتحی با اشاره به فشارهای اجتماعی موجود بر زندانیان پس از آزادی گفت: متأسفانه هنوز هم بازگشت به جامعه برای بسیاری از زندانیان دشوار است. نگاه منفی مردم، بی‌اعتمادی کارفرمایان و تبعیض در فرصت‌ها، همه عواملی هستند که زمینه بازگشت مجدد به جرم را فراهم می‌کنند. اگر جامعه دست رد به سینه آن‌ها بزند، طبیعی است که بزهکاران سابق، دوباره به گروه‌هایی بازمی‌گردند که پذیرای آن‌ها هستند.وی خاطرنشان کرد: حتی فرزندان زندانیان، به‌واسطه نگاه‌های تحقیرآمیز، فرصت زندگی عادی را از دست می‌دهند. بسیاری از دختران زندانیان از ازدواج محروم می‌شوند، خانواده‌ها منزوی می‌شوند و ما با نسلی آسیب‌دیده مواجه می‌شویم؛ تنها به‌خاطر قصور یک فرد.
مدیرکل امور زندان‌های استان البرز ضمن قدردانی از تلاش خبرنگاران و اصحاب رسانه، نقش آن‌ها را در تغییر افکار عمومی حیاتی توصیف کرد و گفت: امروز بیش از هر زمان دیگری، جامعه نیازمند فرهنگ‌سازی در حوزه عدالت و اصلاح است. رسانه‌ها می‌توانند چهره واقعی و اصلاح‌محور زندان را بازنمایی کنند و مسیر بازپذیری اجتماعی را برای زندانیان هموار سازند.
وی افزود: ما نمی‌خواهیم زندان را تبلیغ کنیم یا آن را جایگاهی مطلوب جلوه دهیم، بلکه می‌خواهیم واقعیت را به مردم منتقل کنیم. واقعیتی که نشان می‌دهد زندان می‌تواند آخرین فرصت باشد، نه پایان راه.فتحی تصریح کرد: زندان، آخرین حلقه نظام عدالت است. تمام تلاش دستگاه‌های انتظامی و قضایی بر آن است که فردی به زندان نیفتد. اما اگر چاره‌ای نبود، باید این دوران را به فرصتی برای بازگشت به زندگی سالم تبدیل کرد. اگر جامعه دست رد نزند، زندانی پس از آزادی می‌تواند عضوی مؤثر برای خانواده و جامعه باشد.این مسئول در ادامه به وضعیت اشتغال زندانیان اشاره کرد و گفت: اشتغال زندانیان طی سال‌های اخیر به عنوان یکی از مؤلفه‌های اساسی در بازاجتماعی کردن مددجویان، کاهش بازگشت مجدد به چرخه جرم و ایجاد معیشت برای خانواده آنان مورد توجه ویژه مسئولان قرار گرفته است. در استان البرز نیز با بهره‌گیری از ظرفیت‌های زندان باز، کارگاه‌های داخل زندان و همکاری کارفرمایان بخش خصوصی، گام‌های مؤثری در مسیر توانمندسازی زندانیان برداشته شده است.وی توضیح داد: در حال حاضر حدود ۷۰۰ نفر از زندانیان استان البرز در این کارگاه‌های اشتغال داخل زندان مشغول به کار هستند و دستمزد آنان بر اساس مدل کارمزدی و متناسب با حجم و کیفیت فعالیتشان پرداخت می‌شود.این مسئول ابراز کرد: از سوی دیگر زندانیانی که از سوی مرجع قضایی واجد شرایط تشخیص داده شده‌اند، با تودیع وثیقه و شرایط قانونی لازم، اجازه خروج روزانه از زندان و اشتغال در محیط‌های کاری بیرون از زندان را دارند. این زندانیان شب‌ها یا هفته‌ای چند شب به زندان باز بازمی‌گردند تا هم در چارچوب قانونی باقی بمانند و هم تحت آموزش‌های مستمر قرار گیرند.فتحی گفت: در حال حاضر ۷۵۰ زندانی استان البرز در قالب این طرح در کارخانه‌ها و کارگاه‌های صنعتی استان به ویژه در شهرک‌های صنعتی سیمین‌دشت و اشتهارد مشغول به کار هستند. نکته قابل توجه آن است که هیچ‌یک از این کارخانه‌ها تحت مالکیت سازمان زندان‌ها نبوده و از طریق مشارکت بخش خصوصی و نظارت دقیق سازمان زندان‌ها اداره می‌شوند.
وی اضافه کرد:در راستای توسعه ظرفیت اشتغال، توافق‌هایی با کارفرمایان برای احداث سوله‌های صنعتی جدید در داخل زندان صورت گرفته و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال جاری، با بهره‌برداری از این فضاها، بیش از ۴۰۰ فرصت شغلی جدید در بخش کارگاهی فراهم شود.فتحی گفت: هم‌زمان، مقوله حرفه‌آموزی نیز به صورت موازی با اشتغال در حال اجراست. به گفته مسئولان، سال گذشته بیش از ۵ هزار نفر از زندانیان استان البرز موفق به دریافت گواهینامه مهارت حرفه‌ای از سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای، میراث فرهنگی و جهاد کشاورزی شدند؛ بدون آنکه نامی از زندان در گواهینامه‌ها درج شود. این گواهینامه‌ها امکان بهره‌مندی از وام خوداشتغالی و استفاده از ارفاقات قانونی را نیز برای زندانیان فراهم کرده است.این مسئول در ادامه به وضعیت درمان و سلامت زندانیان اشاره کرد و گفت: فرایند پذیرش اولیه زندانیان با حضور پزشک و تیم پرستاری همراه است و معاینات کامل جسمی و روان‌پزشکی انجام می‌شود. مجموعه بهداری زندان استان البرز با حضور پزشکان عمومی به صورت ۲۴ ساعته و پزشکان متخصص شامل پزشکان داخلی، ارتوپدی، روان‌پزشکی و جراحی مغز، خدمات درمانی لازم را ارائه می‌دهد و در صورت نیاز، انتقال زندانی به مراکز درمانی خارج از زندان نیز با دستور پزشک و همراهی مأموران صورت می‌گیرد.وی همچنین به نقش مؤثر واحدهای مددکاری و صلح و سازش اشاره کرد و افزود: فعالیت این واحد در سال گذشته به آزادی ۳۱ زندانی محکوم به قصاص منجر شد؛ که ۲۳ نفر از آنان در حال تحمل کیفر بودند و با تلاش واحدهای مشاوره، انجمن حمایت از زندانیان و شورای حل اختلاف، رضایت اولیای دم جلب شد.
این مسئول در واکنش به برخی گزارش‌های رسانه‌های خارجی درباره وضعیت زندان‌ها گفت: مسئولان زندان‌های البرز بر شفاف‌سازی، اطلاع‌رسانی دقیق و ارتباط مستمر با رسانه‌ها و خانواده‌ها تأکید کرده‌اند. ایجاد کانال‌های ارتباطی در فضای مجازی، نصب نمایشگرهای اطلاع‌رسانی در سالن ملاقات، و تلاش برای بازگشایی مجدد نشریات درون‌سازمانی از جمله برنامه‌های در دست اجراست.
فتحی در پایان درباره حمایت از خانواده زندانیان نیز توضیح داد: با راه‌اندازی شعب انجمن حمایت از خانواده زندانیان در شهرستان‌های فردیس، نظرآباد، ساوجبلاغ و هشتگرد و پیش‌بینی راه‌اندازی مرکز اشتهارد، دامنه حمایت‌ها به سطح قابل توجهی افزایش یافته است. این انجمن‌ها در همکاری با کمیته امداد امام خمینی (ره) به تأمین معیشت خانواده‌ها، پرداخت کمک‌هزینه تحصیل و درمان، و تسهیل ارتباط با زندانیان کمک می‌کنند.