پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

بازچرخانی پساب ها یا آب های غیرمتعارف در این سالها که سفره های آب سطحی و زیرزمینی کشور از جمله در استان البرز به واسطه کم بارشی و مصرف فراوان دچار نقصان و کاهش شده یکی از مهمترین روش ها برای فرونشاندن عطش مزارع یا صنایع آب بر شناخته شده است.
تغییر اقلیم ، تکرار خشکسالی یا کم بارشی با اینکه به یکی از مهمترین چالش ها در کشور و جهان تبدیل شده است اما هدر رفت پساب ها و آبیاری سنتی باغ ها و مزارع کشاورزی از موضوعاتی است که کارشناسان بر تمرکز برنامه های آبی روی آنها تاکید دارند.با اینکه بحران آب به مرز هشدار رسیده و حتی زنگ خطر آن در قالب اختلافات آبی مرزی بین کشورها به صدا درآمده است اما رجوع به روش های غیرعلمی و سنتی در این شرایط حساس آبی، زخم طبیعت را عمیق تر و حیات بشری ، گیاهی و جانوری را به مخاطره خواهد انداخت.امروزه گسترش بیابان ها در البرز و سایر دشت های کشور با پدیده گردوخاک، فرونشست زمین، فقر گیاهی و آلودگی زیست محیطی همراه شده تا آنجا که خشک شدن تالاب صالحیه در استان البرز خود به یک کانون ریزگرد در مجاورت ۲ کلانشهر کرج و تهران تبدیل شده و بخش زیادی از جمعیت کشور را تحت تاثیر قرار داده است.
این در حالی است که هنوز نقاط مرزی و مرکزی کشور از شر گرد وخاک با منشاء مانند خارجی رهایی نیافته و اینک کانون های دیگری در عمق خاک کشور در حال شکل گیری است.
با این وجود شهرستان های نظرآباد و ساوجبلاغ استان البرز که روزگاری مظهر سبزینگی و طراوات این استان و غرب پایتخت بودند در این روزها خود به کانون گردوخاک و آلودگی زیست محیطی مبدل گشته اند.در این شرایط که دامنه کانون های بیابانی و گردوخاک رو به گسترش است، تقویت پوشش گیاهی با استفاده از گونه های کم آب بر، بازچرخانی پساب ها و آب های غیرمتعارف، استفاده از روش های مناسب برای آبیاری مزارع و باغات و فرهنگسازی برای مصرف بهینه آب در البرز و سایر نقاط کشور مورد تاکید است .
بخوانیم از وضعیت منابع آب سطحی و زیر زمینی البرز
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان البرز با هشدار در خصوص وخامت حال سفره های زیر زمینی و آبهای سطحی استان می گوید: بخش عمده ذخایر آبی البرز پیش خور شده و با ادامه این وضعیت نمی توان ذخیره ای برای آیندگان داشت."داود نجفیان" ، میزان کل ذخایر آبی استان البرز را یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون مترمکعب برآورد کرد و افزود: کثرت جمعیت، مصرف بی رویه در بخش های کشاورزی، شرب و صنایع سبب تهی شدن سفره های آب استان شده است.وی ادامه داد: کثرت باغ ویلاها و حفاری چاه های غیرمجاز نیز برای تشدید کم آبی البرز مزید برعلت شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای البرز گفت: هرچند طرح مقابله با حفر چاه های غیر مجاز با سرعت و شدت در حال انجام است اما باید طرح های مختلفی از جمله استفاده از پساب های تصفیه شده برای مقابله با تنش آبی در استان البرز اجرا کرد.وی بهره گیری از پساب های تصفیه شده و استفاده از آنها برای مصارف کشاورزی و صنایع را از مهمترین راهکارها برشمرد و بیان کرد: قرار است در قبال انتقال آب سد کرج به تهران، بخشی از پساب تصفیه شده پایتخت برای آبیاری باغ ها و مزارع به البرز انتقال یابد.نجفیان با بیان اینکه اکنون ۱۲ هزار هکتار مزارغ وباغات البرز و تهران در پایین دست رودخانه کرج با مشکل کم آبی مواجه هستند، گفت : این باغات و مزارع به سبب کاهش آب رودخانه کرج نیازمند آبیاری با پساب های تصفیه شده هستند.مدیرعامل شرکت آب منطقه ای البرز تاکید کرد: این شرکت در کنار طرح جامع آبرسانی البرز، تقویت سفره های زیرزمینی را با احداث پنج طرح تغذیه مصنوعی عملیاتی کرده است اما باید از هدر روی پساب ها جلوگیری کرد.در این میان کاهش نزولات جوی و پایین آمدن سطح آب رودخانه کرج سبب شده تا اراضی باغی و کشاورزی شهرستان کرج به ویژه در منطقه ماهدشت و محمدشهر با مشکل مواجه شود و این مزارع و باغات که در دهه های گذشته با آب رودخانه کرج مشروب سازی می شد اکنون تامین آب آنها از طریق چاه و گاهی پساب تصفیه نشده انجام می شود.
وجود صنایع آب بر در البرز
فعالیت برخی صنایع آب بر از جمله نیروگاه منتظر قائم دراستان البرز یکی از موضوعاتی است که انگشت اشاره کارشناسان به سمت آنها رفته و اینکه باید این صنایع در شرایط تنش آبی پساب را جایگزین چاه های آب آشامیدنی کنند، امری ضروری است .نیروگاه منتظر قائم که بارها در نشست های اداری استان البرز به موضوع تامین آب آن از محل پساب اشاره شده است بنا به گفته برخی مسوولان میزان مصرف آب این نیروگاه بالا است وباید چاه های آب آن به شرب مردم اختصاص یابد.
آبیاری فضاهای سبز شهری با پساب تصفیه شده
امروزه وجود تصفیه خانه های متعدد فاضلاب در استان البرز این ظرفیت را به وجود آورده تاآبیاری فضاهای سبز استان از جمله در کلانشهر کرج با این منابع آبی مشروب شود اما طبق آمار تاکنون تنها بخش ناچیزی از فضاهای سبز با پساب بازچرخانی شده روانه مزارع و فضاهای سبز می شود.در این حال تعدادی از شهرداری های البرز از جمله کلانشهر کرج متقاضی جایگزینی پساب ها با آب آشامیدنی در مصارف فضای سبز هستند.به گفته سید "مرتضی اعتصامی" عضو شورای اسلامی شهر کرج ، این کلانشهر سه هزار هکتار فضای سبز دارد که انتظار می رود شرکت آبفا با انتقال پساب تصفیه شده به فضاهای سبز کرج همراهی کند.وی گفت: برای انتقال پساب تصفیه شده ماهدشت به فضاهای سبز کرج آماده هستیم و در عوض چاه های آب شرب را در اختیار مصرف شهروندان قرار خواهیم داد.
۷۲ هزار متر مکعب ظرفیت تصفیه پساب در البرز
مدیرعامل شرکت آبفا استان البرز اعلام کرد که تاکنون ۷۲ هزار و ۲۰۰ مترمکعب ظرفیت تصفیه پساب در این استان ایجاد شده است. در زمان حاضر نیز حدود ۷۰ هزارمترمکعب تصفیه خانه جدید در مناطق مختلف البرز در دست ساخت داریم که تا پایان امسال وارد مدار خواهد شد."حمیدرضا نامداری" بیان کرد: از این میزان ، ۵۸ هزار مترمکعب در کرج ، ۱۱ هزارو۲۰۰ متر مکعب در شهرجدید مهستان و مابقی در روستاهای زیدشت و فشندک طالقان در دست ساخت است.وی تاکید کرد: تلاش ها براین است تا با انتقال پساب های تصفیه شده به مراکز صنعتی و اراضی کشاورزی حجم استفاده از منابع آب شرب سطحی و زیر زمینی در این استان کاسته شود.نامداری گفت: شرکت آبفا مسوولیت تصفیه پساب ها را عهده دار است و توزیع این پساب ها بین صنایع و بخش کشاورزی باید توسط دیگر دستگاه های اجرایی انجام شود.
پساب تصفیه خانه ماهدشت به دست کشاورزان برسد
استاندار البرز گفت: آبفای استان البرز باید با تلاش ویژه پساب تصفیه خانه ماهدشت را برای آبیاری اراضی به دست کشاورزان برساند؛ پایان تابستان امسال باید پساب تصفیه شده تصفیه خانه ماهدشت به اراضی کشاورزی منطقه برسد و اکنون به دنبال ضمانت اجرا هستیم."مجتبی عبداللهی" بدعهدی های صورت گرفته در این زمینه را مورد انتقاد قرار داد و بیان کرد: باید زمان دقیقی در خصوص راه اندازی این تصفیه خانه اعلام شود.استاندار البرز ادامه داد: این پروژه باید طی چند مرحله و گام به گام به بهره برداری کامل برسد چراکه بخش کشاورزی منطقه ماهدشت به آب حاصل از این تصفیه خانه نیاز دارد؛ تجهیزات پیش تصفیه حوضچه های ابتدای مجموعه نیز تا پایان تابستان به طور کامل نصب و بهره برداری شود.
وی یادآور شد: رویکرد استان، ایجاد تصفیه خانه های متعدد به منظور تحقق بازچرخانی آب و بیشترین بهره وری از منابع موجود است، بنابراین ضرورت دارد که پروژه های این بخش با سرعت بیشتری به نتیجه برسند.ماهدشت با برخورداری از حدود ۲ هزار و ۴۰ هکتار زمین کشاورزی یکی از مناطق کم آب شهرستان کرج و استان البرز به شمار می رود و تکمیل پروژه تصفیه خانه فاضلاب ماهدشت کرج که ۱۳ سال پیش آغاز شده است استان البرز حدود ۶۸ هزار هکتار اراضی کشاورزی و باغی دارد که بیش از ۶۰ هزار هکتار آن آبی است ؛ همچنین البرز دارای سه هزار و ۷۳۰ واحد تولیدی و صنعتی بزرگ ، متوسط و کوچک است که بخشی از این صنایع ، آب بر است.البرز در سال زراعی جاری حدود ۲۵۵ میلی متر بارندگی داشته که نسبت به بلندمدت حدود ۵۰ درصد کاهش نشان می دهد.